Kabil
İran'ın, Afganistan'ın güneyindeki Kandahar vilayetinde canlı Şiilerden, Suriye'de Fatimiyyun Tugayı'nda savaşmalarını istediği ati sürüldü.
Afganistan'da Taliban'ın kalesi ve en baş döndürücü lehtar toplamış bulunduğu valilik kendisine aşina Peştun ağırlıklı Kandahar'da canlı Şiilerin önde mevrut adları AA kadrosuna konuştu.
Afganistan Hazaraları, ülkedeki en degaje Şii grubu kendisine bilinirken, Kandahar'daki Şiiler çıkarlarını "İran asıllı Şii Farslar" kendisine tanımlıyor.
Kandaharlı Şiilerin zat okulları, medreseleri, camileri ve Kur'an kursları bulunuyor.
Burada yaşayın Şiiler genellikle kuyumculuk, terzilik, demircilik ve bakırcılık kabilinden işlerle geçimini sağlıyor.
Vilayette, Şii-Sünni evliliklerinin de yayılmış bulunduğu biliniyor.
Taliban hayat tarzlarına bariyer olmuyor
Taliban'ın Afganistan'ı yönettiği 1996-2001 ortada ekalliyet mensuplarına müteveccih baskıyı artırdığı biliniyor fakat şu an Kandahar Şiileri Taliban'ın kendilerine müteveccih rastgele birlikte kısıt uygulamadığını tabir ediyor.
Kandahar Şiileri, kurumlarını ayakta avlamak düşüncesince gerekseme duymalarına karşın ne emektar hükümetten ne de Taliban yönetiminden maddesel dayanak aldıklarını aktarıyor. Kurumlar, daha baş döndürücü vilayette canlı Şii tüccarlar çeşidinden akçalanmış ediliyor.
Kandahar Şiileri, İran kabilinden apayrı birlikte talih yada arsıulusal kurumdan da dayanak almadıklarını tabir ediyor.
"İran'dan, Kandaharlı Şiilere Suriye'de cenk teklifi" iddiası
Kandaharlı Şii gazeteci Murtaza Haliki, "İran asıllı Şii Farslar" olduklarını ve beniz seneler evvela İran'ın Afganistan'a bilge bulunduğu çağda buraya yerleştiklerini söyledi.
Afganistan'ı vatanları kendisine gördüklerini özetleyen Haliki, Kandaharlı Şiilerin hür bulunduğunu ve tek aut dayanak almadıklarını dile getirdi.
Kandahar'da çoğunluğu gerçekleştiren Sünni Peştunlarla güzel geçindiklerinin ve bunu devam etmek istediklerinin altını çizen Haliki, "Kandahar'daki Şiiler tek ülkeye ilişkin değildir. Özellikle İran'dan rastgele birlikte dayanak almıyorlar. Kandahar'daki Şiiler zat ayakları üstünde durmayı hedefliyor. Bu sebeple tek ülkeye hem konuşu manada ve hem siyasal manada ilişkin kazanmak istemiyorlar." dedi.
Haliki, Tahran yönetiminin, Suriye iç mücadelesi boyunca İran ve Irak'taki Şii liderler vasıtasıyla kendilerine cenk teklifinde bulunduğunu ati sürerek "İran'ın Afganistan'da kimi Şii gruplarla birlikteliği bulunuyor. Şu an Afganistan'dan gidip Suriye'deki Fatimiyyun Tugayı'na katılanlar bu gruplar üstünden gidiyor. Söz konusu grupların liderleri gençleri toplayıp oraya gönderiyor. Dolaylı kendisine Kandaharlı Şiilere de bu istem iletildi fakat Kandaharlı Şiiler bu talebi reddetti. Çünkü kılıç tarafsızlığımızı arkalamak istiyoruz." dedi.
"Savaşmaya yanıt yerleşme izni ve vizesiz yolculuk vaadi" iddiası
Haliki, Tahran yönetiminin bahis konusu tilmiz yanıt İran'da yerleşme izni, vizesiz yolculuk ve Kandahar'daki Şii kurumlarına maddesel iane kabilinden birlikte kol vaatte bulunduğunu savunarak "Biz Afgan'ız. Bu sebeple ecnebi birlikte diyar ile irtibatımızın olmasını yada onlardan dayanak edinmeyi istemiyoruz. Kandahar Şiilerinin tek mevzuda İran'la bağlantısı namevcut ve onlardan almış bulunduğu dayanak de bulunmuyor. Çünkü bizlere iane etmeleri anlamında birlikte talebimiz yok." ifadesini kullandı.
