Kudüs
İsrail Başbakanı Naftali Bennett'in Ukrayna-Rusya cenginde boşluk buluculuk görevi deruhte girişimini kimi uzmanlar "Batı ülkeleriyle koordineli müşterek adım" yerine yorumlarken, birileri ise "Washington ile izlemsel ilişkilere dokunca verme" ihtimaline dikkati çekiyor.
İsrail, kendisini Rusya'ya bağlayan aşırı sayıda çıkarı olsa da izlemsel ortağı ABD'ye evleviyet özgülemek zorunda. Tel Aviv'deki tek önder Washington ile ilişkilere dokunca ita riskini hücre alamaz. İsrail Başbakanı Bennett'in Ukrayna ile Rusya arasında üstlendiği boşluk buluculuk çabalarına da kâr-zarar açısından bakılınca gidiş kırılan görünüyor.
Suriye'ye iklim saldırılarını temdit ve Rusya'yla arasındaki kimi menfaatlerini korumaya çalışırken Tel Aviv yönetiminin Moskova ve Washington ile ilişkilerini dengede dokunabilecek müşterek alternatif kabil görünmüyor. Ayrıca Bennett'in Rusya ile Ukrayna ortada boşluk buluculuk yapmasının nedeni de alçalma konusu.
İsrail'in boşluk buluculuk görevi üstlenmesi
Kudüs İbrani Üniversitesi Siyaset Bilimi Profesörü Jonathan Freeman, AA muhabirine meydana getirdiği açıklamada, Bennett'in Moskova ile Kiev arasındaki boşluk buluculuk rolünü Washington ile koordineli yürüterek ilişkilerin etkilenmesine punt bırakmadığını savundu.
İsrail'in boşluk buluculuk rolüne soyunmasının dü faktörü bulunduğunu vurgulayan Freeman, "Birincisi İsrail, Ukrayna cenginde oradaki Yahudilerin konumundan ve başta de Tel Aviv'in yaptırımlara katılmasına düşkün kalması yerinde Rusya'yla ilişkilerinin etkilenmesinden ide ediyor. İkincisi ise İsrail, Ukrayna'daki savaşın şimdi müşterek tomar yayılarak şümullü müşterek muharebeye dönüşmesinden korkuyor." değerlendirmesinde bulundu.
Bennett'in çabucak İsrail Başbakanı sıfatıyla değil "Batı'nın temsilcisi" yerine Moskova'ya Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile görüşmeye gittiğini kail Freeman, "Bu nedenle Bennett, Putin ile görüşmesi sonlanmış olur bitmez Almanya'ya gitti." dedi.
İsrail Dışişleri Bakanı Yair Lapid'in de Letonya'da ABD'li mevkidaşı Antony Blinken ile müşterek araya geldiğine ayraç fail Freeman, Bennett'in başkaca bu çerçevede Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ve Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy ile iletişime geçtiğini hatırlattı.
İsrail Kamu Yayın Kuruluşunun Bennett'in Moskova ziyaretinden ilk Amerika Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan ile telefonda görüştüğünü aktardığını kaydeden Freeman, yetkililerin açıklamalarına uyarınca Bennett'in Moskova'dan sonraları ABD'li Sullivan ile baştan görüştüğüne dikkati çekti.
İsrail çabalarının son ita ihtimali mümkün
"İsrail'in şu an attığı adımın Amerika ile koordineli bulunduğunu ve ondan dayanak noktası aldığını düşünüyorum." diyen Freeman, Bennett'in çabalarının son vermesi düşüncesince müşterek punt bulunduğunu söyledi.
İsrailli akademisyen, "Kanaatimce ehemmiyetli bulunan evren liderleriyle direkt görüşebilmendir. İsrail Başbakanı Bennett de mesajları taşıyabilecek kişidir. Nitekim kendisi de boşluk buluculuğa başlamasının peşi sıra Ukrayna'da asayiş koridorlarının açıldığı duyuruldu." diyerek konuştu.
Ukrayna'da müşterek ateşkesin de konuşulduğuna dikkati çekici Freeman, ateşkesin sağlanmasıyla asayiş koridorlarının oluşması ve sonunda sivillerin rahatlatılması anlamında İsrail'in kimi düşüncelere ehil bulunduğunu anlatım etti.
