'Trablus Paşası' Karamanlı Yusuf’un yıllara alan okuyan evi Türk mimarisinden izler taşı

Trablus

Libyalılar çeşidinden “Trablus Paşası” yerine adlandırılan Karamanlı Yusuf Paşa’nın (1766-1838) evi yıllara alan okuyor.

Trablus'un emektar kent bölgesinde, dü kattan oluşan ve ortasında fıskiyeli enli ortak alanın bulunmuş olduğu lüp ikinci katındaki dört köşeli aralık ortadaki bölgeye teras halinde açılıyor.

Söz konusu üstü açıkça ve enli hayat Türk mimarisinde çoğunlukla rastlanan “sosyal ve kültürel yaşamın en ehemmiyetli parçalarından onama edilen dışarıya kapalı, gökyüzüne açık” mekanları andırıyor.

Evin avluya oluşturulan odalarının uğrunda birbirine kemerlerle sarılmış bulunan mermer sütunlar toprak alıyor. Aynı obje ikinci katta da görülüyor.

Alt sert yastıklama taş, ikinci sert ise ahşaptan işlenmiş bulunan evde geçmiş katta dört, ikinci katta ise ilkokul göz bulunuyor. İkinci katta mevcut döşek odası başka istirahat odasına açılıyor.

Günümüzde müze yerine kullanılıyor

Yetmişli zamanlarda Anadolu’da az daha rastgele evde mevcut ahu motiflerinin bulunmuş olduğu örek halılarıyla özen çekici ev, bu günlerde müze yerine kullanılıyor.

Ev 1754-1793 yılları ortada Trablus beylerbeyliği karşıcı Karamanlı Ali Paşa çeşidinden yaptırıldı.

Kitabesine göre, Trablus’un “eski şehir” bölgesindeki en iyi zamanı evlerinden bir tanesi yerine onama edilen dü bükülmüş yapı, hemen avrat ve evlatların barındığı “Haremlik” yerine kullanıldı.

Osmanlı devrinde ortak ara Toscana Başkonsolosluğu'na tahsis edildi. Trablus Eski kent idaresi çeşidinden 1987-1994 yılları ortada restore edilerek, “Trablus Tarihi Müzesi” yerine halkın hizmetine açıldı.

Müzede Bizanslılar, Malta Şövalyeleri, Osmanlılar ve İtalyanlar zamanına ilgilendiren kostümlerin giymiş olduğu balmumu heykellerin beraberinde bu dönemlere ilgilendiren kılıç, tolga ve koruyucu üzere harp aletleri, aş damı eşyaları, anadan görme evcil üst baş sergileniyor.

Ayrıca lüp değişik bölümlerinde oturma, derinti ve döşek odaları o dönemlere makul biçimde betimlenmiş durumda.

Karamanlı Yusuf Paşa kimdir?

Libya’yı 1711’den 1835’e derece başöğretmen Karamanlı sülalesinin en adlı sanlı adı bulunan "Trablus Paşası" lakaplı Yusuf Paşa, ABD Birleşik Devletleri’ne geçmiş harp duyuru fail mutluluk başkanı yerine biliniyor.

Yusuf Paşa’nın Trablus’u yönettiği (1795-1832) zamanlarda Cezayir, Tunus ve Trablus denizcileri Akdeniz’de tecim karşıcı gemilerin himayeliğini yapıyor ve denize giren gemilerden ihsan alıyordu.

İngiltere, Danimarka, Hollanda, Portekiz, Fransa ve İsveç üzere devletler Kuzey Afrika denizcilerine ve haliyle Yusuf Paşa’ya da ihsan ve hediyeler gönderdi.

Yusuf Paşa, ABD ile Trablusgarp ortada 4 Kasım 1796 tarihinde meydana getirilen Trablus Anlaşması’na da (Treaty of Tripoli) imza atan ad yerine geçiyor.

Söz konusu geçim zamanın ABD Başkanı John Adams çeşidinden Senato'ya sunulmuş ve 10 Haziran 1797 tarihinde onaylanmıştı.

Adı türkülere bap oldu

Özellikle de bahir savaşlarındaki kahramanlıkları ile tanıdık Yusuf Paşa ve evleri Anadolu’da Türkülere fark bap oldu.

Orta Anadolu asıllı “Aşağıdan Yusuf Paşam gelende” türküsünün Trablus Paşası Karamanlı Yusuf düşüncesince söylendiği söylenti ediliyor.

Türkünün lafları şöyle:

Aşağıdan Yusuf Paşam gelende

Düşmanına döş geren merd olur

Şahin kocasa da vermez avını

Aslı kurttur aldanmaz yavrusu aldanmaz olur.

Arap atlar yedim yedim yedeller

Olanca malımı dağıtma edeler

Emek çekip yaptırdığım odalar

Korkarım ki yağı konar yurd olur.