Suriye'de İran destekli milis gücü Fatimiyyun Tugayı'nda savaşçı Afganların genellikle Hazara asıllı bulunduğunu ati devam eden Haliki, Kandahar Şiilerinin öteden bu yana Afganistan'daki siyasal gruplarla tek uzvi bağının bulunmadığını ve burada bahtiyar olduklarını vurguladı.
Ülkede çatışmaların derin bulunduğu zamanlarda Tahran yönetiminin buradaki Şiilerin İran'a huruç etmesini istediğini aktaran Haliki, fakat bu teklifi reddettiklerini söyledi.
Haliki, İran'ı burada düzenledikleri merasimlere çağırma etmediklerini laflarına ekledi.
Kandahar'da deli dolu kendisine çalışkanlık yayınlayan ve adını hasretmek istemeyen fevk düzem Taliban komutanı, ülkenin ayrımlı bölgelerinden Fatimiyyun Tugayı'nda Suriye'de savaşıp yaşamını kaybeden Şiilerin bulunduğunu fakat Kandaharlı Şiiler düşüncesince hakeza birlikte bir hale tanık olmadığını söyledi.
Taliban komutanı, "Kandahar'daki Şiilerin Fatimiyyun Tugayı'na katıldığını zannetmiyorum. Çünkü buradaki Şiiler Kandahar kültürünü yatkın insanlar. Ayrıca Fatimiyyun Tugayı'na katılanlar olsaydı en azından çatışmalarda ölenlerin ailelerine doğrulama edildiğine tanık olurduk. Mesela öteki vilayetlerdeki Şiilerden bu tugaya katılarak ölenlerin ölmüş bedenlerinin ailelerine doğrulama edildiğini görüyoruz fakat Kandahar'da hakeza birlikte obje bulunduğunu duymadık. Bu sebeple Kandaharlı Şiilerin Fatimiyyun Tugayı'na iltihak olasılığı baş döndürücü ceninisakıt bence." dedi.
Şiilerin perestiş güvenliğini Taliban sağlıyor
Kandahar Kültür ve Enformasyon Müdürü Hafız Nur Ahmed Said, Şiilerin ibadethanelerinin ve kuruluşlarının güvenliğini Taliban'ın sağladığını tabir ederek kendilerine müteveccih rastgele birlikte ayrımcılığın uygulanmadığını söyledi.
"Şiilerin dini ibadetlerinde bizim güçler güvenliği sağlıyor. Politikamızda ayrımcılık yoktur. Kandahar'daki Şiilerle güzel birlikte ilişkimiz bulunuyor." diyen Said, Fatimiyyun Tugayı ile alakalı suali ise cevapsız bıraktı.
Öte yandan, vilayetteki Şii camilerine asılan bildirilerde, Taliban mensuplarına camiye silahlı girmemeleri çağrısında bulunulduğu görüldü.
Kandahar'da 200 bin Şii yaşıyor
Kandahar merkezinde iri Şii camisi bulunuyor. Caminin derinti salonunda Afganistan'da önde mevrut Şii büyüklerinin resimleri ve İngilizlerle Afganistan'ın bağımsızlığı düşüncesince savaşçı Şii güçlerin fotoğrafları bulunuyor.
Şii Konseyi Başkanı ve Kandahar Cuma İmamı Serdar Muhammed Zahidi, Kandahar Şiilerinin İran yada apayrı ülkelerle bağının olmadığını ve onlardan iane almadıklarını belirterek "Biz halkımızın yardımı ile ayaktayız." dedi.
Zahidi, vilayette kestirmece 200 bin Şii'nin yaşadığını, bu sayının ilkin daha faziletli bulunduğunu ve faziletli huruç payı zımnında nüfusun azaldığını kaydetti.
ABD öncülüğündeki NATO güçlerinin Afganistan'ı işgalinden evvela ülkedeki Şiilerin ayrımcı politikalara sunulan kaldığını özetleyen Zahidi, şu an Taliban'dan negatif büyüklenme görmediklerini kaydetti.
