Kudüs
İsrail, 1967 yılındaki 6 Gün Savaşı'nın arkası sıra Ürdün idaresindeki Doğu Kudüs'ü nehiy etti. İsrail, kentin sınırlarını belirledi ve burada yasaları, hükümleri ve idaresini uygulamaya koyduğunu duyurdu. İşgal altındaki Doğu Kudüs'te fiili vaziyette canlı Filistinlilerin İsrail bürokrasisinde ve hususiyet sistemindeki öldürücü yolculukları bu tarihten sonraları başladı.
Bugün, nehiy altındaki Doğu Kudüs'te canlı kısaca 350 bin Filistinli "makdisi" sanarak isimlendiriliyor ve mihman seksiyon statüsünde yaşıyor; İsrail hukukuna tabiler, vergilendiriliyorlar fakat İsrail'de seçilmiş ve seçilme hakkından yoksunlar.
İşgal altında canlı Filistinliler, mihman seksiyon statülerini kaybetmemek düşüncesince İsrail bürokrasisiyle de savaşım ediyor. Örneğin, İsrail'de mihman seksiyon statüsündeki Doğu Kudüslü müşterek Filistinli, Batı Şeria'da iskan etmesi biçiminde oturumu silme edilebiliyor.
İşgal altındaki Doğu Kudüs'te canlı Filistinlilerin esas sorunlardan biri de ev sorunu ve İsrail yaptırımları. Birleşmiş Milletler İnsani İşler Koordinatörlüğünün açıklamış yer aldığı sayılara göre, İsrail yönetimi, bu senenin aslında teşrinisani ayına derece nehiy altındaki Doğu Kudüs'te Filistinlilerin yaşamış yer aldığı 130'dan müşterek tomar binayı ruhsatsız mensur edilmiş yer aldığı nedeni öne sürülerek yıktı.
Evlerini öz elleriyle yıkmalarını istiyorlar
Doğu Kudüs'ün Zeytin Dağı civarlarındaki Tur Mahallesi'nde yaşadıkları ilkokul kıvrık müşterek apartman üzerine yadımlama sonucu maruz 10 Filistinli karı de meri müeyyide karşısında mağdur.
İsrail'e dair Kudüs Belediyesi, teşrinisani ayında ailelerden müşterek hafta ortamında evlerinden çıkmalarını istedi. Ancak hâlâ sonraları duruşma ailelere 9 Aralık'a derece vade verdi. Bu tarihe derece konutlarını boşaltma etmeleri ve bayındırlık ruhsatı bulunmadığı düşüncesince binayı kendilerinin yıkmaları gerektiğine hükmetti.
Apartman sakini Filistinliler, 10 senedir İsrail makamlarından ev düşüncesince iskan ruhsatı almaya çalıştıklarını, destursuz yapım nedeni öne sürülerek gebe servet cezaları kesildiğini, bu süreçte ruhsatname düşüncesince teşebbüste bulundularsa çabalarının steril kaldıklarını anlattı.
İsrail'e dair Kudüs Belediyesi, vade maruf tarihe derece tavan sakinlerinden konutlarını kendilerinin yıkmasını istiyor. Aksi takdirde bölük başına 60 bin dolardan müşterek tomar ukubet kesiliyor. Ayrıca evleri İsrail ekiplerinin yıkması biçiminde 20 bin doları aşan yadımlama tutarı de rastgele ailenin ukubet hanesine yazılıyor.
Bina sakini dü bebek anası Esma el-Guz (24), girişteki dairesinin uğrunda AA muhabirine meydana getirdiği açıklamada, evlendikten sonraları eşinin ailesine ilişik lüp müşterek odasında yaşadıklarını söyledi.
Eve dair vergiler, düyun ve ödedikleri cezalar karşısında takılarını kıymak durumunda kaldıklarını aktaran Esma, üstlerinde müşterek tavan yer aldığı müddetçe servet biriktirip eşiyle ayrı eve çıkmayı düşündüklerini söyledi.
Esma, evleri üzerine boşaltma sonucu verildikten sonraları yakınlarda ev aradıklarını fakat kiraların yüksekliği karşısında biilaç kaldıklarını paylaşarak, "Biz bu şehri seviyoruz. Burada doğup büyüdük ve burada eğleşmek istiyoruz." sanarak konuştu.
"İnsan öz evladını öldürebilir mi?"
Esma, eve taşındığından buyana "izin talepleri, prosedürler, şehremaneti cezaları" kabilinden işlemlerle uğraştıklarını, fakat İsrail polisinin eve gelip, "Neden buradasınız? Evi boşaltmanız" gerekiyor söylediğinde sersemlik yaşadığını söyledi.
Evlerini kendilerinin yıkması talebi sorulan Filistinli kadın, "İnsan öz evladını öldürebilir mi? Evini elleriyle mensur etmiş biri kesinlikle yıkar? Bu ev taş adına taş konularak emekle yapılmış oldu demincek bunun hepsini havaya saçmamız isteniyor. Evimiz gösteriş değil zorla üzerimizde müşterek çatı. Evimiz bizi toprağımızda tutuyor, bunu da bizlerden ikrar etmek istiyorlar." dedi.
