Istanbul
AA muhabirine havacılık endüstrisi açısından sonuç fasıl gelişmelerini değerlendiren ve senenin arka kalanına müteveccih beklentilerini paylaşan TAV Havalimanları İcra Kurulu Başkanı Sani Şener, TAV Havalimanları'nın envestisman ve satın benimseme etme planları kendisince da bilgelik verdi.
Şener, 2 senedir satın benimseme etmek az daha görüşmeler yürüttükleri Kazakistan Almatı Havalimanı işletmesini bu senenin mayıs ayında devraldıklarını anımsatarak, burada altyapının geliştirilmesi amacıyla Avrupa bayındırlık ve Kalkınma Bankası (EBRD) ile Uluslararası Finans Kurumu (IFC) liderliğindeki ortak grupla 450 milyon dolarlık itimat sözleşmesi imzaladıklarını söyledi.
Bu itimat anlaşmasının dü manada ehemmiyetli bulunduğunu özetleyen Şener, "Birincisi, taşınmazlar dışından müstevli devrinde bulduğumuz bu finansman, TAV'ın kredibilitesini gösteriyor. Aynı sürede Almatı projesinin mali modelini akla yatkın yaptığımızın ortak teyidi. TAV yerine plan finansmanını aşırı dobra becerdiğimize inanıyorum. Başarılı ortak itimat tarihçemiz var. Bu sayede kâffesi dünyada yeğleme edilen ortak markayız ve projelerimize dobra şartlarda finansman bulabiliyoruz. Dünya ekonomisinin salgının yaralarını sarmaya çalışmış olduğu ortak çağda bu anlaşmayı sonuçlandırmış olmamız önemli." niteleyerek konuştu.
Şener, EBRD ve IFC'nin finansman sağlarken hemen mali modele değil, projenin içtimai yarar yaratıp yaratmadığına ve çevresel etkilerin ne yönetileceğine de baktığına ayraç ederek, bu mevzularda aşırı ağır kriterler bulunduğunu kaydetti.
TAV'ın bu kriterleri karşılıyor olmasının önemine aksan karşıcı Şener, şunları tabir etti:
"TAV'ın anne stratejilerinden biri; herhangi ortak devir içtimai faydayla taçlandırılmış mali başarılar ardında koşuyoruz. Faaliyet gösterdiğimiz coğrafyaların kalkınmasına dayanak noktası veriyoruz. Aynı sürede operasyonlarımızın çevresel etkilerini en uzuv dökmek az daha çalışıyoruz. Orta Asya'nın aşırı ehemmiyetli olduğuna inanıyoruz. Bu kapsamda Almatı Havalimanı da Asya'dan Avrupa ve Afrika'ya akla yatkın açıktan kurulan çağcıl İpek Yolu'nun ehemmiyetli duraklarından biri. Yeni İpek Yolu'nda hemen karadan değil, denizden ve açıktan da vasıtalar kullanılacak.
Almatı Havalimanı'nda kargo trafiği de enikonu yüksek, bu manada başta Çin'in dünyaya oluşturulan kapısı olacak. Onun düşüncesince bizim açımızdan ehemmiyetli ortak satın almaydı. Almatı Havalimanı bizim Orta Asya bölgesindeki önceki operasyonumuz ve efdal faiz potansiyeli sunan bu bölgedeki dünkü fırsatlar düşüncesince bizlere ehemmiyetli ortak bap açtı. Yapacağımız yatırımla havalimanının kapasitesini dü katına çıkaracağız ve büyümesini destekleyeceğiz. Aynı sürede bölgedeki dünkü envestisman fırsatlarını da değerlendireceğiz. Halihazırda Orta Asya'da gayrı ülkelerle de görüşmelere başladık."
"Turizme görev sağlayan havalimanları diğerlerine uyarınca hâlâ aceleci toparlanacak"
Sani Şener, Almatı Havalimanı'nın operasyonlarını mayıs başlangıcında devralmalarıyla cirolarına dü ayda 5,5 milyon ekü ulama yaptığını, 6 maaş konsolide Faiz, Amortisman ve Vergi Öncesi Karlarının (FAVÖK) yüzdelik 23'ünü oluşturduğunu söyledi.
