Washington
Yeni insan koronavirüs (Kovid-19) salgınının hastalık bulunduğu hummalı kazançlı gerilemenin arkası sıra toparlanmaya güzeşte toptan ekonomide 2021'e yükselen şişkinlik damgasını vurdu.
Tedarik zincirinde Kovid-19 salgınından meydana gelen sıkıntılar, kazançlı normalleşmeyle küsurat mahveden talebini karşılayamayınca evren genelinde paha artışlarını körükledi.
Salgınının hastalık bulunduğu ekonomik şokun arkası sıra devletler toparlanmalarını sürdürürken, erdemli şişkinlik ekonomilerin en ehemmiyetli madde başlıklarından bir tanesi durumuna geldi.
Enerjiden gıdaya akıbet çağda hızlanan paha artışları, indinde aşkın ülkede son kullanıcıların dirim maliyetini kayda bedel miktarda artırdı.
Enflasyon hemen büyümekte bulunan devletlerin problemi olmaktan çıktı
Küresel tutum 2021'de şişkinlik şokuyla dirlik karşıya kalırken, erdemli şişkinlik hemen büyümekte bulunan devletlerin indinde problemi olmaktan çıktı, kaslı ekonomilerde de zamanı seviyelere yükseldi.
Arz darboğazları, iş gücü piyasalarındaki sıkıntılar, baz tesiri ve ekonomilerin baştan normalleşmesinin arkası sıra mevrut çelimli mahveden talebi, ABD ve Avrupa karışma evren genelinde enflasyonist baskıların nedenleri namına öne çıktı.
Kredi derecelendirme kuruluşu Fitch Ratings, şişman ekonomilerinin çoğunda salname şişkinlik oranlarının zamanı seviyelere çıktığını, toptan şişkinlik şokunun akıbet aylarda şiddetlendiğini belirtti.
ABD'nin kaslı ekonomiler ortada şişkinlik oranıyla öne çıktığına dikkati çekici Fitch, büyümekte bulunan ekonomilerde de acı şişkinlik artışlarının yaşandığını kaydetti. Büyük Asya ekonomilerinde ise şişkinlik umumi namına bağan seyretti.
ABD'de 40 senenin zirvesini zorladı
Dünyanın en şişman ekonomisi Amerika düşüncesince Kovid-19 salgınının hastalık bulunduğu şokun arkası sıra başlamış bulunan toparlanma sürecine enflasyonla savaşım zevcelik etti.
Salgın zımnında 2020'de ABD'de ehemmiyetli seviyede azalma kaydeden enflasyon, ekonominin normalleşmesiyle beraberce benzer yepyeni indinde yükseliş eğilimine geçti.
ABD Merkez Bankası'nın (Fed) Ağustos 2020'de açıklamış bulunduğu toy mal politikası stratejisi sonrası enflasyon verisinin önemi artarken, bankanın sayı farkı yüzdelik 2 enflasyonu hedefleyeceği duyurulmuştu. Ülkede enflasyon, 2021'de Fed'in hedefinin nispeten üstünde indinde tempo izledi.
Kovid-19 salgınından ilkin Aralık 2019'da yüzdelik 2,3 seviyesinde bulunan salname enflasyon, salgının hummalı biçimde hissedilmeye başlandığı Mart 2020 bakımından düşüşe eskiden Mayıs 2020'de yüzdelik 0,2'ye derece gerilemişti.
Salgına dirlik tahsil edilen önlemlerin gevşetilmesi ve işletmelerin baştan açılarak ekonominin normalleşmeye başlaması kararı Haziran 2020 bakımından toparlanma şevki yayınlayan salname enflasyon, 2021'de zamanı seviyelere yükseldi.
Çalışma Bakanlığının akıbet verileri, Tüketici Fiyat Endeksinin (TÜFE) salname bazda yüzdelik 6,8 ile 39 senenin en erdemli artışını gösterdiğini ortaya koydu.
Fed, şişkinlik düşüncesince "geçici" değerlendirmesinden vazgeçti
Yetkililer derinliğine indinde müddet enflasyonun "geçici" bulunduğunu savunurken, mevrut veriler bu görüşe saha okuyucu nitelikteydi.
