Ankara
Rekabet Kurumu (RK) Başkanı Birol Küle, AA muhabirine, Rekabet Kurulu çeşidinden zincir marketlere kesilen 2,7 bilyon teklik üstün dereceli cezanın peşi sıra yaşanmış bulunan tartışmalara bağlı değerlendirmede bulundu.
Soruşturma sürecine bağlı bilim sağlayan Küle, 5 perişan zincirine ve 1 tedbir şirketine yönetsel mangır cezası verilmesiyle sonuçlanan soruşturma periyodunun kısaca 19 ay önce, 31 Mart 2020'de Kurul çeşidinden tahsil edilen ön araştırı kararıyla başladığını söyledi. Ön araştırı tutanağının 7 Mayıs 2020'de Rekabet Kurulunda görüşülmesi neticesinde 30 adım kendince soruşturma neticesinde verildiğini tabir fail Küle, kısaca müşterek yılda hazırlanmakta bulunan soruşturma tutanağının 31 Mart 2021'de uzmanlar çeşidinden hazırlanıp tamamlandığını bildirdi.
Küle, "Yani esasen karardan birlik 7 ay önce, bugün karara bap bulunan ihlal tespitlerinin toprak almış yer aldığı söyleniş taraflarla paylaşılmıştır. Konu bugünün konusu değildir. 2018 yılına denli geriye revan tutanak niteliğindeki yazışmalar ele geçirilmiştir. Bildiğiniz neredeyse sonuncu değişmeyen 28 Ekim'de alınmıştır. Soruşturma sürecinde kanıt konusu eylemlerle ait adına taraflardan üç yazılı, müşterek namzet edinmek neredeyse hep 4 defans alınmıştır. Kanunun öngördüğü usulü süreçlerin tamamlanması neticesinde tahsil edilen sonuncu karar, kısaca 19 maaş müşterek devir dilimini havi tetkik kararında verilmiştir." diyerek konuştu.
Kamuoyunda daim fahiş paha mevzusunun gündemde olduğuna dikkati çekici Küle, şu detayları verdi:
"Bu mevzuya duruluk getirmekte yarar var. Rekabet Kurumu çeşidinden meydana getirilen tespitlere göre, ihlal konusu tavırlar zımnında fiyatların mahveden aleyhine yükseltildiği görülmekle birlikte, bu fiyatların 'fahiş' olup olmadığına müteallik müşterek değerlendirme, aksan yahut fiyatların seviyesine bağlılık rastgele müşterek semere bulunmamaktadır. Soruşturmada rakiplik hukukunda fahiş yahut müşterek tomar paha adına sabık müşterek ihlal çeşidi incelenmemiştir. Nitekim bu ihlal çeşidi kanunumuzda 6'ncı maddesindeki bilgili durumun kötüye kullanılması kapsamında müşterek ihlaldir. Oysa bulunan soruşturma, kanunun 4'üncü maddesi çerçevesinde yürütülmüştür. Soruşturma sürecinde, fahiş paha yahut fiyatların seviyesi değil, bu fiyatların rakipler ortada direkt yahut endirekt temaslar eliyle sağlanan koordinasyon/eşgüdüm kararında belirlenip belirlenmediği araştırılmıştır."
"Piyasa örgütlü edildi"
Küle, marketlerin fahiş paha yardımıyla nahak yere adına cezalandırıldıklarına bağlı iddialarına da karşılık vererek, şunları kaydetti:
"5 perakendeci adım ortada direkt yahut kuma tedarikçiler kanalıyla endirekt temaslar yoluyla, adanmış fiyatlarının ve paha artışlarının koordinasyonunun sağlandığı, elde edilmiş belgelerde 'piyasanın örgütlü edildiği', 'artırılan fiyatların rakiplerle senkronik raflara yansıtılacağı' anlamında ve benzeri özellikte dayanıklı müşterek tomar tabir bulunduğu, zincir marketlerin paha hareketlerinin de bu bulguları iri seviyede teslim etmiş yer aldığı görülmüştür. Ayrıca gene direkt yahut kuma tedarikçiler kanalıyla geleceğe çevrik fiyatlar, paha artma tarihleri, dönemsel kampanyalar ve indirimler neredeyse rekabete bağlı alıngan bilgilerin paylaşıldığı, paha indirimine revan yahut alışveriş genelinde fiyatların arttığı çağda elan paha artışı yapmayan zincir marketlerin fiyatlarına tedarikçiler kanalıyla karışma edilerek bahis konusu zincir marketlerin fiyatlarının tüketiciler aleyhine yükseltilmesinin sağlandığı, hakikaten bu durumun çoğu kez 'bozuk fiyatların düzelttirilmesi' halinde belgelere yansıdığı belirleme ediliyor. Tabii ki buradaki gergin paha ifadesinden bağan fiyatların kastedildiğini açıklamama sanırım lazım yok."
Soruşturma tarafı müşterek tedarikçi teşebbüsün ise özlük ürünleri bakımından zincir marketler ortada adanmış fiyatlarına ve paha artışlarına müteveccih gerçekleşen koordinasyonun sağlanmasında ve sürdürülmesinde gösteriş oynadığı ve perakendecilerin geleceğe çevrik adanmış tutarları ve paha artma tarihleri neredeyse rekabete alıngan bilgilerin paylaşımına vasıtalık ettiğinin belirlendiğini vurgulayan Küle, "Bu ihlal çeşidi rakiplik hukukunda kartel adına bilinen, rakipler ortada fiyatların yahut miktarların tespiti, alıcıların yahut yerlerin paylaşılması, ihalelerde muvazaalı cereyan edilmesi neredeyse mevzularda gerçekleşen rekabeti baskıcı barışma yahut ahenkli eylemleri kapsamaktadır. Soruşturma kapsamında ise fiyatların belirleme edilmesi hususu, paha artma oranları yahut tutarlarının yahut paha değişikliği tarihlerinin koordinasyonu neredeyse davranışları içermektedir." değerlendirmesinde bulundu.