Yurt haricinde işlettikleri havalimanları ortada en aceleci toparlanmayı da senenin önceki altı ayında iç ayrıca 2019'un yüzdelik 50 hesabına çıkan ve aut ayrıca da 2019'un yüzdelik 44'ü seviyesine mevrut Almatı'nın sağladığını özetleyen Şener, "Almatı ile anorganik ortak faiz yaptık. Organik yerine Almatı Havalimanı yapılmaksızın karşılaştırırsak, sabık sene 2019'un yüzdelik 30'u denli geçici geldi. Almatı'nın katılmasıyla ağustos ayında geçici trafiğimiz Ağustos 2019'un yüzdelik 74'ünü yakaladı." dedi.
Şener, müstevli döneminin piyasaya etkilerinden de bahsederek, kendilerinin Türkiye'de salgının başladığı sabık senenin mart ayında etkin ve yolcuların güvenliğini sağlamayı önceliklendirdiklerini tabir etti.
Havacılığın, toptan ölçekte regüle ortak kesim olduğunu, bu sebepten dünkü düzenlemelere aşırı aceleci uyarlama sağladıklarını aktaran Şener, şöyleki bitmeme etti:
"Şu curcuna halen giderilmedi. Uçuşlara ve sınırların açılıp kapanmasına devletlerin kişi keyif komiteleri değişmeyen veriyor. O sebepten devletler arası ortak ölçün getiremedik. Bir ülkede dü aşılı olmanız gerekiyor, ortak diyar ortak aşıyı benimseme ederken ötekini muteber saymıyor, ortak bambaşka diyar otelde karantina istiyor. Geçen süreyle baş başa bu kuralların ortak standarda oturacağına ve bu sağlandıkça da geçici sayımızın artacağına inanıyorum. Kısıtlamalar kalktığında arka dönüşün aceleci olacağını biliyoruz. Tam toparlanma düşüncesince toptan ölçekte üstünde belli kavait ve sistemlerin oturması gerekli. İş düşüncesince gezi fail geçici sayısının toparlanmasının az buçuk hâlâ devir alacağına, gezinsel yolculukların ise aşırı hâlâ aceleci toparlanacağına inanıyoruz. Bunu Antalya derece gezim ağırlıklı havalimanlarında da gördük. Dolayısıyla diyalekt trafiğe ve turizme görev sağlayan havalimanları, iri para aktarımı merkezlerine uyarınca hâlâ aceleci toparlanacak."
"Salgın devrinde havacılık endüstrisi yerine aşırı dobra iş çıkardık"
Şener, bu sene döllenme oranlarının artması, gezi yasaklarının ve karantina uygulamalarının aşamalı kalkmasıyla bu piyasanın toparlanmaya başladığına değinerek, "Sektör açısından hem salgının olmaması bununla müşterek aşırı dobra geçmesi açısından genel anlamda 2019 tavsiye alınır. Genel yerine baktığımızda kesim şu anda 2019'un yüzdelik 55'i seviyesinde. Uluslararası kurumların tahminlerine uyarınca kesim 2019'un yüzdelik 80'ini 2022'de yakalayacak. Küresel ölçekteyse geçici trafiğinin 2019’u yakalaması ise 2023-2024'ü bulacak." ifadelerini kullandı.
Salgın dolayısıyla tarihinin en koyu krizini yaşasa da havacılık piyasasının büyümesini sürdüreceğini vurgulayan Şener, şahısların ve mamüllerin toprak değiştirmesinin durmayacağını, artarak bitmeme edeceğini söyledi.
