Tahran
İran ile Azerbaycan arasındaki tatbikat gerginliğinin arkası sıra İran'daki kimi matbuat organları ve milletvekilleri, Türkiye ve Azerbaycan'a müteveccih diplomatik ahlaka karşıt ve güzel komşuluk ilişkileriyle bağdaşmayacak halde müsvedde faaliyetleri yürüttü. Bu müsvedde kampanyasında ekonomik, siyasi, dini ve kültürel eş değerler görmezden gelindi.
AA muhabirine açıklamada mevcut İranlı uzmanlar, Türkiye'ye dirlik düzenlenen propagandanın akıllıca olmadığını belirterek, Ankara'nın, mütekait zamanlarında Tahran'ın beraberinde durduğunu hatırlattı.
"İran'ın endişesi ve öngörüsü akıllıca değil"
İran'ın emektar Bakü Büyükelçisi Avşar Süleymani, mantık, ahlak ve diplomatlık esasi alınarak düşünüm belirtilmesi icap ettiğini dile getirerek, "Ahlaksızlığın tek yararı bulunmamaktadır ve amacına da ulaşmaz. Bu cins tavırlar başkalarının bunu kötüye kullanmasına kere açıyor." dedi.
Ermenistan'ın içerisindeki güzergahların budaklı bulunduğunu ve bundan dolayı İran'ın buraları Avrupa'ya iktiran etmek düşüncesince kullanmadığını anlatım fail Süleymani, şunları söyledi:
"İranlılar Azerbaycan, Hazar ve Rusya ile Gürcistan yollarını yeğleme etti. İran Kapan-Guris güzergahının kapanması biçiminde Azerbaycan-Türkiye'ye dair kalmaktan düşünce ediyor fakat bu düşünce ve öngörü akıllıca değildir."
Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev'in İran'a bağlılık kamyonların Hankendi'ye girişine itiraz ettiklerini ve İran'ın Bakü Büyükelçisi'ni çağırıp mukayyet yerine bunun sona erdirilmesini istediklerini aktardığına dikkati çekici Süleymani, "Aliyev'e layıkıyla İran meydana getirilen itiraza ehemmiyet vermedi ve bunun üstünde Bakü, Guris-Kapan önünde İran kamyonlarından gümrük vergisi istedi. Bu aşama İran'ın hastalığına kere açtı." niteleyerek konuştu.
"İran ve Azerbaycan Türkiye'nin de katılacağı danışmalar yapmalı"
Bölge devletleri arasındaki iş birliğinin önemine yer veren Süleymani, "İran ve Azerbaycan Türkiye'nin de katılacağı danışmalar yapmalıdır. Bu halde Rusya az daha üçüncü devletler fiili gerginlikten kazanç elde etmesin. Rusya, İsrail ve Amerika az daha ülkelerden hiçbiri İran, Türkiye ve Azerbaycan'ın menfaatini istemezler." görüşlerini paylaştı.
"İran'da Türkiye'ye dirlik yükselen sesler çecik bağlılık değildir"
İranlı iç politika uzmanı ve iktisatçı Nevid Cemşidi ise Tahran yönetiminin Arap komşularla dava yaşadığını, Irak ile Suriye'de gün günden zayıfladığını ve Gürcistan'ın da İranlılara müteveccih tahdidat getirdiğini hatırlattı.
Cemşidi, "İran'da Türkiye'ye dirlik yükselen sesler çecik bağlılık değildir, bu büyüklük tarafındandır ve hesapları da farklıdır. Bunun sebeplerinden bir tanesi de Türkiye'yi Azerbaycan'ın izlemsel ve askeri destekçisi görmeleridir." ifadelerini kullandı.
İran'ın Azerbaycan'a müteveccih suçlamalarına dair de Cemşidi, şu değerlendirmeyi yaptı:
"Azerbaycan, hür müşterek dünya yerine herhangi müşterek ülkeyle alım satım kurabilir. İsrail ile de teşrikimesai yapabilir, tabanca alabilir ve yer yağı satabilir. Bu İran karışma iktisap etmek az daha tek ülkeyi ilgilendirmiyor. İran elden sav söz atıyor ve bunların hiçbiri arsıulusal toplumun ikrar edeceği hususlar değildir. İran halkının da Türkiye halkı ve yönetimiyle müşterek problemi yok. İranlıların bir fazla fazla Türkiye'yi seviyor, gidip geliyor ve tecim yapıyor."
İran'ın aut siyasetini eleştiren Cemşidi, "İran yönetimi Batı ve Amerika karşıtı kusur aut siyaseti dolayısıyla ülkeyi çağ bulunmuş yer aldığı bir hale düşürmüştür. Şimdi de İsrail'in Azerbaycan ile bağlaşık yer aldığı ve Azerbaycan'ın da Türkiye'ye güvenilmiş yer aldığı hissiyatını taşıyor. İran bundan dolayı her insana öfkeleniyor ve bu baş döndürücü şişman müşterek hatadır." niteleyerek konuştu.
"İran ciddi yaptırımlar altındayken Türkiye asistan oldu"
İran büyüklük televizyonuna bağlılık Arapça neşriyat karşıcı Alalam kanalının emektar müdürü ve arsıulusal ilgiler uzmanı Hasan Beheştipur da Türkiye aleyhine düzenlenen propagandaya tepkime göstererek, "Türkiye ile kalem kavgası biçiminde olmamız gerektiğiyle bağlılık anlayış kamuoyunda yayılmamalıdır. İran ciddi yaptırımlar altındayken Türkiye asistan evet ve hesaplı ilişkilerin bitmeme etmesini sağladı." dedi.
Sağduyu çağrısı karşıcı Beheştipur, "Sloganlardan ve halkı atalarla kımıldatma etmekten ırak durmalıyız. Türkiye az daha ehemmiyetli müşterek komşumuza dirlik mantık müşterek yaklaşım sergilemeliyiz. Bazı siyasetler benimsenmese ve zikzak rahatsızlıklar olsa da komşuluk adabı dikkate alınmalıdır." ifadelerini kullandı.
