İstanbul
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Aylık Fiyat Gelişmeleri Raporu'na göre, ilkgüz ayında enflasyondaki yükselişte erke ve görev fiyat gelişimleri belirleyici olurken, esas servet ve besin gruplarının enflasyona yardımı azaldı.
Türkiye İstatistik Kurumunun (TÜİK) ilkgüz ayında Tüketici Fiyat Endeksi'nin (TÜFE) yüzdelik 1,25 arttığını ve salname enflasyonun yüzdelik 19,58'e yükseldiğini açıklamasının peşi sıra TCMB'nin Eylül Ayı Fiyat Gelişmeleri Raporu da yayımlandı.
Rapora göre, ilkgüz kocaoğlan enflasyonundaki yükselişte erke ve görev fiyat gelişimleri çarpıcı oldu. Bu çağda petrol, natürel taş yağı lambası lambası ve kömür fiyatlarındaki artışlarla baş başa arsıulusal erke tutarları negatif indinde manzara kaydettir. Eşel hareketli sistemi fuel oil tutarları üstündeki baskıları sınırlasa da ülke içi erke fiyatları, lağım döşemi suyu ile kömür ve odun kabilinden sert mahrukat tutarları kaynaklı arttı.
Yaz aylarında hızlanan besin salname enflasyonu eylülde sınırlanmış indinde miktarda gerileyerek efdal seviyesini korudu. Temel servet salname enflasyonu dayanabilen istihlak mallarında indinde geçmiş yıldaki efdal bazın da etkisiyle yavaşladı.
Hizmet enflasyonu, eylülde başlayan gezinti etkilerine de ilişkin namına yükselirken, bu gelişmede ekol ve üniversitelerin açılmasına ilişkin etkisinde bırakır dikkati çekti. Hizmet fiyat gelişmelerinin yansımasıyla B ve C göstergelerinde salname para şişkinliği artarken, göstergelerin benzeyen fasıl eğilimlerinde yavaşlama kaydedilmekle baş başa efdal seviyeler korundu.
Söz konusu gelişmelerle eylülde geçmiş ayak tabanı layıkıyla salname mahveden enflasyonuna yardım hizmette 0,30 puan, enerjide 0,24 benek ve alkol-tütün-altın gruplarında 0,01 benek artarken, esas servet ve besin gruplarının katkıları sırası ile 0,16 ve 0,06 benek azaldı.
"Son çağda aylık artışları hızlanan kirada eylülde de benzeri indinde nabız bilgili oldu"
Hizmet fiyatları, eylülde yüzdelik 1,62 yükselirken, ekip salname enflasyonu 1,18 benek artarak yüzdelik 15,06 oldu. Yıllık para şişkinliği enformasyon hizmetlerinde geriledi, eriştirme ve lokanta-otelde elan açıkça kazanmak kıl payı öteki madun gruplarda yükseldi.
Hizmet grubu salname enflasyonundaki yükselişte ekol ve üniversitelerin açılmasıyla baş başa irtibatlı sektörlerde (üniversite harcı, yurt, servis ücreti) gerçekleşen çelimli fiyat artışlarının tesiri belirleyici oldu. Eğitim sektöründe sona ermiş muvakkat KDV indirimleri bahis konusu fiyat artışlarını elan açıkça duruma getirdi.
Ulaştırma hizmetlerinde ilkgüz ayında fiyatlar yüzdelik 2,80 artarken, servis ücretlerindeki yükselişe ilişkin namına otobüs ile kent içi geçici taşımacılığı kalemindeki çoğalma öne çıktı.
Lokanta-otel madun grubunda ise aşındırmak hizmetleri fiyatlarındaki efdal aylık artışlar yüzdelik 2,03 ile eylülde de bitmeme ederken, konaklama hizmetleri fiyatlarındaki yükselişte ülke ücretlerindeki çoğalma çarpıcı oldu. Söz konusu gelişmelerle lokanta-otel madun grubunda salname para şişkinliği yüzdelik 23,27'ye ulaştı.
Son çağda aylık artışları hızlanan kirada ilkgüz ayında da yüzdelik 1,29 ile benzeri indinde nabız bilgili he ve salname para şişkinliği yüzdelik 10,85'e yükseldi. Diğer hizmetler madun grubunda ise darülfünun eğitimiyle baş başa yetiştirme yurdu ve devir aşama ücretlerindeki artışa ilişkin namına içtimai hizmetler kalemleri öne çıktı.
Temel servet salname enflasyonu, eylülde 0,90 benek azalarak yüzdelik 19,38'e geriledi. Bu çağda salname para şişkinliği dayanabilen servet ile çul ve pabuç gruplarında gerilerken, öteki esas mallarda ufki indinde ilerleyiş izledi. Dayanıklı servet fiyatlarının eylülde yüzdelik 1,96 artmasında tenzilat kampanyalarının sonlandığı möble grubundaki yüzdelik 8,24'lük fiyat artışı öne çıktı. Öte yandan, parafin yük fiyatlarındaki aylık çoğalma isteği sürerken, araba tutarları orta indinde manzara sergiledi. Söz konusu gelişmelerle dayanabilen servet grubu salname enflasyonu indinde geçmiş yıldaki efdal bazın da etkisiyle 2,09 benek azalarak yüzdelik 22,12'ye geriledi.
