Tahran
İran ile Azerbaycan arasındaki tatbikat gerginliğinin arkası sıra İran'daki birtakım matbuat organları ve milletvekilleri, Türkiye ve Azerbaycan'a müteveccih diplomatik ahlaka karşıt ve dobra komşuluk ilişkileriyle bağdaşmayacak halde müsvedde faaliyetleri yürüttü. Bu müsvedde kampanyasında ekonomik, siyasi, dini ve kültürel eş değerler görmezden gelindi.
AA muhabirine açıklamada mevcut İranlı uzmanlar, Türkiye'ye huzur düzenlenen propagandanın akilane olmadığını belirterek, Ankara'nın, mütekait zamanlarında Tahran'ın yanı sıra durduğunu hatırlattı.
"İran'ın endişesi ve öngörüsü akilane değil"
İran'ın emektar Bakü Büyükelçisi Avşar Süleymani, mantık, ahlak ve diplomatlık esasi alınarak fikir belirtilmesi icap ettiğini dile getirerek, "Ahlaksızlığın tek yararı bulunmamakta ve amacına da ulaşmaz. Bu cins tavırlar başkalarının bunu kötüye kullanmasına kere açıyor." dedi.
Ermenistan'ın içerisindeki güzergahların düğümlü bulunduğunu ve bundan dolayı İran'ın buraları Avrupa'ya iktiran etmek düşüncesince kullanmadığını tabir fail Süleymani, şunları söyledi:
"İranlılar Azerbaycan, Hazar ve Rusya ile Gürcistan yollarını yeğleme etti. İran Kapan-Guris güzergahının kapanması biçiminde Azerbaycan-Türkiye'ye müteallik kalmaktan akıl ediyor fakat bu akıl ve öngörü akilane değildir."
Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev'in İran'a alakadar kamyonların Hankendi'ye girişine itiraz ettiklerini ve İran'ın Bakü Büyükelçisi'ni çağırıp kayıtlı kendisine bunun sona erdirilmesini istediklerini aktardığına dikkati çekici Süleymani, "Aliyev'e uyarınca İran meydana getirilen itiraza ehemmiyet vermedi ve bunun üzerinde Bakü, Guris-Kapan amacında İran kamyonlarından gümrük vergisi istedi. Bu etap İran'ın problemine kere açtı." niteleyerek konuştu.
"İran ve Azerbaycan Türkiye'nin de katılacağı danışmalar yapmalı"
Bölge devletleri arasındaki iş birliğinin önemine yer veren Süleymani, "İran ve Azerbaycan Türkiye'nin de katılacağı danışmalar yapmalıdır. Bu halde Rusya kabil üçüncü devletler fiili gerginlikten menfaat elde etmesin. Rusya, İsrail ve Amerika kabil ülkelerden hiçbiri İran, Türkiye ve Azerbaycan'ın menfaatini istemezler." görüşlerini paylaştı.
"İran'da Türkiye'ye huzur yükselen sesler çecik alakadar değildir"
İranlı iç politika uzmanı ve iktisatçı Nevid Cemşidi ise Tahran yönetiminin Arap komşularla dava yaşadığını, Irak ile Suriye'de gün günden zayıfladığını ve Gürcistan'ın da İranlılara müteveccih tahdidat getirdiğini hatırlattı.
Cemşidi, "İran'da Türkiye'ye huzur yükselen sesler çecik alakadar değildir, bu büyüklük tarafındandır ve hesapları da farklıdır. Bunun sebeplerinden bir tanesi de Türkiye'yi Azerbaycan'ın izlemsel ve askeri destekçisi görmeleridir." ifadelerini kullandı.
İran'ın Azerbaycan'a müteveccih suçlamalarına müteallik de Cemşidi, şu değerlendirmeyi yaptı:
"Azerbaycan, serbest hissedar yurt kendisine değme ülkeyle alışveriş kurabilir. İsrail ile de teşrikimesai yapabilir, tabanca alabilir ve yer yağı satabilir. Bu İran engelleme peyda etmek kıl payı tek ülkeyi ilgilendirmiyor. İran çabucak motto atıyor ve bunların hiçbiri arsıulusal topluluğun benimseme edeceği hususlar değildir. İran halkının da Türkiye halkı ve yönetimiyle hissedar problemi yok. İranlıların bir fazla aşırı Türkiye'yi seviyor, gidip geliyor ve tecim yapıyor."
İran'ın aut siyasetini eleştiren Cemşidi, "İran yönetimi Batı ve Amerika karşıtı kusur aut siyaseti dolayısıyla ülkeyi zaman bulunmuş yer aldığı bir hale düşürmüştür. Şimdi de İsrail'in Azerbaycan ile bağlaşık yer aldığı ve Azerbaycan'ın da Türkiye'ye güvenilmiş yer aldığı hissiyatını taşıyor. İran bundan dolayı her insana öfkeleniyor ve bu aşırı şişman hissedar hatadır." niteleyerek konuştu.
"İran ciddi yaptırımlar altındayken Türkiye araştırma görevlisi oldu"
İran büyüklük televizyonuna alakadar Arapça neşriyat önleyen Alalam kanalının emektar müdürü ve arsıulusal ilgiler uzmanı Hasan Beheştipur da Türkiye aleyhine düzenlenen propagandaya tepkime göstererek, "Türkiye ile kalem kavgası biçiminde olmamız gerektiğiyle alakadar kafa kamuoyunda yayılmamalıdır. İran ciddi yaptırımlar altındayken Türkiye araştırma görevlisi beli ve kazançlı ilişkilerin bitmeme etmesini sağladı." dedi.
Sağduyu çağrısı önleyen Beheştipur, "Sloganlardan ve halkı atalarla kımıldatma etmekten ırak durmalıyız. Türkiye kabil ehemmiyetli hissedar komşumuza huzur lojik hissedar yaklaşım sergilemeliyiz. Bazı siyasetler benimsenmese ve mütekabil rahatsızlıklar olsa da komşuluk adabı dikkate alınmalıdır." ifadelerini kullandı.
