Tahran
İran ile Azerbaycan arasındaki tatbikat gerginliğinin peşi sıra İran'daki kimi matbuat organları ve milletvekilleri, Türkiye ve Azerbaycan'a müteveccih diplomatik ahlaka karşıt ve dobra komşuluk ilişkileriyle bağdaşmayacak halde müsvedde faaliyetleri yürüttü. Bu müsvedde kampanyasında ekonomik, siyasi, dini ve kültürel kuma değerler görmezden gelindi.
AA muhabirine açıklamada mevcut İranlı uzmanlar, Türkiye'ye erinç hesaplı propagandanın akla yatkın olmadığını belirterek, Ankara'nın, zahmetli zamanlarında Tahran'ın beraberinde durduğunu hatırlattı.
"İran'ın endişesi ve öngörüsü akla yatkın değil"
İran'ın emektar Bakü Büyükelçisi Avşar Süleymani, mantık, ahlak ve diplomatlık asal alınarak düşün belirtilmesi icap ettiğini dile getirerek, "Ahlaksızlığın tek yararı yok ve amacına da ulaşmaz. Bu çeşit tavırlar başkalarının bunu kötüye kullanmasına kere açıyor." dedi.
Ermenistan'ın içerisindeki güzergahların düğümlü bulunduğunu ve bundan dolayı İran'ın buraları Avrupa'ya iktiran etmek düşüncesince kullanmadığını tabir fail Süleymani, şunları söyledi:
"İranlılar Azerbaycan, Hazar ve Rusya ile Gürcistan yollarını yeğleme etti. İran Kapan-Guris güzergahının kapanması biçiminde Azerbaycan-Türkiye'ye dair kalmaktan düşünce ediyor fakat bu düşünce ve öngörü akla yatkın değildir."
Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev'in İran'a ilgilendiren kamyonların Hankendi'ye girişine itiraz ettiklerini ve İran'ın Bakü Büyükelçisi'ni çağırıp yazılmış adına bunun sona erdirilmesini istediklerini aktardığına dikkati çekici Süleymani, "Aliyev'e mucibince İran meydana getirilen itiraza ehemmiyet vermedi ve bunun üstünde Bakü, Guris-Kapan amacında İran kamyonlarından gümrük vergisi istedi. Bu aşama İran'ın sorununa kere açtı." niteleyerek konuştu.
"İran ve Azerbaycan Türkiye'nin de katılacağı danışmalar yapmalı"
Bölge devletleri arasındaki iş birliğinin önemine yer veren Süleymani, "İran ve Azerbaycan Türkiye'nin de katılacağı danışmalar yapmalıdır. Bu halde Rusya kabilinden üçüncü devletler fiili gerginlikten yarar elde etmesin. Rusya, İsrail ve Amerika kabilinden ülkelerden hiçbiri İran, Türkiye ve Azerbaycan'ın menfaatini istemezler." görüşlerini paylaştı.
"İran'da Türkiye'ye erinç yükselen sesler bölüt ilgilendiren değildir"
İranlı iç siyasa uzmanı ve iktisatçı Nevid Cemşidi ise Tahran yönetiminin Arap komşularla dava yaşadığını, Irak ile Suriye'de gün günden zayıfladığını ve Gürcistan'ın da İranlılara müteveccih tahdidat getirdiğini hatırlattı.
Cemşidi, "İran'da Türkiye'ye erinç yükselen sesler bölüt ilgilendiren değildir, bu mevki tarafındandır ve hesapları da farklıdır. Bunun sebeplerinden bir tanesi de Türkiye'yi Azerbaycan'ın izlemsel ve askeri destekçisi görmeleridir." ifadelerini kullandı.
İran'ın Azerbaycan'a müteveccih suçlamalarına dair de Cemşidi, şu değerlendirmeyi yaptı:
"Azerbaycan, ari birlikte diyar adına herhangi birlikte ülkeyle alışveriş kurabilir. İsrail ile de teşrikimesai yapabilir, tabanca alabilir ve yer yağı satabilir. Bu İran karışma edinmek kıl payı tek ülkeyi ilgilendirmiyor. İran çabucak sav söz atıyor ve bunların hiçbiri arsıulusal toplumun ikrar edeceği hususlar değildir. İran halkının da Türkiye halkı ve yönetimiyle birlikte problemi yok. İranlıların bir aşırı Türkiye'yi seviyor, gidip geliyor ve tecim yapıyor."
İran'ın aut siyasetini eleştiren Cemşidi, "İran yönetimi Batı ve Amerika karşıtı kusur aut siyaseti zımnında ülkeyi zaman bulunmuş yer aldığı bir hale düşürmüştür. Şimdi de İsrail'in Azerbaycan ile bağlaşık yer aldığı ve Azerbaycan'ın da Türkiye'ye güvenilmiş yer aldığı hissiyatını taşıyor. İran bundan dolayı her insana öfkeleniyor ve bu baş döndürücü şişman birlikte hatadır." niteleyerek konuştu.
"İran ciddi yaptırımlar altındayken Türkiye araştırma görevlisi oldu"
İran mevki televizyonuna ilgilendiren Arapça neşriyat önleyen Alalam kanalının emektar müdürü ve arsıulusal münasebat uzmanı Hasan Beheştipur da Türkiye aleyhine hesaplı propagandaya reaksiyon göstererek, "Türkiye ile kalem kavgası biçiminde olmamız gerektiğiyle alakalı kafa kamuoyunda yayılmamalıdır. İran ciddi yaptırımlar altındayken Türkiye araştırma görevlisi beli ve kazançlı ilişkilerin bitmeme etmesini sağladı." dedi.
Sağduyu çağrısı önleyen Beheştipur, "Sloganlardan ve halkı atalarla kımıldatma etmekten ırak durmalıyız. Türkiye kabilinden ehemmiyetli birlikte komşumuza erinç lojik birlikte yaklaşım sergilemeliyiz. Bazı siyasetler benimsenmese ve çapraz huzursuzluklar olsa da komşuluk adabı dikkate alınmalıdır." ifadelerini kullandı.
