Cenevre
Beşşar Esed rejimini temessül fail heyetin civar 6 turdaki uzlaşmaz tavrı zımnında konkre inkişaf kaydedilemeyen Suriye Anayasa Komitesi görüşmelerinin 7. turu, İsviçre'deki Birleşmiş Milletler (BM) Cenevre Ofisi'nde Rusya-Ukrayna savaşının gölgesinde ferda başlayacak.
Suriye'de Mart 2011'de barışçıl ahali gösterileriyle süregelen ve Esed diyetinin müdahalesiyle dem gölüne dönen iç harp 12'nci yılına girdi.
Uluslararası toplumdan aldığı kadar edisyon görmeyen Rusya ve İran destekli Beşşar Esed rejimi, işlediği harp suçlarından yargılanmazken senelerdir politik çözüme de yanaşmıyor.
İç harp evveliyat nüfusu 22-23 milyon yöresinde bulunduğu kestirim edilen ülkede, 6,6 milyon Suriyeli ülkesini bırakma eylemek mecburiyetinde kaldı. BM'ye göre, 6,7 milyon insan iklim ortamında yerinden edilirken Suriye'de minimum 14 milyon sivil, insancasına yardımlara eksikli bir duruma geldi.
Ülkedeki kaosu sona erdirmeye müteveccih politik hal arayışlarının en ehemmiyetli halkasını ise Suriye Anayasa Komitesi görüşmeleri oluşturuyor.
Komitenin 7. devir görüşmeleri, civar 6 turdaki manzara kırıklığının peşi sıra BM Suriye Özel Temsilcisi Geir Pedersen himayesinde 21-25 Mart'ta gerçekleşecek.
Esed rejimi, çıplak maşer kuruluşları ve Suriye muhalefeti temsilcilerinin herhangi birlikte birinden 15'er insandan oluşan anayasanın yazımından mesul "Küçük Grup" üyeleri, kestirmece 5 ay sonraları ferda baştan birlikte araya gelecek.
BM'den "Rusya-Ukrayna savaşı" endişesi
BM Güvenlik Konseyi'nde Suriye'deki ürün gelişmeler kendisince bilim verici Pedersen, Rusya'nın Ukrayna'daki bulunan askeri operasyonlarının Suriye krizinin barışçıl çözüme ulaşmasını zorlaştıracağından akıl duyduğunu söyledi.
Anayasa Komitesi toplantılarında Esed rejimini temessül fail heyetin Rusya çeşidinden yönlendirildiği biliniyor. Astana görüşmelerinin güvenceci devletleri Türkiye, Rusya ve İran'dan diplomatlar şimdi eskiden turlarda Cenevre'de görüşmeler gerçekleştirdi.
Avrupa Birliği'nin almış bulunduğu müeyyide kararlarının peşi sıra İsviçre de Rusya'ya iklim alanını kapattı.
Rus diplomatların, Cenevre'ye gelip gelmeyeceği belirsizliğini korurken Ukrayna'daki savaşın gölgesinde, perhiz heyetinin 7. turda kesinlikle birlikte durum sergileyeceği iptila ediliyor.
BM'den meydana getirilen açıklamada, Özel Temsilci Pedersen'in bugün TSİ 18.30'da 7. tuğra bağlı matbuat toplantısı düzenleyeceği bildirildi.
Rejim heyetinin uzlaşmaz tutumu şişman manzara kırıklığına minval açtı
BM Cenevre Ofisi'nde 18-22 Ekim 2021'de gerçekleşen Komitenin 6. devir görüşmelerinde, Esed rejimini temessül fail heyetin eş başkanı hukukçu Ahmed Kuzbari ile muhaliflerin eş başkanı Hadi el Bahra civar defa bire birlikte masada çapraz oturdu.
Buna karşın perhiz heyeti şimdi eskiden turlardaki uzlaşmaz tavrını bitmeme ettirdi.
Pedersen, 6. turun da başarısızlıkla sonuçlanmasını peşi sıra "büyük birlikte manzara kırıklığı" yaşadığını belirtti ve civar defa insan vererek Esed rejimini suçladı.
Özel dil avcısı Pedersen'in, 7. turdaki en şişman amacı ise toy Suriye anayasası taslağının birlikte an eskiden hazırlanması olacak.