Giyim ve pabuç grubunda ise fiyatlar ilkgüz ayında yataya benzeyen seyretti ve salname para şişkinliği sınırlanmış indinde düşüşle yüzdelik 7,11 oldu.
"Yumurta fiyatlarında efdal çoğalma bitmeme etti"
Enerji tutarları eylülde yüzdelik 2,20 artarken, bu zamanda arsıulusal erke tutarları petrol, natürel taş yağı lambası lambası ve kömür tutarları öncülüğünde kayda bedel indinde yükseliş gösterdi. Yurt içre ise yüzdelik 5,19 ile lağım döşemi suyu ve yüzdelik 13 ile odun, kömür kabilinden sert mahrukat fiyatlarındaki artışlar öne çıkarken, fuel oil tutarları ÖTV miktarı sıfırlanan LPG fiyatlarındaki artışın etkisiyle yüzdelik 0,60 yükseldi.
Bu çağda tulum taş yağı lambası lambası fiyatlarında da indinde hacim çoğalma izlendi. Eşel hareketli sistemi, erke tutarları üstündeki baskıları hafifleterek mahveden enflasyonunu sınırlamaya bitmeme etti. Söz konusu gelişmelerle salname erke enflasyonu, eylülde 2,05 benek terfian yüzdelik 22,77'ye çıktı.
Gıda ve alkolsüz meşrubat salname enflasyonu 0,21 benek azalarak yüzdelik 28,79'a geriledi. Yıllık para şişkinliği işlenmemiş besin grubunda sınırlanmış indinde hacim gerileyerek yüzdelik 32,06 olurken, meful besin grubunda yüzdelik 25,79 ile yataya benzeyen seyretti.
İşlenmemiş besin grubunda mevsimsellikten arındırılmış veriler taravetli semere ve göveri fiyatlarında ilkgüz ayında sonuç 2i aydır gözlenen efdal artışlar sonrası indinde hacim düzeltmeye (yüzde nakıs 4,06) ayraç etti. Böylece ekip salname enflasyonu yüzdelik 33,41'e geriledi.
Bu dönemde, öteki işlenmemiş besin grubunda husye fiyatlarında efdal artışın bitmeme etmiş olduğu izlenirken, zirai kuraklıktan negatif etkilenen bakliyat fiyatlarındaki yükseliş de dikkati çekti.
Aylık fiyat artışı indinde hacim yavaşlayarak yüzdelik 1,46 namına gerçekleşen meful besin grubunda ekmek-tahıllar, alkolsüz içecekler ile arsıulusal fiyatı çoğalma kaydeden kahvehane öne çıkan madun kalemler oldu. Bu gelişmelerle taravetli meyve-sebze dışı besin grubunda salname para şişkinliği yüzdelik 27,88 seviyesine yükseldi.
"Tüketici tutarları üstünde yetiştirici tutarları kaynaklı baskılar tesirini sürdürdü"
Yurt içi yetiştirici tutarları eylülde yüzdelik 1,55 yükselirken, salname para şişkinliği 1,56 benek azalarak yüzdelik 43,96'a geriledi. Üretici fiyatlarındaki bu gelişmede başlayan aut fiyat baskıları, bildirme kısıtları ve erke tutarları belirleyici olmaya bitmeme etti. Öte yandan, yer yağı ve anne esrar dışarı imalat uran fiyatlarının isteği bu zamanda geriledi.
Ana uran gruplarına layıkıyla incelendiğinde, erke salname enflasyonundaki çoğalma ön plana çıktı. Aylık bazda fiyat artışları madun gruplar geneline yayılırken, en açıkça çoğalma yüzdelik 2,73 ile dayanabilen istihlak malları yapımında gerçekleşti.
Eylül ayında dayanabilen istihlak malları grubu fiyatlarında meydana mevrut artışta mobilya, ev aletleri ve mahveden elektroniği çarpıcı olurken, dayanmayan istihlak malları fiyatlarındaki yükselişte meyve-sebze, mazot ve öteki besin ürünleri ile birtakım dokuma ve çul ürünleri öne çıktı.
Sermaye mülkü grubundaki yüzdelik 1,98'lik artışta esrar ile irtibatlı ürünler, motorlu kişmiri taşıtları ile bunların zerre ve takıları ve makinelerin tesiri hissedildi. Enerji grubu tutarları ise arıtılmış edilmiş yer yağı ürünleri, elektrik, su ve kömür tutarları öncülüğünde yükseldi.
Ara malları grubundaki artışta demir-çelik ve ferro alaşımlar, hububat ürünleri, kağıt ürünleri ve inşaatla irtibatlı kalemlerdeki fiyat artışları dikkati çekti. Bu gelişmelerle mahveden tutarları üstünde yetiştirici tutarları kaynaklı baskılar tesirini sürdürdü.
