Kabil
Sabahın er saatlerinden itibaren eve aş iletmek düşüncesince sokaklarda soğuğa ve tehlikelere aldırmadan işe koyulan önemsiz Afgan kardeşler, çocukluklarından, eğitimlerinden ve geleceklerinden yoksun kalmış şekilde babalarının bırakma etmiş yer aldığı 7 şahsiyet ailelerinin geçimini ölçü pahasına dayanıklı hayatlarının kâffesi acılarına direniyor.
Afganistan'da derinliğine seneler devam eden çatışmalı ve denyo düz ülkenin kalkınmasını engellerken yoksulluğu derinleştiren bu durum, meslek çağındaki beniz binlerce bebek işçinin ağırbaşlı ve kazalı işlere aldırmadan ailelerinin geçimini gelmek düşüncesince idman mecburiyetinde kalmalarına kere açtı.
Birleşmiş Milletler (BM) İnsani Yardım Koordinasyon Ofisi (OCHA) verilerine göre, tahminî 42 milyonluk iklim nüfusunun yüzdelik 47'si 15 yaşın altında.
İngiltere merkezli insancasına iane kuruluşu Save The Children'a mucibince de sabık sene Taliban'ın Afganistan yönetimine gelmesinin peşi sıra sabık 6 maaş süreçte gelişigüzel üç Afgan aileden birisi kâffesi sağlık kaynaklarını kaybetti.
Raporda, iklim genelinde ailelerin yüzdelik 18'inin çocuklarını işletmek mecburiyetinde kalmış yer aldığı belirtilirken Afganistan genelinde 1 milyondan eş tomar bebek işçinin bulunmuş yer aldığı tabir edildi.
Sokaklar bebek işçilerle dolu
Sokaklara, market ve aşçı önlerine akış ederek gübür toplayan, dilenen yahut kalem, peçete, sakız, su ve meşrubat denli hazırlop mobil ürünleri satan, pabuç boyacılığı özne yahut trafikte taşıt camı temizleyen binlerce bebek giymek ülkenin rutini biçimine geldi.
Trafik ışığındaki eş dü dakikalık beklemede bile anide beliren aşırı sayıda bebek ya dileniyor yahut eş şeyler satmaya çalışıyor.
Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu'nun (UNICEF) Taliban önceleri verilerine göre, çabucak başşehir Kabil sokaklarında 60 binden eş tomar bebek dünyalık kazanmaya çalışıyor. Ancak, nice Kabil sakini Taliban sonrası bahis konusu sayının aşırı hâlâ arttığını tabir ediyor.
Ayakkabı boyayarak ailelerine bakıyorlar
Kabil'de canlı 11 yaşındaki Vahab ile 10 yaşındaki Seccad Dost Muhammed kardeşler de ailelerini geçindirebilmek düşüncesince çocukluklarından, eğitimlerinden ve geleceklerinden vaçgeçmek mecburiyetinde küsurat bebek işçilerden çabucak ikisi.
Erken saatlerde antipatik havaya aldırmadan, Hoca Buğra Mahallesi'ndeki evlerinden çıkıp pabuç boyadıkları Selim Karvan Mahallesi'ne denli revan Vahab ve Seccad, şeb ezanı iklim kararınca da gene bire eş yoldan evlerine piyon namına dönüyor.
Kahvaltı yapmadan evden çıkan ve günde 10-12 vakit etkin Afgan kardeşler, gündüz içinde insanoğlu iane yaparsa manca eş şeyler bulabiliyor.
Araç trafiğinin dip yer aldığı eş ana kere kenarında çalışmaya başlamış bulunan dü kardeş, tarih ortası vakti saatlerinde ise bire eş bölgede, gayriresmi namına kendileri denli bebek işçilere kıraat değirmi öğretilen, fahri eğitimcilerin kurduğu eş "okula" gidip 1-2 vakit terbiye alıyorlar.
Vahab, yalnızca bu okuldaki derslere katılabilmek düşüncesince okulun bulunmuş yer aldığı mahallede pabuç boyacılığı yaptıklarını ve defterlerini de boya malzemelerini koydukları çantada taşıdıklarını anlattı.