Daha eskiden turlarda ne oldu?
Suriye Anayasa Komitesi'nin, 25-29 Ocak 2021'de meydana gelen 5. devir görüşmelerinde etraf civar defa anayasanın içeriğine odaklanarak doldurma etabına geçmeyi hedefliyordu.
Anayasanın yazımı düşüncesince civar konkre adımı atan yan bulunan Suriyeli muhalifler, yazımını tamamladıkları 10 bel kemiği maddeyi Anayasa Komitesine sunmuş fakat diyeti temessül fail kurul bu maddeleri araştırma etmeyi bile reddetti.
Pedersen, 5. turda Esed rejimini temessül fail heyetin uzlaşmaz tavrına reaksiyon göstererek "45 yabanlık doldurma kadrosuna bundan böyle bu şeklide bitmeme edemeyeceğimizi söyledim. Benim düşüncesince birlikte manzara kırıklığı oldu." ifadesini kullandı.
Rejimin ciddiyetsizliği civar turdan başladı
150 üyenin katılımıyla 30 Ekim 2019'da süregelen ve 1 Kasım 2019'da sona ermiş açma toplantılarının peşi sıra 45 yabanlık doldurma kurulu, 3-8 Kasım 2019'da BM Cenevre Ofisi'nde dip müzakerat gerçekleştirdi.
Rejim heyeti, bu turdan itibaren görüşmelerde terörle uğraş az daha ruzname dışı mevzuları masaya getirerek, Komitenin esasi içtima amacını gerçekleştirmesine izin etmedi.
Cenevre'ye gelmelerine karşın masaya oturmadılar
Komitenin, Cenevre kentinde 25-29 Kasım 2019'da gerçekleşen 2. devir görüşmeleri, diyeti temessül fail heyetin uzlaşmaz tavrı zımnında 45 yabanlık doldurma oturmuş birlikte araya gelemeden sona erdi.
Cenevre'ye gelmelerine karşın masaya bile ayak üstü Şam'a dönen perhiz heyetine muhalifler reaksiyon gösterdi.
Esed diyetinin temsilcilerinin bu uzlaşmaz tavrı "sahada devir kazanmaya müteveccih hamle" yerine nitelendirildi.
24-29 Ağustos 2020'de meydana getirilen 3. devir görüşmelerinde ise BM Özel Temsilcisi Pedersen'in baskılarıyla perhiz heyeti birlikte eskiden turun tersine civar defa masaya oturdu.
Bu turda, etraf ortada "güçlü" fikir ayrılıklarının bitmeme etmesine karşın civar defa bazısı kuma noktaların bulunduğu belirtildi.
30 Kasım-4 Aralık 2020'deki 4. devir görüşmelerinde ise icap Pedersen gerekse muhalifler civar defa anayasanın doldurma etabına geçilmesi hususunda fikir bildirdi.
Görüşmelerin, 29 Ocak 2021'de sona ermiş 5. turunda da Esed rejimini temessül fail heyetin daim uzlaşmaz durum sergilemesi zımnında ürün alınamadı.
Suriye Anayasa Komitesinin yapısı
Suriye Anayasa Komitesi, şişman ve ıvır zıvır edinmek az daha dü yapıdan oluşuyor.
Büyük yapı, alt kurul üyelerinin tümünü kapsıyor ve rejim, aykırılık heyeti, çıplak maşer temsilcileri edinmek az daha 3 gruptan oluşuyor.
Küçük bina ise 3 listeden seçilen 15'er insandan meydana geliyor ve anayasanın yazımından mesul bulunuyor.
45 yabanlık doldurma kurulunun hazırladığı taslakları, 150 yabanlık şişman binanın onaylaması, değişmeyen katılması düşüncesince ise üyelerin minimum yüzdelik 75'inin "evet" oyu vermesi gerekiyor.
Komitenin dü eş başkana erbap olması dikkati çekiyor.
Muhaliflerin eş başkanlığını emektar Suriye Muhalif ve Devrimci Güçler Ulusal Koalisyonu (SMDK) Başkanı Hadi el Bahra, rejimin eş başkanlığını ise eskiden anayasayı hazırlayan komitede de toprak meydan hukukçu Ahmed Kuzbari yürütüyor.
