Kudüs
İsrail Doğu Kudüs'ü 1967'den buyana nehiy altında tutuyor. Zaman zarfında elan da ati tedricen burayı eklenmiş ettiğini duyuran İsrail, günindi ve doğusuyla Kudüs'ün birlikte etraflı adına "ebedi başkenti" bulunduğunu ati sürüyor.
Birleşmiş Milletler (BM) kararları ve arsıulusal hukuku destek düzlük Filistinlilere gereğince ise Doğu Kudüs 1967 sınırlarında kurulacak özgür Filistin devletinin başkenti.
Kudüs İsrail Araştırmaları Enstitüsü verilerine göre, Kudüs'teki yekûn nüfusun 570 binini İsrailliler, 366 binini Filistinliler oluşturuyor.
Filistinliler Doğu Kudüs'te mütekâsif vaziyette fakat İsrailli çırçıplak maşer kuruluşu Peace Now Hareketi'nin (Barış, Hemen Şimdi) verilerine göre, kentin bu bölümündeki 14 gayrikanuni yerleşme biriminde 229 binden birlikte tomar Yahudi yerleşimci bulunuyor.
Kudüs'ü tertip planları
Filistinliler, Tel Aviv yönetiminin 2022'de Kudüs'ü Yahudileştirme planı kapsamında elan birlikte tomar İsrailliyi buraya getirme hedefiyle adımlarını sıklaştırdığını belirtiyor.
AA muhabirine mütekellim Kudüs'teki Arap Çalışmaları Derneği Harita Bölümü Direktörü Halil et-Tüfekci, "İsrail tarafı, tüneller, köprüler, demiryolları neredeyse altyapıyı mensur ederek, kentin şark ve günindi kısımlarını birleştirip Kudüs meselesini dönmek düşüncesince çabuk ediyor." değerlendirmesinde bulundu.
İsrail yönetiminin Kudüs'ü Yahudileştirme dönemini oldubittiye getirerek hızlandırdığına ayraç fail Tüfekci, "Kudüs'te bu seneki gözlemlerimize gereğince Yahudileştirme sürecinin, kentin umumi manzarasını değiştirmek, gümrüksüz yerleşimler ihdas etmek ve İsrail'in Kudüs meselesindeki İsrail programını kesinleştirmek neredeyse rastgele şeyi içerdiğini ayırt ettik." dedi.
Doğu Kudüs'ün güneydoğusundan başlayıp doğuya vasıl Amerikan Mahallesi, Şuafat'taki tünel ve Kudüs'ün doğusunu batısına bağlayan tüneller müdahale edinmek neredeyse enfrastrüktür projelerinin çabucak tamamlandığına dikkati çekici Tüfekci, şunları söyledi:
"Yeni yerleşme birimlerinin yapımı ve mevcut olanların genişletilmesi şişman birlikte çerçevede uygulanıyor. Bu da Büyük Kudüs'ün araştırma konusu kaçınan biçimde birlikte yegâne devletin (İsrail) başkenti adına Arapların ekalliyet ve Yahudilerin çoğunluğu oluşturacak anlamında sonuçlanmasını hedefliyor."
Tüfekci, sahada çalışarak meydana getirilen yerleşme ünitesi sayısının kağıt üzerindekilerden baş döndürücü elan birlikte tomar olduğuna ayraç ederek, "Eski kararlar uygulanarak nice yerleşme ünitesi kuruluyor." dedi.
Geçen senelerde Ramat Shlomo yerleşiminde 1600, Pisgat Ze'ev yerleşiminde 600 ve Gilo yerleşiminde 1300 konutun onaylandığını hatırlatan Tüfekci, "Bu yerleşimler güzeşte senelerde onaylandı fakat bu sene hızlandırılmış birlikte biçimde yaşama geçirildi." ifadelerini kullandı.
Yasa dışı yerleşimler çabucak bitmeme ediyor
İsrail'in nehiy altındaki Filistin topraklarında mensur etmiş olduğu Yahudi yerleşme birimleri arsıulusal hukuka gereğince gayrikanuni benimseme ediliyor.
Peace Now Hareketi'nin açıklamış olduğu verilere göre, İsrail 2022'de Doğu Kudüs'te 400 yerleşme ünitesi inşaatı düşüncesince eksiltme yayımladı.
BM Orta Doğu Barış Süreci hususi Koordinatörü Tor Wennesland ise BM Güvenlik Konseyinin güzeşte haftaki oturumunda İsrail'in 2022'de Doğu Kudüs'te 3 bin 100 yerleşme ünitesi mensur ika planı yaptığını belirtti.
Wennesland, bu sayının 2021'de ödemesi meydana getirilen yerleşme ünitesi sayısının 3 katına mukabele ettiğine dikkati çekti.
İhlallerdeki artış
Kudüs Sosyal ve Ekonomik Haklar Merkezi Müdürü Ziyad el-Hamuri de, İsrail'in 2022'de Kudüs sakinlerine, kutsi mekanlara ve kültürel mirasa müteveccih ihlallerinde ehemmiyetli artma yaşandığını söyledi.
Bu ihlallerden ilkinin Mescid-i Aksa'ya meydana getirilen baskınlarla ilişik bulunduğunu kaydeden Hamuri, baskınların sıklığının bu sene ehemmiyetli seviyede artarak üstün dereceli seviyeye ulaştığına dikkati çekti.
Fanatik Yahudi gruplar kabilinden Mescid-i Aksa'nın zamansal ve mekânsal bölünmesi çağrılarının arttığını kail Hamuri, "Fanatik Yahudiler baskınlar esnasında Aksa'da İsrail bayrağı açmaya başladı. Özellikle Harem-i Şerif'in şark kısmında ritüel ve tapınma girişimleri arttı." dedi.
Hamuri, İsrail'in ihlalleriyle ilişik ikinci mevzunun Filistinlilerin evlerinin yıkılması mevzusu olduğunu, "ruhsatsız bina" bahanesiyle bu sene 150'den birlikte tomar Filistinlinin evinin yıkıldığını söyledi.
Bu evlerin şişman kısmının faziletkâr oranda mal cezası tehdidiyle sahiplerine yıktırıldığını hatırlatan Hamuri, Kudüs'te hâlâ 20 binden birlikte tomar habbe çökme riskiyle gönül rahatlığı karşıya bulunduğunu vurguladı.
İsrail'in ihlalleriyle ilişik gayrı birlikte başlığın ise "Filistinlilerin kimliklerinin silme edilerek Kudüs'ten laden politikası" bulunduğunu kail Hamuri, "İsrail'in bu ihlalinin sonuç örneği Filistinli aktivist Salah el-Hamuri'nin gayrikanuni biçimde hudut dışı edilmesidir." dedi.
Hamuri ayrıca, İsrail'in Filistinlilere Mescid-i Aksa ve Kudüs'ün Eski kent alanına 6 ayak tabanı derece uzayan antre yasağı koyduğu yüzlerce olay bulunduğunu dile getirdi.
İsrail'in eş ve ayrıntılar müdahale kontrol ve durdurma sayılarının da arttığına dikkati çekici Hamuri, "İsrail tamamı bu ihlalleriyle kentte kesin birlikte Yahudi çoğunluğu oluşturma, Filistinlileri tart ve Doğu Kudüs'teki Filistin mahallelerini izole edilmiş parsellere tahvil planını hızlandırarak sürdürüyor." ifadelerini kullandı.