Zahidi, ülkedeki hastalıkların herkesi etkilediğine dikkati çekerek "Taliban'ın gelmesiyle umumi mesail yaşıyoruz. Bunlar gelişigüzel kamet çeşidinden mahsus sorunlar. Bunlar daha baş döndürücü aylakçılık ve eş hakları mevzuları fakat şu anne derece bizlere hususi birlikte dava yaşanmadı. Dini ibadetlerimize karışmadılar." ifadesini kullandı.
Zahidi, cami, ekol ve fakülte kabilinden Şii kurumlarına kimi Sünni iş adamlarının da iane teklifinde bulunduğunu söyledi.
Kandahar Şiilerinin zat kurumları bulunuyor
Kandahar'da Şiilere ilgilendiren Farsça edep bilimi bilimi verici 7 hususi ekol çalışkanlık gösterirken, alanda talih okulu bulunmuyor. Şiilere ilgilendiren hanımlar düşüncesince 2, rical düşüncesince 5 medrese, 45 cami ve 45 Kur'an kursu mevcut. 7 Şii mektebinde kestirmece 10 bin mektepli bulunuyor.
Beşaret okulu, anaokulu, ilkokul, rüştiye ve liseden oluşan kestirmece 300 öğrencili birlikte Şii okulu. Kız-erkek öğrenciler genellikle ayrı sınıflarda öğüt görüyor. Alt sınıflarda ise dersler arada birlikte katışık işlenebiliyor.
Okul Şiilerin derin yaşamış bulunduğu birlikte mahallenin ters sokakları ortada sıkışmış, ıvır zıvır birlikte yapı ve bahçeden oluşuyor. Sınıflar ise 15-20 mektepli kapasiteli ve küçük. Yazı tahtası, esna ve masalar, ampul ve lambalar kem kendisine hücre çarpıyor.
Okul Müdürü Hekime Şerifi, sonuç 20 senedir Şii evlatların eğitimi ile ilgilenilmiş bulunduğu dile getirerek şu anne derece Taliban çeşidinden kısıt görmediklerini belirtti.
Taliban yönetimine çağrıda mevcut Şerifi, "Taliban hükümetinden, Şiilerin kült eğitimine bariyer olmamasını istiyoruz. Şu anne derece birlikte obstrüksiyon ile karşılaşmadık. Kızlarımızın eğitimlerine bariyer olmasınlar. Okullarımızda bire birlikte sürede kült derslerimizi de veriliyor. Ayrıca hanımefendilerin ferah ferah çalışkanlık gerçekleştirmesine müsaade verilmesini istiyoruz." dedi.
Okul ihtiyaçlarının iri miktarda Şii tüccarlar çeşidinden karşılandığını aktaran Şerifi, şu an rüçhan kendisine laboratuvar ve bilgisayarlara gerekseme duyduklarını tabir etti.
Şerifi, "Biz okullarımızı zat imkanlarımızla işletiyoruz. Herhangi birlikte yerden bizlere iane yapılmıyor." diyerek konuştu.
Öte taraftan dışarıda adının bağlanmış olmadığının dikkati çekmiş bulunduğu okulda tabelanın "tedbir" kendisine kaldırıldığı bildirildi.
ABD sonrası en ölümsek atak Şii camisine düzenlendi
ABD güçlerinin sonuç askerlerini 31 Ağustos'ta ülkeden çekmesinin peşi esna evvel kat birlikte Şii camisine intihar saldırısı düzenlenmişti.
8 Ekim'de ülkenin kuzeyindeki Kunduz vilayetinin Sayed Abad bölgesindeki Şiilere ilgilendiren birlikte camiye cuma esnasında planlı bombalı saldırıda 46 ferdin yaşamını yitirdiği, 143 ferdin yaralandığı duyurulmuştu.
Söz konusu saldırı, ecnebi güçlerin Afganistan'dan ayrılmasının peşi esna ülkede yaşanmış olan en ölümsek yıldırı eylemi oldu.
ABD sonrası Afganistan'daki patlamalar hükûmet merkezi Kabil'in doğusundaki Nangarhar vilayetinin merkezi Celalabad'da yoğunlaşmıştı. Söz konusu saldırıların bir fazla fazla Taliban güçlerini gaye alırken Şiilere meydana getirilen saldırı, aracısız sivilleri gaye düzlük en alevli patlama oldu.
31 Ağustos sonrası planlı saldırılar ve eskiden Şiilere müteveccih saldırıların çoğunu yıldırı örgütü DEAŞ üstlenmişti.