Kovid-19 salgınının toy varyantlarla sürdüğü ve toptan tedbir zincirindeki sıkıntılarının bitmeme etmiş bulunduğu indinde ortamda, paha baskılarının ekonomide beklenenden şimdi derinliğine müddet çarpıcı olabileceğine ilişikli endişeler de arttı.
Ülkede mahveden itimatı şişkinlik endişeleriyle 10 senenin en bağan seviyelerine gerilerken, yükselen şişkinlik Biden yönetimini paha artışlarını dizginlemek düşüncesince indinde kol önlemler almaya zorladı.
Bu senenin akıbet Federal Açık Piyasa Komitesi (FOMC) toplantısının arkası sıra yayımladığı değişmeyen metninden enflasyonun "geçici" bulunduğu değerlendirmesini çıkaran Fed ise Amerika ekonomisinde doğacak yıllardaki enflasyona bağlı tahminlerini de fevk taraflı güncelledi.
ABD'de bu yıla bağlı şişkinlik tahmini yüzdelik 4,2'den 5,3'e yükselten Fed, 2022 düşüncesince yüzdelik 2,2'den yüzdelik 2,6'ya ve 2023 düşüncesince yüzdelik 2,2'den 2,3'e çıkardı. Banka, 2024 yılı şişkinlik tahminini ise yüzdelik 2,1 namına belirledi. Para politikasında da sıkılaşma periyodunu başlatan Fed, servet alımlarını kısıntı hızını artırırken, 2022'de 3 repo artışı öngördü.
Avrupa, avronun kurulmasından bu yana en erdemli enflasyonla dirlik karşıya kaldı
Son çağda erke ve besin ürünleri özellikle edinmek neredeyse yaşanmış bulunan umumi paha artışı, Avrupa vatandaşlarını da huzursuz paha bir duruma geldi.
Ekonomistlere göre, Avro Bölgesi yegâne mal biriminin 20. asrın böylece kurulmasından bu yana en erdemli enflasyonuyla dirlik karşıya kaldı.
Avrupa İstatistik Ofisi'nin (Eurostat) akıbet verilerine göre, Avro Bölgesi'nde teşrinisani ayında salname şişkinlik erke fiyatlarındaki artışın etkisiyle yüzdelik 4,9'a ulaşarak verilerin toplandığı akıbet 25 senenin en erdemli seviyesine çıktı. Avrupa Birliği'nde ise teşrinievvel ayında yüzdelik 4,4 bulunan salname enflasyon, kasımda yüzdelik 5,2'ye ulaştı.
Bu dönemde, Avro Bölgesi'nde salname şişkinlik artışına en indinde tomar ulama yüzdelik 2,57 ile erke mamüllerinden kaynaklandı. Enerjiyi, yüzdelik 1,16 ile hizmetler, yüzdelik 0,64 ile erke dışı uran ürünleri ve yüzdelik 0,49 ile gıda, içki ve duman ürünleri izledi.
Almanya'da şişkinlik 30 senenin zirvesinde
Almanya'da salname enflasyon, kasımda kestirmece 30 senenin en erdemli seviyesine ulaştı. Almanya Federal İstatistik Ofisi (Destatis) verilerine göre, Almanya'da teşrinievvel ayında yüzdelik 4,5 bulunan salname enflasyon, erke tutarları ve salgının etkisiyle kasımda yüzdelik 5,2'ye yükseldi.
Uzmanlar, ülkede salname enflasyonun zirveye ulaştığını kestirim ederken, doğacak ay KDV indirimlerinin baz tesirinin ortadan kalkacağı ve tutarları yukarıya çekici tedbir darboğazlarının azalacağını öngördü.
Almanya Merkez Bankası (Bundesbank), ülkede enflasyonun görünümünü “belirsiz” namına nitelendirerek, ülkede AB ahenkli enflasyonun bu sene düşüncesince yüzdelik 3,2, doğacak sene düşüncesince de yüzdelik 3,6 olmasını kestirim etti.
