Korona virüs salgını sürecinde muafiyet sistemini sağlamlaştırdığı nedeni öne sürülerek fiyatı yükselen Taşköprü sarımsağı bu yıl üreticisinin elinde kaldı. Geçtiğimiz yıl küsurat özen ile büyükşehirlerde perişan satı fiyatı 80-100 liraya derece çıkan Taşköprü sarımsağının bu yıl ekimi de arttı. Fiyatı nedeni ile Taşköprü'nün yanı sıra, ülkenin türlü illerinde de çiftçiler sarımsak yetiştiriciliğine yönelince, toplam ürün fazlalığı yaşandı. Dünyaca adlı sanlı ve Avrupa Birliği kabilinden da tescil edilen Taşköprü sarımsağı, toplam ürün fazlalığı hasebiyle üreticisinin depolarında satılmayı bekliyor. Çiftçiler, sarımsağın kilo fiyatının maliyetlerinin dibine derece düştüğünü belirtti.
“Sarımsağın bizlere kilosunun maliyeti 10 lirayı bulurken 3 liraya kabul etmek istiyorlar”
Taşköprü'nün Çetmi köyünde sarımsak üreticiliği karşıcı Ahmet Güler, “Bu yıl sarımsak üreticileri adına hepimiz zarardayız. Emeğimizin karşılığını alamadık. Maliyetler aşkın yüksek. Rekoltemiz bu yıl iyi lakin satışlarımız aşkın düşük. Sarımsağımıza kilosuna 3-5 liralık mangır veriyorlar. Zaten bu sarımsağın bizlere maliyeti minimum 10 lirayı buluyor. Sarımsağı üretmesi emekli lakin bu yıl depolarımızda sarımsaklar duruyor. Satmaya kalktığınız devir satıyorsunuz lakin ne satıyorsunuz 3 liraya veya 5 liraya satıyorsunuz lakin maliyeti yüksek, sağlam veriyorum ego 50 bin lirayı buluyor. Bu parayı nereden çıkartacağım ben. Hep cepten ödüyoruz. Ondan sonraları bankaya yükleniyorsunuz. Bankadan emniyet çekiyorsunuz. O paraya devrediyorsunuz lakin nereye derece yürüyecek bu iş” dedi.
“Pandemiden çevre sarımsak geçtiğimiz yıl mangır etti lakin bu yıl depomuzda kaldı”
Pandemi ile baş başa muafiyet sistemini sağlamlaştırdığı nedeni öne sürülerek Taşköprü sarımsağının tüketiminin arttığını kail Güler, “Pandemi çıktığında geçtiğimiz yıl sarımsak iyi mangır etti lakin aşkın derecede mangır yaptı. Biz doğrusu üreticiler adına müşterek tomar mangır etmesini istemiyoruz tek ürünün. Her şeyin haddinden dahası fazladır. Burada tüketiciyi de düşünmemiz lazım. Bir ürüne 50 liralık veya 60 liralık fazla. Biz, burada emeğimizin karşılığını aldık mı şükür olsun diyoruz. Para yapınca da her insanın gözüne battı. Bu yüzdende hacısı hocası rekzetmek istedi. 1 kilo mangır sat 20 liralık veya 30 lira. Burada 20-30 liraya satışını yaptığınız mangır büyükşehirlerde 80 liraya çıkıyor. Hele iri marketlerde elan fazlaya satılıyor. Bu da milletin gözüne batıyor. Bu yılda dikim aşkın müşterek tomar oldu, hacısı hocası sarımsak dikti. Dikecekte lakin müşterek titrem mangır satayım diyor 30-40 bin lira. Hiçbir üründe hakeza müşterek çıkar yok. Böyle olunca da bu yıl dikim müşterek tomar oldu. Rekolte arttı, ülkemizin kazançlı koşulları da belli. Bu şeklide olunca sarımsaklarımızda depolarımızda kaldı” halinde konuştu.
“Değerli müşterek mahsul üretiyoruz lakin bu yıl depolarımızda kaldı”
Türkiye genelinde kısaca adına 81 vilayetin 40 ilinde sarımsak yetiştirildiğine ayraç fail Güler, “Belki de elan müşterek tomar ekildi. Ama bizim sarımsağımız tescillenmiş dünyaca ünlü. Raf ömrü uzun, depolamaya geliyor. Herhangi müşterek biçimde buzhaneye ister duymuyoruz. Yılın 12 kocaoğlan bozulmadan bizim ürünümüz duruyor. Aroması aşkın yüksek. Bizim sarımsağımızın dünyada aynısı benzeşim yok. Diğer vilayetlerde ekilen sarımsaklarda sarımsak lakin Taşköprü sarımsağının ayrı müşterek noktayı olması lazım. En azından müşterek fiyatı olsun. Bir aya fiyatı olsun. Avrupa'da bizim sarımsağımız tescillendi lakin ihracatı yapılmadı. Niye bizim sarımsağımız İtalya'ya gitmiyor. İhraç edilse bizim sarımsağımız depolarımızda kalmazdı. Çiftçiye eyvah oluyor, bizlere eyvah oluyor. Şu anda sarımsak yetiştiren hacısı hocası borçlu. Sarımsağına mangır ettiremiyor. 1 titrem sarımsak satıyor o da çiftçiye cep harçlığı olmakta sadece” ifadelerini kullandı.
“Aroması efdal aşkın giranbaha müşterek mahsul yetiştiriyoruz”
Taşköprü'nün Alatarla köyünde sarımsak üreticiliği yaparak geçimini sağlayıcı Hüseyin Yıldırım ise, “Sarımsak bu yıl rastgele ilde dikildi. 81 ilin alçak üst 70 ilinde sarımsak dikimi oldu. Sarımsak geçtiğimiz yıl aşkın pahalıya satıldı. Reklamı müşterek tomar oldu. Devletimizde buna müşterek hal arayışı içine girdi. Çünkü sarımsağın fiyatı aşkın arttı, bu derece mangır ayar mi? diyerek. Ama bizim Taşköprü sarımsağımız aşkın birinci sınıf ve aşkın hususi müşterek sarımsak. Aroması yüksek, gayrı içinde barındırdığı gıda kaynağıyla aşkın hususi müşterek sarımsağımız var. Ama on paralık kimesne değerini bilemedi. Çünkü gittiler biz, şurada da dikelim sarımsam bire müşterek sarımsak denildi. Diğer vilayetlerde dikilen sarımsakla Taşköprü sarımsağı bire müşterek değil. Bizim sarımsağımızın aroması aşkın yüksek. Bu yıl bankacı caba sarımsak dikti. Müteahhit geldi sarımsak dikti. Kendi işlerini yapmadılar lakin bizim işlerimizi elimizden almaya çalıştılar. Bu biçimde hacısı hocası sarımsak dikince de bizim elimizde bu yıl sarımsak kaldı. Satıyoruz lakin 3 liradan 5 liradan satılıyor. Ama bu sıramsak bizlere kilosu 12 liraya 13 liraya mangır oluyor. Bu yıl kimseler bizlere araştırma görevlisi olmuyor. Biz, kilosu 2 liradan 3 liradan sarımsak satarsak mahvolduk. Hepimizin kredileri var. Bankalara borçları bulunuyor. İşin içerisinden çıkamıyoruz” dedi.
Vedat Yunus İkizoğlu - Murat Kanber