Freeman, İsrail hükümetinin başkaca Ukrayna'da beyaban hastaneleri ihdas kıl payı planlarını da Moskova'yla paylaştığını dile getirdi.
"Bence gizli odalarda bulunan bilinçlilik İsrail'in müzakerat kanalıyla ateşkese ulaşmaya çabalayan anne oyunculardan bir tanesi biçimine gelmesidir." diyen Freeman, İsrail düşüncesince müşterek ahir adımın mütareke müzakerelerine ev sahipliği gerçekleştirmek olmasını ırak görmediğini belirtti.
Washington ile ilişkilere dokunca ita riski
İsrailli gazeteci Amos Harel ise Haaretz gazetesindeki makalesinde, "Bennett'in meydana getirdiği açıklamaların akla yatkın bulunduğunu ve bu adımın başlangıçta Amerika yönetimiyle eş güdümlü edildiğini varsayarsak Başbakan arsıulusal arenada kendine nokta toplamış olurdu. Ancak şimdi sonraları Amerikalıların çekinceleri bulunduğu ortaya çıkarsa ilişkilerimiz hakkıyla zedelenecektir." ifadelerine toprak verdi.
Bennett'in boşluk buluculuk çabalarına müteveccih gerekçelerini "haklı" yerine değerlendiren Harel, fakat bu gerekçelerin Amerika ile beklenen müşterek huzursuzluğa bariyer olmadığını vurguladı.
İsrail'in Rusya'nın Ukrayna'ya müteveccih saldırganlığını kınamada ağır ve dallı budaklı tepkisinden çevre sabık hafta Washington'da mahsus müşterek memnuniyetsizlik oluştuğuna ayraç fail Harel, şunları kaydetti:
"Bennett kâffesi adımlarını Amerika Başkanı ile eş güdümlü etmelidir zira İsrail'in ABD'ye izlemsel ve asayiş bağımlılığı mutlaktır ve rastgele müşterek devir Ruslardan alınabilecek rastgele müşterek güzel düşünce girişimi yahut tavizden şimdi önemlidir."
Bennett'in üstlenmeye çalışmış bulunduğu boşluk buluculuk rolünün emeksiz olmadığının altını çizen İsrailli gazeteci, "Bennett'in önderlik ruhu bulunduğunu delik gerisi etmemeliyiz. Bu mevzuda aşırı ıvır zıvır müşterek muvaffakiyet elde etmesi bile kendisi düşüncesince iri avantaj olur." yorumunu yaptı.
Bennett'in çabaları şu anne derece kalburüstü olmadı
İsrail'in resmi açıklamalarına uyarınca Bennett, şu anne derece Putin ile bir tanesi beniz yüze edinmek kıl payı dü konuşma yaptı. Bennett başkaca Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy ile 3 telefon görüşmesi, Macron ile 2 telefon görüşmesi, Almanya Başbakanı Olaf Scholz ile bir tanesi beniz yüze 2 konuşma gerçekleştirdi.
Ancak Bennett'in diplomatik çabalarında şu anne derece kalburüstü olduğuna müteallik açık müşterek izah yok.
İsrail Başbakanı Bennett, 13 Mart'taki haftalık kabin toplantısında, Ukrayna kriziyle ait çabalarına bağlı şunları söyledi:
"Bunun detaylarına dönüşmek kabil değil. Bizlerden istendiği sürece desteklerimizi sürdüreceğiz. Küçük müşterek meslek açılış ihtimali bile olsa kâffesi taraflarla iletişime devredilmek bizim ahlaki görevimizdir. Dolayısıyla ihtimaller bulunduğu sürece çabalarımızı sürdürmeliyiz."
İsrail'in Haaretz gazetesinin pazartesi haset yayımladığı çözümleme haberde de şu ifadelere toprak verildi:
"Bennett'in dört dörtlük yerine neye odaklandığı hâlâ bilinmiyor. Bennett, görüşmelerinde Rusya ile Ukrayna arasındaki mücadelesi bitirecek yahut an azından mütareke sağlayacak müzakerelerin başlamasına ulama mı sundu? Yoksa İsrail'in ehemmiyetli çıkarlarına mı odaklandı? Veya harp alanındaki Yahudileri idare etmek ile Viyana'daki İran çekirdeksel anlaşması müzakerelerini mi görüştü?"
Gazete mevzuya müteallik açıklamalarda dayanıklı nikbinlik havası olmadığına dikkati çekti.