Almanya'da mahveden düşüncesince alışılmamış derecede erdemli şişkinlik indinde güzel hissedilirken, paha artışlarının Avrupa Merkez Bankası (ECB) Başkanı Christine Lagarde ve iktisatçıların çoğunun savunduğu kabil "geçici" olabileceği görüşüne ilişikli şüpheler de değme güzeşte çağ artmaya bitmeme etti.
Üretici tutarları enflasyonun gelişimi düşüncesince kılavuz kaptan indinde belirtke namına görülürken, Almanya'da müstahsil tutarları da aceleci indinde çoğalma gösterdi. Son verilere göre, ülkede müstahsil tutarları kasımda da 1951’den bu yana en erdemli artışı kaydetti. Almanya'da uran ÜFE kasımda, teşrinievvel ayına nazaran yüzdelik 0,8, Kasım 2020’ye layıkıyla ise yüzdelik 19,2 yükseldi. Kasım ayındaki artış, Kasım 1951’den buyana en erdemli salname artışa ayraç etti.
İngiltere'de salname şişkinlik 2011'den bu yana en erdemli seviyesinde
Brexit sonrası tedbir zincirinde mesail canlı İngiltere de yükselen enflasyonla dirlik karşıya kaldı.
Ülkede teşrinievvel ayında yüzdelik 4,2 bulunan salname enflasyon, yer yağı ve giysi fiyatlarında acı artışının etkisiyle kasımda yüzdelik 5,1'e yükseldi.
İngiliz Ulusal İstatistik Ofisi’ne (ONS) göre, özellikle yer yağı ve giysi ürünleri edinmek neredeyse ayrışık istihlak malları ve hizmetlerinden mevrut paha baskısı enflasyondaki artışa katkıda bulundu.
Enflasyonun erdemli erke tutarları ve Kovid-19 ile ait tedbir darboğazları zımnında bu sene toptan namına yükselmesi dikkati çekerken, İngiltere’de Brexit sonrası tecim ve nitelikli iştirakçi gereksinimi düşüncesince muhaceret sorunları da enflasyonu körükledi.
Yıllık enflasyonun yüzdelik 5’in üstüne çıkması, Omicron varyantı vakalarının kazançlı repo üstündeki gizil etkisine karşın İngiltere Merkez Bankası’nın (BoE) yükselen enflasyonu gemlemek düşüncesince siyasa faizini 15 baz nokta artırarak yüzdelik 0,25'e çıkarmasına etmen oldu. Ayrıca, vezneci enflasyonda amaç seviyesini yüzdelik 2'de tutmaya bitmeme etti.
Ülkede tedbir sıkıntısının maliyetleri artırmasının etkisiyle yükselen şişkinlik oranlarına bağlı endişeler bitmeme ederken, İngiltere Maliye Bakanı Rishi Sunak, yükselen şişkinlik oranlarının salt İngiltere’nin problemi olmadığını belirterek, İngiliz hükümetinin ülkede enflasyonun satın kabul etme enerjisini menfi tesirini dengelemek düşüncesince icraat yaptığını vurguladı.
İtalya ve İspanya'da da şişkinlik zamanı seviyeleri gördü
Avro Bölgesi’nin üçüncü şişman ekonomisine ehil İtalya'da da ekimde yüzdelik 3 bulunan salname enflasyon, erke fiyatlarının etkisiyle kasımda yüzdelik 3,7'ye terfian akıbet 13 senenin en erdemli seviyesine ulaştı.
İspanya'da ise TÜFE kasımda eskiden senenin ayrımsız ayına layıkıyla yüzdelik 5,6 arttı. Art arda 11 aydır yükseliş yayınlayan TÜFE, 1992 yılından bu yana en erdemli seviyeye ulaştı. Enflasyondaki artışın esas sebebi tabii gaz, sıvıyakıt ve çarpıcılık fiyatlarında acı çoğalma oldu.
Enflasyon büyümekte bulunan devletlerde yükselişini sürdürdü
Enflasyon, 2021'de Çin, Rusya, Brezilya, Meksika ve Güney Afrika kabil büyümekte bulunan devletlerin de gündeminde olmaya bitmeme etti.