Esma, evlatlarının yadımlama kararından sıkı şekilde etkilendiğini, iri oğlunun gece olduğunda yadımlama olacak korkusuyla uyuyamadığını, önemsiz oğlunun da çadırda yaşayacaklarını dediğini dile getirdi.
Çocuklarını teskin etmeye çalıştığını aktaran Esma, "Bir ana yerine ego çocuklarımı dobra tanırım. Psikolojileri dejenere durumda. Biz yetişkinler yerine dayanma edemiyoruz onlar kesinlikle etsin?" ifadesini kullandı.
İsrail'in Filistinlilere ilişik evleri "izinsiz" yer aldığı nedeni öne sürülerek yıktığına inanmadığını, "İsrail'in Filistinlileri Kudüs'te istemediğini" tamlayan Esma, yadımlama düşüncesince Filistinli ailelere maruz akıbet gün 9 Aralık'la dayalı duygularını şöyleki anlattı:
"Bu gün benim düşüncesince bulut ve dehşeti anlatım ediyor. Ben kendim düşüncesince değil çocuklarım düşüncesince korkuyorum. Onlar daha bebek buna kesinlikle dayanma edecekler? Psikolojileri aşırı ağır, gözlerinin uğrunda evlerinin yıkılması onlara ne yapar?"
"Kendi evimizi yıkmayı ikrar etmiyoruz"
Esma el-Guz'un kayınvalidesi Ranya el-Guz (45) da 25 salname birikimleriyle 11 sene ilkin sert yapım halindeyken bu evi aldıklarını ve yavaş yavaş inşaatı tamamladıklarını anlattı.
Bu süreçte kâffesi izinler düşüncesince müracaatta bulunduklarına fakat İsrail yönetiminin kendilerine gebe oranda mevhibe ve ukubet uyguladığına dikkati çekici Ranya, "Bizler, ruhsatname izni reddedilmiş müşterek lüp cezalarını ve vergilerini öderken yadımlama kararıyla karşılaştık." dedi.
Ranya, konutlarını kendilerinin yıkması sonucuna ayraç ederek, "Bizden evi kendimizin yıkmamızı istiyorlar. Bunu ikrar etmiyoruz. Evimizi öz elimizle yıkamayız, kendileri yıksın. Biz yıkmayacağız." sanarak reaksiyon gösterdi.
Binada 25 derece çocukla buğulu ve hastaların da aralarında bulunmuş yer aldığı 40'tan müşterek tomar yetişkinin yaşadığını kail Ranya, "Bu lüp köle iri noktayı var. Çocuklarım bu evde üniversiteyi bitirdi, eksiksiz yaşamımız burada, buradaki rastgele taş rastgele kenar benim düşüncesince aşırı manalı ve kıymetli." laflarıyla duygularını anlattı.
Ranya, eve evvel taşındıkları günleri hatırlayarak, "Buradaki 10 karı rastgele şeye sıfırdan başladık ve demincek bizi baştan sıfıra çekmeye çalışıyorlar." dedi.
Filistinlilerin Doğu Kudüs'te ev sıkıntısı
İnsan hakları örgütlerinin raporlarına göre, İsrail'in Kudüs'teki ev projeleri Filistinlilerin sıkı yaşamış yer aldığı yerlere yönlendirilmiyor. Aksine, İsraillilerin yaşamış yer aldığı yerlere iri ev yatırımları yapılıyor.
İsrail'in nehiy altındaki Doğu Kudüs'teki Filistinlilere müteveccih uygulamalarını izlem fail adalet örgütü Ir Amim, müşterek raporunda, İsrail'e dair Kudüs Belediyesi ve İsrail İskan İdaresi ortada Kasım 2019'da 1,4 bilyon İsrail şekeli (yaklaşık 444 milyon dolar) mesabesinde ev yatırımı düşüncesince barışma imzalandığına ayraç etti.
Anlaşmaya göre, bulunan mahallelerin genişletilmesi, Kudüs çevresindeki imarsız arazilere acemi yapım projeleri ve kentsel transformasyon projeleriyle 23 bin ev inşaatı planlandı. Ancak, adalet örgütlerine göre, bahis konusu ev projelerinin birinin üstelik Filistinlilerin bölgelerine yönlendirilmediği belirleme edildi.
İşgal altındaki Doğu Kudüs'teki mihman seksiyon statüsündeki Filistinliler, Yahudilerin yoğunlukta yaşamış yer aldığı müşterek içtimai ev projesinde arazi ikrar etmek istese üstelik İsrail yurttaşı olmadıkları düşüncesince adalet kazanamıyor.
İsrail işgali altındaki Doğu Kudüs'teki 350 bin derece Filistinlinin site nüfusunun yüzdelik 37'sini oluşturduğu anlatım ediliyor. Ancak, İsrail'in 1991 ile 2018 ortada ruhsatname çıkardığı 57 bin 737 haneden çabucak yüzdelik 16,5'inin Filistinlilere verildiği raporda vurgulanıyor.
