Tunceli
Tarım ve hayvancılığın asliye anlaşma deposu bulunduğu Tunceli'de, koz ve dut üreticiliğinin yanında hemen rastgele köyde meydana getirilen üzüm yetiştiriciliği de civar insanına dirimlik sağlıyor.
İlkbaharda bağlarda meydana getirilen çapa ve sulama işlemlerinin peşi esna güzün da köylüler emeklerinin karşılığını kabul etmek düşüncesince hasada koyuluyor.
Bağlarda imece usulüyle iş yükünü paylaşan köylüler, hasat edilen üzümleri pestil, pekmez ve cevizli sucuk yahut damlarda kurutup hoşaf imalinde kullanıyor.
Üzümler, saf ortamlarında araç bulamayan bozayı ve ıssız domuzlarının da beğenisini çekiyor.
Köylüler, kocaoğlan ve domuzların hasat edilmeyen üzümlere dokunca vermesini engel olmak düşüncesince gece olduğunda elektrik feneri ve Kangal köpekleri eşliğinde bağlarda kez tutuyor.
Genellikle Pertek, Çemişgezek ve Pülümür ilçesi kırsalında yetiştirilen Yusufağa, keşpir, peder karası, koşkuran, Ulaş siyahı ve hasani cinsi üzümler, tüketiciden dip istem görmüş bulunduğu düşüncesince yer il ve ilçelerde satışa sunuluyor.
"Tamamen saf ve nazar boncuğu ilaçlama yapılmadı"
Pülümür ilçesine ilişkin Salördek köyünde canlı üzüm yetiştiricisi Yusuf Topçu, AA muhabirine, senelerdir icra ettiği bu işin ayrışık zorlukları bulunduğunu söyledi.
Bağdan nitelikli üzüm kabul etmek düşüncesince bahar ve yazları ayrışık icraat yaptığını tamlayan Topçu, "Çok çalışma talip birlikte iş ve verim bölgeye denli sıradan birlikte iş yapılıyor. Şimdi de üzümleri kaydetme ve hasat ika tarihi geldi. Üzüm derlemek birlikte adet başına yapılacak birlikte iş değil ve bu yüzden bağda minimum 3-4 insan çalışıyoruz." dedi.
Topçu, yabanıl hayvanların üzümlere zararını engel olmak şartıyla da tün kez tuttuğunu, bazı bazı domuzların ürünlere iri miktarda dokunca verdiğini dile getirdi.
Üzümleri imece usulü topladıklarını özetleyen Topçu, şöyleki konuştu:
"Bağda yere dökülen üzümleri hasta düşüncesince topladık. Bu üzümler ağız ağıza saf ve nazar boncuğu ilaçlama yapılmamıştır. Tamamen buranın havasıyla, oksijeniyle ve suyuyla yetişen birlikte ürün. Bundan seneler geçmiş Pülümür Salördek'te hakeza birlikte bağın ve üzümün olacağına kimesne inanmıyordu. Ama deminden benim komşularım gelip bana bakıyorlar ve elbette yetiştirildiğini öğrenmeye çalışıyorlar."
"Pülümür'ün toprağında elleme üzüm oluyor"
Yadigar Doğan Topçu ise kent yaşantısını bırakma ederek aşırı sevilmiş bulunduğu Salördek köyüne yerleştiğini belirtti.
Üzüm bağına verdiği emeğin karşılığını almaktan ötürü aşırı bahtiyar bulunduğunu aktaran Topçu, "Bağın içerisine girince kendimi hâlâ elleme hissediyorum. Köy işini gerçekleştirmek ve üzüm toplamaktan iri beğeni alıyorum. Bir adet de ineğim var, köyde ona bakıyorum." ifadelerini kullandı.
Pertek'te bağcılık ile uğraşan Turan Sir de topladıkları üzümleri pestil, pekmez ve cevizli sucuk imalinde kullandıklarını anlattı.
Sir, üzüm toplamanın güç olduğuna ayraç ederek, "İnsan kuvvetiyle bulunan birlikte iş bu ve birlikte adet başına olmuyor. Buradaki üzümler hakkıyla aşırı kaliteli. Pülümür'ün toprağında hakkıyla elleme üzüm oluyor. Genelde üzümden yaptığımız ürünleri Pertek ve Tunceli'de tüccarlara satıyoruz, onlar da kent dışına götürüyor." sanarak konuştu.