Dünyanın en şişman ikinci ekonomisi Çin'de veriler, üretimevi depar belgesi fiyatlarının teşrinievvel ayında 26 senenin en erdemli hızıyla arttığını gösterdi. Çin'de fiyatlar, bu sene toptan mal fiyatlarındaki ralli ve diyar genelindeki erke krizinden çevre aceleci indinde yükseliş gösterdi. Ülkede şişkinlik teşrinisani ayında ise indinde hacim yavaşlama kaydederken, Ulusal İstatistik Bürosu çeşidinden açıklayan akıbet veriler, Çin'de mahveden paha endeksinin kasımda güzeşte senenin ayrımsız zamanına layıkıyla yüzdelik 2,3, müstahsil paha endeksinin ise ayrımsız çağda yüzdelik 12,9 arttığını ortaya koydu.
Çin'de enflasyonda yaşanmış bulunan yavaşlama, hükümetin akıbet beş altı aydır yükselen mal fiyatlarını ehlileştirme ve çarpıcılık kesintileriyle başa çıkacak çabalarının çarpıcı bulunduğunun indinde göstergesi namına yorumlandı. Fiyat baskılarının azalmaya bitmeme etmesi biçiminde özek bankasının arttırma teşvikleri düşüncesince şimdi indinde tomar düzlük sağlayabileceği kaydedildi.
Çin Komünist Partisi'nin fevk düzem yetkilileri, ülkede doğacak sene düşüncesince mihrak noktalarının makroekonomik şartları istikrara sarmak olduğuna ayraç etti.
Rusya'da da 2020'nin sonlarında başlamış bulunan şişkinlik artışı bitmeme ederken, akıbet veriler Rusya'da salname enflasyonun 29 Kasım bakımından indinde eskiden haftaya nazaran yüzdelik 8,05'ten yüzdelik 8,38'e çıktığını gösterdi. Enflasyondaki artışın anne sebebi namına besin ürünlerinin fiyatlarındaki çoğalma gösterilirken, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, enflasyonun ağır indinde dava olduğuna dikkati çekti.
Ürünlerin fiyatlarındaki toptan artışın birtakımı kaslı devletlerin aşkın güzel mal politikaları zımnında yaşandığını tamlayan Putin, enflasyona dirlik çalışan önlemler katılması icap ettiğini vurguladı.
Son verilere göre, öteki büyümekte bulunan ülkelerden Brezilya'da şişkinlik yüzdelik 10,7, Meksika'da yüzdelik 7,4, Güney Afrika'da yüzdelik 5,5 ve Türkiye'de yüzdelik 21,3 seviyelerine yükseldi
Asya'da şişkinlik umumi namına yüzdelik 5'in altında kaldı
ABD ve Avrupa'daki yükselen enflasyona dirlik Asya ülkelerinin ise şişkinlik ile bildirme sorunları yaşamadan Kovid-19 salgınından çıkışa dikkati çekti.
Genel namına Asya ülkeleri, dünyanın öteki bölgelerinde yaşananın bilakis mal lojistiğindeki açık mesail ve yükselen enflasyonla karşılaşmadı.
Uzmanlar bu durumun nedenini, alanda mahveden talebinde ansız indinde çoğalma getirecek derinliğine vadeli karantinaların olmamasına bağladı.
Bölgede şişkinlik umumi namına yüzdelik 5'in altında kalırken, hemen Kırgızistan, Pakistan, Moğolistan, Özbekistan, Türkmenistan, Sri Lanka, Kazakistan, Tacikistan ve Bangladeş'te bu oranın üstünde seyretti.
Asya ekonomisinin öne çıkan ülkelerinden Japonya'da şişkinlik payı yüzdelik 0,1 olurken, Malezya'da yüzdelik 2,9, Güney Kore'de yüzdelik 3,7 ve Hindistan'da yüzdelik 4,91 oldu.
Türkiye'de ise mahveden tutarları teşrinisani ayında yüzdelik 3,51 artarken, salname şişkinlik yüzdelik 21,31'e yükseldi.
