İstanbul
İnsan aracılığıyla meydana getirilen en önemlice su yollarından Süveyş Kanalı, hizmete alındığı günden buyana 152 sene geçmiş olmasına karşın hem evren ticareti aynı zamanda Mısır ekonomisi düşüncesince önemini koruyor.
Mısır'ın Osmanlı toprakları ortada toprak almış olduğu devre bulunan 17 Kasım 1869 senesinde açılışı gerçekleşen ve dakika Mısır sınırlarında toprak meydan Süveyş Kanalı, Kızıldeniz'i, Akdeniz'e bağlıyor. İnsan aracılığıyla nesir edilmiş bulunan 193 kilometre uzunluğundaki kanal, dünyanın en cıvıl cıvıl su kanalları ortada ön sıralarda toprak alıyor.
Süveyş Kanalı ve Kanal İstanbul'a bağlı AA muhabirine izah karşılayıcı Ortadoğu Araştırmaları Merkezi (ORSAM) Başkan Yardımcısı Doç. Dr. İsmail Numan Telci, "Süveyş Kanalı, global tecim ve Mısır ekonomisi düşüncesince nice yönden önemlidir. Küresel ticaretin kestirmece yüzdelik 12'si, Asya'nın büyüyen pazarlarını Avrupa'ya kükremek aracılığıyla bağlayan bu namüsait koridordan bitmeme etmektedir." ifadesini kullandı.
Telci, global ticaretin kestirmece yüzdelik 12'sine ek olarak, sıvılaştırılmış natürel gazın kestirmece yüzdelik 8'inin de gelişigüzel çağ bu kanaldan geçtiğini söyledi.
Süveyş Kanalı'nın endamsız birlikte müddet düşüncesince bile birlikte biçimde bloke olmasının, evren ekonomisi ve ticareti üstünde ağırbaşlı etkilere illet olabildiğine aksan karşılayıcı Telci, laflarını şöyle sürdürdü:
"Bu bir vaziyete birlikte dayanıklı bu senenin başlarında yaşandı. 23 Mart 2021'de yaşanmış bulunan vakada Ever Given ünlü sefine Süveyş Kanalı'nda karaya oturdu ve kanaldan geçişleri ağız ağıza engelledi. Bazı şirketlerden tahsil edilen verilerde, Ever Given'in gelişigüzel çağ hat üstünden tahmini 9,6 bilyon dolarlık ticareti engellediğini paylaşıldı. Bu nicelik indirgendiğinde, saatte 400 milyon dolara ve 3,3 milyon titrem kargoya yahut dakikada 6,7 milyon dolara eşittir. Alman sigorta firması Allianz'ın değerlendirmelerine mucibince ise tıkanıklık global ticarete haftada 6 bilyon ila 10 bilyon dolar ortada birlikte maliyete kez açtı. Gerek bu rakamlar gerekse de kanaldan sabık sefine sayısı ve bunun Mısır düşüncesince finansal getirisi, Süveyş Kanalı'nın zamanımız global ticaretinde ve Mısır'ın ekonomisinde ne denli ehemmiyetli olduğuna ortaya koymaktadır."
Mısır ekonomisine salname 5,8 bilyon dolar dirimlik sağlıyor
İsmail Numan Telci, kanalın Mısır düşüncesince gelişigüzel çağ sayı farkı 15 milyon dolar, salname ise 5,8 bilyon dolar dirimlik sağlayıcı ehemmiyetli birlikte finansal pınar olduğuna dikkati çekerek, şunları kaydetti:
"Dolayısıyla, Süveyş Kanalı Otoritesi Başkanı Usame Rabie'nin yaşanmış bulunan buhran esnasında belirttiği gibi, Ever Given'in karaya vurması kararında Mısır gelişigüzel haset düşüncesince kestirmece 15 milyon dolarlık birlikte dirimlik yitirilmesine sunulan kaldı. Bununla birlikte, kimi iletişim araçları kuruluşları çeşidinden Süveyş’e seçenek planların değerlendirilmesi dair istihbarat yapıldı. Bu bağlamda, hassaten İsrail'in Eylat kentinden Doğu Akdeniz'e denli planlanan Ben Gurion Kanalı ünlü birlikte su yolunun yapımı dile getirildi."
Mısır'ın akıbet 10 yılda Süveyş'i bollatmak ve yetiştirmek düşüncesince icraat gerçekleştirdiğini tamlayan Telci, "Bu kapsamda meydana gelen akıbet çalışmalar, gemilerin hat üstünden ilerleyiş ve intikal sürelerini süratlendirmek neredeyse 2015 senesinde 35 kilometre boyunda koşut birlikte kanalın yapımı oldu. Bu çalışmaların mecmu maliyeti kestirmece 509 milyon dolar yerine kaydedildi. Bu icraat cezaevi uğrunda bulundurulduğunda, Mısır'ın Süveyş'e ne denli ehemmiyet verdiği çağ yüzüne çıkmaktadır." ifadelerini kullandı.
Telci, Süveyş Kanalı'na kimi global güçlerin de küsurat ilgisinin olduğuna aksan yaparak, "Bu çerçevede Rusya ve Çin kabilinden devletler Süveyş Kanalı güzergahında başıboş tecim yerleri ihdas girişimleri yapmakta ve gine bu bölgedeki limanlarda çalışan olmaya çalışmakta." değerlendirmesinde bulundu.
"Kanal İstanbul izlemsel açıdan ehemmiyetli birlikte üstünlük olacak"
Kanal İstanbul'un da planlandığı biçimde yapılması yerinde Türkiye düşüncesince ağırbaşlı birlikte finansal pınar oluşturmasının yanında izlemsel açıdan da ehemmiyetli birlikte üstünlük olacağını anlatım fail Doç. Dr. Telci, "Nitekim planlamalara mucibince Kanal İstanbul'dan günde kestirmece 150 geminin geçeceği düşünülmekte ve bu trafiğin Türkiye'ye salname getirisinin minimum 8 bilyon dolar olabileceği kestirim edilmekte." dedi.
Telci, hat süresince nesir edilecek bulunan tecim bölgelerinin ekonomiye yapacağı katkılara bağlı yerine da şunları kaydetti:
"Kanal süresince nesir edilecek bulunan tecim yerleri de İstanbul'un global ticaretin merkezlerinden biri olma konumunu güçlendirecek. Öte taraftan Kanal İstanbul projesinin yaşama geçmesiyle İstanbul Boğazı'ndan devrolmak yerinde küsurat riskli benimseme edilen gemiler, toy kanala yönlendirilecek ve bu açıdan ortaya çıkması beklenen mesail asgariye indirilecek. Bu durumun birlikte bambaşka müspet kararı ise Kanal İstanbul projesinin, İstanbul Boğazı’nın zamanı yapısının korunmasına da katkıda bulunacak olmasıdır.