Şener, TAV Havalimanları'nın hedefindeki taşınmazlar dışı operasyonları kendisince da şu detayları verdi:
"Afrika ve Balkanlar'da da strateji ettiğimiz, ayrıca beye ilerlediğimiz ve başvurma yazar ehliyet aldığımız, ihaleler var. Şunun da altını resmetmek lazım; tek devir mali yahut operasyonel kapasitemizin üstünde ortak faiz ardında koşmuyoruz. Çok dosdoğru büyümemiz lazım. Yurt dışı projelerimizden dobra revan ve gitmeyenler var. Baktığımızda esasi bap devletlerin evcil yönetimleri ve keyif otoritelerinin verdiği kararlar. mesela Suudi Arabistan'daki Medine Havalimanımız halen aşırı az oranda geçici benimseme ediyor, zira hâlâ sınırları birlik yerine açmadılar. İnşallah geçenlerde açılırsa ora da dobra gidecek. Tunus'ta ortak derinti hadiseler evet lakin adım adım ora da açılıyor.
Gürcistan, Kazakistan, Letonya ve Hırvatistan'da operasyonlar dobra gidiyor. Bütün buralara baktığımızda ortak dava görmüyoruz lakin birlik açılışı 2022-2023 derece bekliyoruz. Türkiye'de hem kurallara inkıyat bununla müşterek yolcuların geliş-gidişini iletmek açısından Türk Hava Yolları (THY) aşırı dobra toparlandı, aşırı dobra iş yaptı. Şirketler uçmamak düşüncesince direnirken, THY herhangi ortak tek tedbiri alarak uçtu. Bu bizim havalimanlarımızı da destekledi. İyi ortak koordinasyonla bu işi götürdük. Öyle ortak whatsApp grupları kurduk ki; hem devletin yukarı düzem bürokratları hem hususi bu piyasanın yukarı düzem yöneticileri bire ortak grupta bilgelik paylaştık ve paylaştıkça da ağır kararlar aldık. Ben müstevli devrinde havacılık endüstrisi yerine aşırı dobra iş çıkardığımızı düşünüyorum."
"Şu anda iştiraklerden bölüt arzı planlanan yok"
Sani Şener, borsada muamele gören ortak anne ortaklık yerine bölüt açıldıkları 2007’den beri herhangi ortak sene kurumsal dalavere notu en efdal üç ortaklık ortada toprak aldıklarını vurgulayarak, "Salgının en ortak tomar vurmuş olduğu sektörlerden birisi olması dolayısıyla yatırımcılar bizim hisselerimizden firar etti ve kişi kendine yerine pay fiyatlarımız düştü. Bizim 2019'da hisselerimizin yüzdelik 85'i yabancıların elindeydi, bu miktar yüzdelik 60'a denli düştü. Yabancılar ağır oranda çıktı. Salgının hafiflemesi ve seyahatlerin esasen başlamasıyla pay fiyatımız emektar seviyelerine geldi. Bu mevzuda aşırı mutluyuz. Mesela ego Almatı'nın hâlâ satın alındığını zannetmiyorum. Almatı'yla baş başa uzvi büyümemiz hâlâ da bitmeme edecek. Bu büyümeyle (hisse fiyatlarımızın) hâlâ da dobra olacağına inanıyorum. Bundan sonraları geriye devir değil, ileriye akla yatkın herhangi ortak şeyin dobra olacağına inanıyoruz." niteleyerek konuştu.
Şu anda iştiraklerden bölüt arzı planlanan bulunmadığı bilgisini de sağlayan Şener, uygulayım bilimi tarafının aşırı ehemmiyet kazandığını, TAV Teknoloji'nin kişi yönettikleri haricinde 30 yöresinde havalimanında hâlâ iş yaptığını kaydetti.
Şener, toptan iktisat ekseninin doğuya akla yatkın kaydığını, Türkiye'nin de bu gidişte ehemmiyetli ortak noktada bulunduğuna dikkati çekerek, "Türkiye'nin jeopolitik konumu, 'Doğuya geçişin köprüsü' yerine ehemmiyetli ortak yerde. Türkiye'nin aşırı canlı ve talimli ortak nüfusu da var.Bunlar aşırı ehemmiyetli avantaj. Bundan sonraları herhangi ortak şeyin iyiye gideceğine inanıyoruz." değerlendirmesinde bulundu.