"Kartel Anayasa'ya layıkıyla suçtur"
Öncelikle bazısı kesimlerin, kendilerinin "kartel" adına nitelediği bu davranışları "Piyasanın eğer olmazsa olmazı", ayrıca "Düşük fiyatların garantisi olduğunu" savunmalarını gülümseyerek izlediklerini tamlayan Küle, Anayasa'nın "Devlet, para, kredi, sermaye, dünyalık ve görev piyasalarının dosdoğru ve derneşik işlemelerini sağlayan ve geliştirici tedbirleri alır, piyasalarda fiili yahut barışma neticesinde encam tekelleşme ve kartelleşmeyi önler." maddesini anımsattı. Küle, Anayasa'da devletin fiili yahut barışma neticesinde encam tekelleşme ve kartelleşmeyi önleyeceğinin belirgin belirgin hükme bağlandığına dikkati çekerek, "Her şeyden önceki kartel Anayasamıza layıkıyla suçtur." dedi. Bu durumun Rekabetin Korunması Hakkında Kanun'a layıkıyla de hukuka karşıt ve haram olduğuna dikkati çekici Küle, kanunun amacının da dünyalık ve görev piyasalarındaki rekabeti engelleyici, bozucu yahut baskıcı anlaşma, değişmeyen ve uygulamaları, tüketicilere bilgili bulunan teşebbüslerin bu hakimiyetlerini kötüye kullanmalarını karşılamak bulunduğunu dile getirdi. Küle, kanunun Kurula da bu ihlallere semere verilmesi düşüncesince muktezi tedbirleri alıp, bundan mesul olanlara yönetsel mangır cezaları yürütüm vazifesini verdiğini söyledi.
Uygulanan cezaların bu ahkâm doğrultusunda verildiğine ayraç fail Küle, şu halde konuştu:
"Kararlarımız ilçe denetimine açıktır ve muhit elbette ilçe zımnında başvuracaklardır fakat bunun düşüncesince ilk evvela bizim gerekçeli kararımızın yayımlanması gerekiyor. Bu evrede yurttaşlarımızdan isteğim, içtimai iletişim araçları ve gayrı mecraların kusur yönlendirmelerine haysiyet etmemeleridir. Bugünlerde basına yansıyan görüşlerin bütünü gerçeklere değil, varsayımlara dayanmaktadır. Gerekçeli kararlarımız genel ağ sitemizde her insanın erişimine belirgin adına yayımlanacaktır. Gerekçeli kararlarımızda bütün belirleme ve delillerimize toprak vereceğiz. Vatandaşlarımız haset ulaştığında neticesinde bütün şeffaflığıyla inceleyebilirler."
"Tedarikçilere bağlı ayrı soruşturma yürüyor"
Soruşturma kapsamında hemen yegâne müşterek tedarikçiye ceza kesilmesi ve ceza miktarlarının yüksekliğine bağlı yorumları da değerlendiren Küle, şunları kaydetti:
"Soruşturmamız 30 adım kendince yürütüldü ve karara bağlandı. Bu teşebbüsler ortada hemen 5 market ve 1 tedarikçi şirket kendince konkre deliller elde ettik. Diğer teşebbüsler kendince konkre deliller elde edilemediği düşüncesince ceza uygulanmadı fakat bu kapsamda dü mevzuya duruluk getirmekte yarar var. Marketlere maruz cezada sabık vesaik hemen müşterek tedarikçiye müteveccih vesaik değildi. An bakımından gene benzeri müşterek ihlal çeşidine müteveccih müşterek aksiyon içre bulunmuş yer aldığı kuşkusuyla 14 tedarikçi teşebbüsün yan yer aldığı 26 Nisan 2021'de tahsil edilen kararla başlatılan soruşturma Kurumumuzca halihazırda yürütülmektedir. Soruşturma tutanağının hazırlanma süreci bitmeme etmektedir. Ceza miktarına encam olursak bu mevzuda yürürlükte bulunan müşterek Ceza Yönetmeliği'miz var. Cezalarımızı gerçekleşen cirolar üstünden bu yönetmeliğe layıkıyla belirliyoruz. Kartel ağırbaşlı müşterek ihlaldir ve ceza oranları yüzdelik 2 ila yüzdelik 4 ortada belirlenir. İhlalin süresi müşterek yıldan müşterek tomar ise bu kantite gayrisıhhi kat, 5 yıldan müşterek tomar ise müşterek büküm artırılır. İhlal konusu faaliyetlerin iş hacmi içerisindeki payının müşterek tomar bağan olması da iskonto sebebidir. Her nesne usulüne makul halde yapılmıştır. Yakın tarihte ayrımsız pazarda, ayrımsız türde ihlalin belirleme edilmiş yer aldığı gayrı bazısı rakiplik otoriteleri çeşidinden yüzdelik 3'ten yüzdelik 7'ye denli mangır cezası uygulanmıştır."
Başkan Küle, nihai tüketicilerin zincir marketlere gönül rahatlığı sorun açabileceğine bağlı gelişmeleri de "Tüketiciler çeşidinden zincir marketlere gönül rahatlığı manevi ödence açılması olasıdır fakat bu bap hususi hususiyet tanıt vasıtaları ve kökler hükümleri kapsamında adli ilçe mahkemelerinde sonra sürülmesi müstelzim müşterek madde olup, Rekabet Kurumunun müşterek dahli bahis konusu değildir." dedi.
