Tahran
İran ile Azerbaycan arasındaki tatbikat gerginliğinin arkası sıra İran'daki bazısı matbuat organları ve milletvekilleri, Türkiye ve Azerbaycan'a müteveccih diplomatik ahlaka karşıt ve dobra komşuluk ilişkileriyle bağdaşmayacak biçimde müsvedde faaliyetleri yürüttü. Bu müsvedde kampanyasında ekonomik, siyasi, dini ve kültürel kuma değerler görmezden gelindi.
AA muhabirine açıklamada mevcut İranlı uzmanlar, Türkiye'ye dirlik ölçülü propagandanın akıllıcasına olmadığını belirterek, Ankara'nın, tekaüt zamanlarında Tahran'ın beraberinde durduğunu hatırlattı.
"İran'ın endişesi ve öngörüsü akıllıcasına değil"
İran'ın emektar Bakü Büyükelçisi Avşar Süleymani, mantık, ahlak ve diplomatlık asal alınarak düşün belirtilmesi icap ettiğini dile getirerek, "Ahlaksızlığın tek yararı yok ve amacına da ulaşmaz. Bu cins tavırlar başkalarının bunu kötüye kullanmasına kere açıyor." dedi.
Ermenistan'ın içerisindeki güzergahların karışık bulunduğunu ve bu yüzden İran'ın buraları Avrupa'ya iktiran etmek düşüncesince kullanmadığını anlatım fail Süleymani, şunları söyledi:
"İranlılar Azerbaycan, Hazar ve Rusya ile Gürcistan yollarını yeğleme etti. İran Kapan-Guris güzergahının kapanması şeklinde Azerbaycan-Türkiye'ye dair kalmaktan akıl ediyor fakat bu akıl ve öngörü akıllıcasına değildir."
Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev'in İran'a ilgilendiren kamyonların Hankendi'ye girişine itiraz ettiklerini ve İran'ın Bakü Büyükelçisi'ni çağırıp mukayyet namına bunun sona erdirilmesini istediklerini aktardığına dikkati çekici Süleymani, "Aliyev'e mucibince İran meydana getirilen itiraza ehemmiyet vermedi ve bunun üzerinde Bakü, Guris-Kapan uğrunda İran kamyonlarından gümrük vergisi istedi. Bu hamle İran'ın sorununa kere açtı." diyerek konuştu.
"İran ve Azerbaycan Türkiye'nin de katılacağı müzakerat yapmalı"
Bölge devletleri arasındaki iş birliğinin önemine yer veren Süleymani, "İran ve Azerbaycan Türkiye'nin de katılacağı müzakerat yapmalıdır. Bu biçimde Rusya neredeyse üçüncü devletler fiili gerginlikten menfaat elde etmesin. Rusya, İsrail ve Amerika neredeyse ülkelerden hiçbiri İran, Türkiye ve Azerbaycan'ın menfaatini istemezler." görüşlerini paylaştı.
"İran'da Türkiye'ye dirlik yükselen sesler bölüt ilgilendiren değildir"
İranlı iç yöntem uzmanı ve iktisatçı Nevid Cemşidi ise Tahran yönetiminin Arap komşularla dava yaşadığını, Irak ile Suriye'de gün günden zayıfladığını ve Gürcistan'ın da İranlılara müteveccih tahdidat getirdiğini hatırlattı.
Cemşidi, "İran'da Türkiye'ye dirlik yükselen sesler bölüt ilgilendiren değildir, bu mevki tarafındandır ve hesapları da farklıdır. Bunun sebeplerinden birisi de Türkiye'yi Azerbaycan'ın izlemsel ve askeri destekçisi görmeleridir." ifadelerini kullandı.
İran'ın Azerbaycan'a müteveccih suçlamalarına dair de Cemşidi, şu değerlendirmeyi yaptı:
"Azerbaycan, ari müşterek dünya namına değme ülkeyle alışveriş kurabilir. İsrail ile de teşrikimesai yapabilir, tabanca alabilir ve yer yağı satabilir. Bu İran karışma edinmek neredeyse tek ülkeyi ilgilendirmiyor. İran hoppadak motto atıyor ve bunların hiçbiri arsıulusal toplumun benimseme edeceği hususlar değildir. İran halkının da Türkiye halkı ve yönetimiyle müşterek problemi yok. İranlıların bir fazla aşırı Türkiye'yi seviyor, gidip geliyor ve tecim yapıyor."
İran'ın aut siyasetini eleştiren Cemşidi, "İran yönetimi Batı ve Amerika karşıtı hata aut siyaseti dolayısıyla ülkeyi çağ bulunmuş yer aldığı bir vaziyete düşürmüştür. Şimdi de İsrail'in Azerbaycan ile bağlaşık yer aldığı ve Azerbaycan'ın da Türkiye'ye güvenilmiş yer aldığı hissiyatını taşıyor. İran bu yüzden her insana öfkeleniyor ve bu aşırı şişman müşterek hatadır." diyerek konuştu.
"İran ciddi yaptırımlar altındayken Türkiye asistan oldu"
İran mevki televizyonuna ilgilendiren Arapça neşriyat karşılayıcı Alalam kanalının emektar müdürü ve arsıulusal ilgiler uzmanı Hasan Beheştipur da Türkiye aleyhine ölçülü propagandaya tepkime göstererek, "Türkiye ile kalem kavgası şeklinde olmamız gerektiğiyle dayalı kafa kamuoyunda yayılmamalıdır. İran ciddi yaptırımlar altındayken Türkiye asistan ha ve kazançlı ilişkilerin bitmeme etmesini sağladı." dedi.
Sağduyu çağrısı karşılayıcı Beheştipur, "Sloganlardan ve halkı atalarla kımıldatma etmekten ırak durmalıyız. Türkiye neredeyse ehemmiyetli müşterek komşumuza dirlik lojik müşterek yaklaşım sergilemeliyiz. Bazı siyasetler benimsenmese ve mütekabil rahatsızlıklar olsa da komşuluk adabı dikkate alınmalıdır." ifadelerini kullandı.