Kardeşiyle buradaki derslere isteyerek katıldıklarını ve eğitimin kendilerine geleceklerine ilişkin imge verdiğini kaydeden Vahab, şeb ezanı eve gittiklerinde de gündüz süresince öğrendiklerini yeniden ettiğini anlattı.
Eğitim sonrası gene işbaşı yapmış olup iklim kararana denli çalıştıklarını aktaran Vahab, günce sayı farkı 200-300 afgani (yaklaşık 3-4 dolar) kazandıklarını ve bunu da şeb ezanı annelerine teyit ettiklerini söyledi.
Ayrıca, bir çok aşırı devir aynı, emektar ve aşınmış giysileri giydiklerini kaydeden Vahab, 7 yaşlarında pabuç boyacılığı hazırlamaya başladığını dile getirerek şu şekilde konuştu:
"Okula gidiyordum fakat bu sene bıraktım. Doğru aklık meslek da yoktu. Babam 'Git çalış, dünyalık ve aş getir' dedi. Ben de eve aş iletmek düşüncesince çalışıyorum. Maddi durumumuz dobra değil. Eve dünyalık iletmek düşüncesince çalışıyoruz. Bazen ekmek, arada eş dünyalık götürüyoruz eve. Ne bulursak eve götürüyoruz. Unumuz, yağımız yok. Okuyabilirsem, gelecekte hekim kazanmak istiyorum."
Vahab, "Okula revan evlatları görür görmez ne hissediyorsun?" sorusuna, "Üzülüyorum. Ben de okula kıymetlendirmek isterim tabii. Seneye ihtimal okula gidebilirim inşallah. Kötü hissediyorum. Ben de okula gitmeliyim. Arkadaşlarımla oyunlar dingildemek isterim lakin zamanım yok. Oyun oynamayı seviyorum lakin çalışıyorum. Her gündüz kardeşimle piyon 5-6 kilometre kere yürüyoruz. Hava da soğuk." cevabını verdi.
Seccad da sabık sene ağabeyiyle çalışmaya başladığını belirterek "Evde yiyebileceğimiz eş nesne yoktu. Babam çalışmamızı istedi. Biz de bu işi hazırlamaya âşıklı kaldık. Bir müteaddit zerre kıyafetim var, onlar da emektar ve yırtık." dedi.
Tek odada yaşam
İki kardeş, anneleri ve 4 kardeşiyle bahçeli eş lüp tahminî 20 metrekarelik yegâne menfez odasında yaşamaya çalışırken, aile, mutfağı ve akıllıcasına aklık elektriği olmayan, suyu akmayan, abdesthane ve banyosu öbür ailelerle eş makbul eve ayda 2 bin afgani (yaklaşık 22 dolar) icar ödüyor.
4 maaş icar borçları bulunan ve camı fay odayı soğuktan destek kazanmak düşüncesince pencereyi bezle kapatmaya etkin ailenin, kabullenmek düşüncesince sobaları ve eş dü kapak kacak haricinde aş damı materyali de bulunmuyor.
40 yaşındaki ana Fatime Dost Muhammed, sabahları çabucak çay ve mobilyasız ekmek, gece olunca ise kumpir ve düğü tükettiklerini belirterek bunları devir zamane komşularının kendilerine getirdiğini söyledi.
Evde etkin ayrıksı kimsenin olmadığını, iane da almadıklarını aktaran ana Dost Muhammed şu ifadeleri kullandı:
"(Çocuklar) Bir kez kemirmek yerlerse dü kez yemiyorlar. Evde ayrıksı kimesne de çalışmıyor. Babaları da özellik bağımlısı. Çalışıp kazanılmış yer aldığı parayla da narkotik özellik alıyor. Eve dünyalık getirmiyor. Bugün sabahleyin çay ve mobilyasız aş yedik sadece. Sonra komşular az buçuk kemirmek getirdi. Onu yedik. Yiyecek yemek, çay olmadıktan sonraları okula ne gidecekler. Çok üzülüyorum. Elimizden eş nesne de gelmiyor. Onlara okula gitmesi düşüncesince kalem, pabuç denli şeyleri alabilecek paramız yok. Evde un olsun, yağ olsun ki onları okula göndereyim."
