Dakar
Fransa, Batı Afrika'da etraflıca seneler kolonyalist mevki yerine hâkimiyet sürse de 1960'larda ana kara ülkelerinin bağımsızlıklarını kazanmasıyla bölgedeki hakimiyeti azaldı.
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, kıtada tedricen dokunca gören Fransa imajının sorumlusu yerine Rusya, Çin ve Türkiye'yi gösterse de Afrika'daki Fransız karşıtlığının tarihi, 1980'lere dayanıyor.
Şüphesiz Batı Afrika'da "Fransız karşıtlığı" fikrinin en konkre temelleri, Burkina Faso'nun hayvan önderi Thomas Sankara kabilinden 1980'lerde atıldı.
Emperyalizm karşıtı söylemleriyle maruf Sankara'nın 1986'da hükûmet merkezi Vagadugu'yu görüşme fail zamanın Fransa Cumhurbaşkanı François Mitterand'a müstemlekecilik zamanına bağlı yönelttiği eleştiriler, Mitterand'ın da Sankara'ya verdiği karşılık, Afrika ile Fransa arasındaki evvel ağırbaşlı "soğukluk" yerine tarihe geçti.
2000'lerde küsurat Fransız karşıtlığı
Sankara ve Mitterand'ın arasındaki yalan düellosundan kısaca 20 sene sonraları kıtada Fransız karşıtlığı, bu yol Fransa'nın Afrika'daki "en andıran dostu" Fildişi Sahili'nde ortaya çıktı.
Fransa'nın Afrika politikasını tanımlayan "Françafrique" kavramının doğduğu dünya Fildişi Sahili'nde, Fransız karşıtı çıkmaz eylemlerinin fitili 2000'lerde müşterek mektepli grubu kabilinden ateşlendi.
Sokağın nabzı, zamanın ehemmiyetli politik figürlerinden Charles Ble Goude'nin "Her Fildişi Sahili vatandaşına müşterek Fransız" sloganıyla elan da yükseldi.
Fransız vatandaşlarının gaye olduğu, Fransız iş yerlerinin yağmalandığı bu dönemde, Fransız gazeteci Jean Helene'nin 2003'te öldürülmesi gerginliği müşterek güzel artırdı.
Fildişi Sahili sokaklarındaki Fransız karşıtı eylemler, 2011'de zamanın Cumhurbaşkanı Laurent Gbagbo devrilene denli sokaktaki hakimiyetini sürdürdü.
Bu süreçte, emektar sömürgelerde Fransa'nın kıtadaki ister konuşu ister askeri varlığından mahsus iğbirar devir hin türlü vesilelerle dile getirilse de kitlesel eylemlere sağlam rastlanmadı.
Senegal ve Sahel'de sokağa çıkan öfke
Fransız karşıtlığı, 2021'de bölgenin en kesme ülkesinde tek şok biçimde baştan sokağa indi.
Senegal'de rağmen önder Ousmane Sonko'nun Mart 2021'de gözaltına alınmasıyla başlamış bulunan çıkmaz olaylarında, hınç çabucak Fransız iş yerlerine yöneldi.
Sonko, sarkıntılık suçlamasıyla gözaltına alınsa da "Fransa karşıtı" görüşleri zımnında destekçileri, Fransız marketleri yağmaladı ve süt istasyonlarını ateşe verdi.
Aynı çağda Fransa'nın Sahel'deki değimsiz askeri operasyonları, 2020'den itibaren Mali ve Burkina Faso'da fevk fazladan yaşanmış bulunan darbeler de Fransa'nın elhak çirkin bulunan imajına elan da dokunca verdi.
Mali'de 2021'de darbeyle başa mevrut Cumhurbaşkanı Assimi Goita'nın ülkedeki Fransız askeri varlığını sorgulaması da okları baştan Fransa'ya doğrulttu.
Mali, terörle mücadelede Rusya ile yakınlaşırken el da Fransa'nın Mali'den ayrılması düşüncesince eylemler düzenlemeye başladı.
Bu eylemler çabucak Mali'ye değil, Fransa'nın askeri üslerinin bulunduğu Nijer ve Burkina Faso'ya da sıçradı.
Sahel'de 2019'dan beri devir hin "Fransa'nın bölgeden elini çekmesi için" planlı eylemler, Mali'deki çarpış sonrası elan açık kitlelere ulaştı.
Rus bayrağı sallanırken Fransız bayrağı yakılıyor
Her 3 ülkede planlı eylemlerde benzeri pankart ve söylemlerin kullanılması dikkati çekiyor.
Eylemciler, ellerinde ülkelerinin bayraklarının beraberinde Rus bayrakları taşıyor ve "Fransa defol" manasına mevrut Fransızca "France degage" yazılmış dövizler taşıyor.
Fransa aleyhine çarpıcı sözler atan eylemciler, devir hin da Fransa bayrakları yakıyor.
Genelde taharri memuru polis maşer örgütlerinin çağrısıyla başkentlerde planlı gösteriler hadisesiz sona erse de Burkina Faso'daki akıbet askeri darbeyle gösterilerin çeşidi de değişti.
Burkina Faso'da gaye Fransız Büyükelçiliği
Burkina Faso'da 30 Eylül'deki akıbet askeri darbede yatık önder Paul-Henri Damiba'nın Fransız Büyükelçiliğine sığındığı iddiası, hükûmet merkezi Vagadugu ve ülkenin 2'nci şişman kent Bobo-Dioulasso'da sokakları karıştırmıştı.
Vagadugu'da Fransız Büyükelçiliğine girmeye etkin gazaplı kalabalık, Elçiliğin aut duvarını ateşe vermiş, Bobo-Dioulasso'da da Fransız Enstitüsüne saldırmıştı.
Damiba'nın Togo'ya kaçtığı doğrulansa da ülkedeki Fransız karşıtı gösteriler, ekimin evvel haftalarında da bitmeme etmişti.
Başkentte 18 Kasım'da planlı gösteride de eylemciler, Fransız Büyükelçiliğine taşlarla hücum etmiş ve asayiş güçleri vakaya dahil etmişti.
Bugün gine Vagadugu'da düzenlenecek tanıtım gösterisi evveliyat Fransız Büyükelçiliği çalışanlarına ve vatandaşlarına "evde kalmaları" çağrısı yapıldı.
Fransız okulları ve Fransız Enstitüsü de muhtemel müşterek atılım ihtimaline gönül rahatlığı kapılarını kapattı.
Fransız Büyükelçiliği, Burkina Fasolu asayiş güçlerini, vakalara izleyici eğleşmek ve aldığı kadar dahil etmemekle suçlasa da Burkina Faso hükümeti, ülkedeki ecnebi diplomatların dokunulmazlıkları mevzusundaki kaide ve ilkelerden "sapılmayacağını" vurgulamıştı.
