Beyrut
Lübnan'da derinliğine senelerdir çıtırbom enfrastrüktür ve ürün 3 senedir da yoğun ekonomik kriz nedeniyle saatler devam eden elektrik kesintileri yaşanıyor.
Hükümet bölüt en birlikte tomar 4 zaman elektrik sağlarken, günün arka mütebaki bölümünde hususi jeneratörler devreye giriyor.
Lübnanlılar asliye gereksinimlerini karşılayabilmek düşüncesince maaş efdal ücretler ödeyerek jeneratör gitmek zorunda. Ancak ülkede ilkin ürün 2 senedir günce jeneratör kullanması az hâlâ 7 katına çıkık durumda.
AA muhabiri, binlerce jeneratörün günde 20 zaman süresince çalışmasının çevreye ve insanoğlu sağlığına etkilerini uzmanlara, bölüt ve yetkililere sordu.
"Hepimiz gizil dokunmabana hastasıyız"
Lübnan'ın başkenti Beyrut'ta olan Amerikan Üniversitesi bünyesindeki Doğa Koruma Merkezi Direktörü Dr. Nejat Avn Saliba, ülkede küsurat jeneratör kullanımının halkın sağlığını ağır biçimde zılgıt ettiğini söyledi.
Jeneratörlerin çevreye etkilerine değgin hâlâ ilkin icra ettikleri çalışmalara atıfta olan Saliba, şu detayları verdi:
"Jeneratörlerin havayı kesinlikle ve ne derece kirlettiği üstünde kısaca 10 senedir icraat yürütüyoruz. Jeneratörler günce 2-3 zaman çalışırken havayı telvis payı yüzdelik 38 civarındaydı. Bu da birlikte insanoğlunun günce 1-2 sayı sigara içmesi demek. Şu anda ise jeneratörler 10 ila 15 zaman çalışıyor. Bu da iklim kirliliğinin önceye nazaran minimum 3-4 kıvrım arttığını gösteriyor."
Başta Beyrut edinmek gibi dünya genelinde havanın aşırı mülevves olduğuna dikkati çekici Saliba, "Hepimiz gizil dokunmabana hastasıyız. Jeneratörlerin nereye konulacağı karşı kanun var fakat uygulanıyor mu bilmiyorum. Jeneratörlerin sürüm salmaması düşüncesince süzek kullanılması gerekiyor. Yasalara uyarınca tamamı şişman jeneratörlerin süzek ile çalıştırılması zorunlu. " diyerek konuştu.
Doğa Koruma Merkezinin Kasım 2021'de yayımladığı raporda, Beyrut'ta jeneratörlerin salmış olduğu sürüm oranının yüzdelik 300 yükseldiği, buna koşut yerine kanserli parasız sayısının da salname 550 yöresinde artacağı anlatım ediliyor.
"Bu vaziyeti almak mecburiyetinde kaldım"
Beyrut'un doğusundaki Baabda ilçesinde tevakkuf fail Maria Charles, oturmuş olduğu yapının altında dü şişman jeneratörün çalışmasından şikayetçi.
Kendisi ve ailesinin gelişigüzel devir jeneratörden çıkan dumanı soluduğunu tamlayan Charles, "Jeneratör malikine defaatle vaziyeti açıklama ettim. Hakkında sıkıntı açtım fakat birlikte ürün çıkmadı. Bu vaziyeti almak mecburiyetinde kaldım." dedi.
Başka birlikte Beyrutlu, George Savan da bire birlikte biçimde vaziyeti kabullendiğini ve evinin doğrudan yakınında senelerdir jeneratörlerin çalıştığını söyledi.
Savan, jeneratörlerin sesine ve dumanına alıştığını fakat sabahları balkona çıkınca yağız tütün izini gördüğünde endişelendiğini dile getirdi.
"Günlük sayı farkı 3,5-4 milyon litre motorin yakılıyor"
Lübnan Jeneratörler Birliği Başkanı Abdo Saad, alışılagelen devletlerde insanoğlu ve mekân sağlığına evleviyet verildiğini fakat Lübnan'da halkın evvel talebinin elektrik bulunduğunu söyledi.
Saad, "Lübnan'da 7 bine yaklaşan elektrik üreten jeneratör var. Jeneratörler sayı farkı 22 zaman elektrik çıkarmak düşüncesince çalışıyor ve günce sayı farkı 3,5-4 milyon litre motorin yakılıyor." dedi.
İnsanların esenlik ve mekân hassasiyetlerinin bilincinde olduklarını kail Saad, jeneratörleri iskân dallarından uzakta kurmaya çalıştıklarını fakat sonunda sorumluluğun devlette bulunduğunu kaydetti.
"Jeneratörlerin konulduğu yaklaşan alanlarda dokunmabana payı artıyor"
Lübnan Meclisi Çevre Komisyonu Başkanı Kasım Haşim, jeneratör kaynaklı mekân kirliliğinin acemi birlikte sıkıntı olmadığını fakat ürün zamanlarda yararlanma oranının artmasıyla meselenin hâlâ sakıncalı boyuta ulaştığını anlatım etti.
Haşim, "Sorunun çözümü düşüncesince jeneratörün yaşamdan çıkarılması gerekiyor. Ancak gelişigüzel sene günce yararlanma payı hâlâ da uzuyor. Ekonomik sebeplerden ötürü bu vaziyetten büyümek havadan değil. Zamana ihtiyacımız var. Bu hata da devlete ait. Jeneratörlerin ürettiği elektrik azaltılırsa mekân kirliliği de azalır." ifadelerini kullandı.
"Jeneratörlerin çevreyi ne derece kirlettiğine değgin elinizde data var mı?" sorusunu Haşim, "Farklı raporlar, jeneratörlerin yararlanma oranının yükselmesiyle ülkedeki mekân kirliliğinin artığını gösteriyor. Maalesef nicelik enine boyuna yüksek. Ancak birlikte numara hasretmek kabil değil." diyerek cevapladı.
Haşim, jeneratörlerden çıkan emisyonun hastalıklara ve ilkin kansere sefer açtığının hatırlatılması üstünde şunları söyledi:
"Bu acemi birlikte gidiş değil. 7 senedir buna bağlı raporlar yayımlanıyor ve dokunmabana oranının yükseldiği anlatım ediliyor. Genel yerine iklim kirliliği maraz oranlarının artmasına sebebiyet veriyor. Jeneratörlerin konulduğu yaklaşan alanlarda dokunmabana payı artıyor."
Lübnan'daki elektrik krizi
Lübnan'daki vakayiname elektrik krizi acemi birlikte sıkıntı değil fakat 2019'da pırtlak verici konuşu kriz zımnında hâlâ da büyüdü.
Hükümet, Merkez Bankasına ilişik rezervlerinin erimesi zımnında elektrik üreten santrallere mahrukat realizasyon edemez bir vaziyete geldi.
Ülkedeki elektrik istihsal alternatiflerinin kısıtlanmış olması, bu sektörde senelerce yaşanmış olan yolsuzluklar ve olan santrallerin altyapısının güçlendirilmemesi zımnında bahis konusu santrallerdeki elektrik üretimi yalnızca 4 zaman civarında.
Beyrut yönetimi, Eylül 2021'de, ülkedeki erke krizine hal anmak düşüncesince Ürdün'den elektrik ve Mısır'dan da doğal yel yağı lambası lambası ithalatı düşüncesince girişimler başlatmıştı.
Lübnan, Suriye'deki Esed rejimi, Ürdün ve Mısır ortada "Arap Doğal Gaz Boru Hattı"nın baştan etkin olması düşüncesince anlaşmalar imzalanmıştı.
