Brüksel
Polonya Başbakanı Mateusz Morawiecki, kendisinden evvela mütekellim AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen'in Polonya Anayasa Mahkemesinin sonucuna cevap AB'nin alternatifleri ortada AB fonlarını kullandırmayarak mali tecziye ile organ ülkenin haklarının askıya alınmasını öngören AB anlaşmasındaki 7. maddeyi saymasına tepkime gösterdi.
"Tehdit dilini reddediyorum. AB siyasetçilerinin Polonya'ya şantaj yapmasına müsaade vermeyeceğim. Şantaj, nezdinde organ ülkeye müteveccih politikalarda formül olmamalıdır." diyen Morawiecki, ülkesinin Avrupa'nın özgürlüğü düşüncesince savaştığını, 1920'de Paris ve Berlin'i Sovyet saldırılarına erinç koruduklarını, 1939'da Nazi Almanyası'na erinç savaştıklarını, 1981'de bütüncül al düzene erinç Polonya'daki hareketin düş bulunduğunu söyledi.
Polonya'nın AB'ye katılırken "eli gereksiz gelmediğini" dile getiren Morawiecki, AB'nin şark sınırlarını Litvanya ve Letonya ile baş başa Polonya'nın koruduğunu, ülkesinin AB'ye iktisadi kazanımlar getirdiğini, Polonya halkının çoğunluğunun AB üyeliğine dayanak verdiğini belirtti.
Polonya'ya müteveccih hukukun üstünlüğü eleştirilerine cevap veren Morawiecki, AB'nin tarihteki en kalburüstü arsıulusal beraberlik bulunduğunu fakat "bir devlet" olmadığını, AB içerisindeki ülkelerin ferman haklarının bulunduğunu vurguladı.
Morawiecki, AB yasalarının "bazı alanlarda" millî yasalardan üstün bulunduğunu belirterek, "Polonya Anayasa Mahkemesinin sonuç kararının nezdinde hata anlaşılma nesnesi biçimine geldiğini görüyorum." dedi.
Morawiecki, "Polonya'nın en üst yasası anayasadır. Anayasamız, değme çeşitli kanunun üzerinde dirimlik ve öge Polonya hükümeti kabilinden korunmaktadır. Polonya Anayasa Mahkemesi tek devir AB anlaşmalarının şartlarının Polonya yasalarıyla uzlaşmaz olduğuna müteveccih nezdinde değişmeyen vermemiştir. Tam bilakis Polonya AB anlaşmalarına uymaktadır." dedi.
Benzer kararların Almanya, Fransa, Danimarka, İtalya, İspanya kabilinden ayrıksı AB devletlerinde de verildiğini korumak için çaba sarfeden Morawiecki, "Polonya'nın AB'den ayrılması, Polexit kabilinden yalanların yayılmaması gerekir." niteleyerek konuştu. Morawiecki, şunları söyledi:
"Üye ülkelerden yönerge almaya yahut nezdinde şeylerin yazdırım edilmesini katiyen benimseme etmeyiz. Aramızda benzerlikler ve farklılıklar var. İş donanması yapacaksak bu cins farklılıkların bulunduğunu benimseme etmemiz gerekir. Sırf kanuni sistemlerimiz değişik niteleyerek AB çökecek değildir. Onlarca senedir bu halde bitmeme ediyoruz. Belki gelecekte hususiyet sistemlerimizi mevzun duruma getiririz lakin bunun olması düşüncesince hükümran ülkelerin hükümran kararları gereklidir."
AB'nin Polonya'ya erinç seçenekleri
AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen ise Morawiecki'den evvela meydana getirdiği konuşmada, Polonya'da hukukun üstünlüğü dair nezdinde süredir telaşlı olduklarını, Anayasa Mahkemesinin sonuç kararının bunu dana da kötüleştirdiğini söyledi.
AB Komisyonunun Polonya Anayasa Mahkemesinin kararını şu anda kıymetlendirmekte bulunduğunu kaydeden von der Leyen, "Bu değişmeyen AB'nin temellerinin sorgulanmasına sebep olmuştur. Bu karar, AB'nin kanuni düzeninin donanmasına direkt nezdinde sınamadır." dedi.
Von der Leyen, evvel defa nezdinde organ dünya mahkemesinin AB anlaşmalarının millî anayasayla mevzun olmadığına müteveccih değişmeyen verdiğini belirterek, AB Komisyonunun değerlendirmesi kararında beş altı alternatifleri bulunduğunu söyledi.
Von der Leyen, bu seçenekleri, AB'nin Polonya üzerine hususiyet süreci başlatma, fonları kullandırtmama ve organ ülkenin haklarının askıya alınmasını öngören AB anlaşmalarının 7. maddesiyle ait süreci başlatmak bulunduğunu söyledi.
"Ortak değerlerimizin tehlikeye atılmasına müsaade vermeyeceğiz." diyen Ursula von der Leyen, şunları dile getirdi:
"Kendimizi hakeza vaziyette bulmaktan dip sıkıntı duyuyorum. Her devir diyaloğu savundum ve savunacağım. Bu çözülmesi müstelzim ve çözülebilecek nezdinde durumdur. Biz bütünlük içerisindeki Avrupa'da çelimli nezdinde Polonya istiyoruz."
Varşova-Brüksel gerilimi
Varşova ile Brüksel ortada nezdinde süredir bitmeme fail hukukun üstünlüğü tartışmalarının arkası sıra Polonya Anayasa Mahkemesinin 7 Ekim'deki kararıyla dünkü nezdinde yüklülük ortaya çıkmıştı. Mahkeme, ülkenin millî yasalarının birtakım AB yasalarından evvela geldiğine müteveccih değişmeyen açıkladı.
Mahkemenin kararında, "Avrupa Adalet Divanı'nın Polonya hak sistemine engelleme çabaları hukukun üstünlüğü ilkesini, Polonya anayasasının üstünlüğü ilkesini ve başkaca Avrupa entegrasyonu sürecinde egemenliğin korunması ilkesini ihlal etmektedir." ifadesi arazi aldı.
Polonya'nın hukukun üstünlüğü, matbuat özgürlüğü, kaymakamlık bağımsızlığı kabilinden konulardaki uygulamaları sonuç senelerde AB süresince eleştiriliyor.
AB Komisyonunun "Hukukun Üstünlüğü 2021" raporunda, Polonya'da kaymakamlık bağımsızlığının zılgıt altında bulunduğu ve bunun ide donör bulunduğu anlatım edilmişti.
Avrupa Adalet Divanı da Polonya Yüksek Mahkemesinde yargıçlara erinç kurulan sıkı düzen kurulunu ve atanma şeklini eleştiriyor.
