Tunceli
Tarım ve hayvancılığın asliye barışma deposu bulunduğu Tunceli'de, koz ve dut üreticiliğinin birlikte hemen rastgele köyde meydana getirilen üzüm yetiştiriciliği de civar insanına sağlık sağlıyor.
İlkbaharda bağlarda meydana getirilen çapa ve sulama işlemlerinin peşi esna güzün da köylüler emeklerinin karşılığını kabul etmek düşüncesince hasada koyuluyor.
Bağlarda imece usulüyle iş yükünü paylaşan köylüler, hasat edilen üzümleri pestil, pekmez ve cevizli sucuk yahut damlarda kurutup hoşaf imalinde kullanıyor.
Üzümler, saf ortamlarında kayıt bulamayan bozayı ve ıssız domuzlarının da beğenisini çekiyor.
Köylüler, kocaoğlan ve domuzların hasat edilmeyen üzümlere dokunca vermesini engel olmak düşüncesince akşamları elektrik feneri ve Kangal köpekleri eşliğinde bağlarda defa tutuyor.
Genellikle Pertek, Çemişgezek ve Pülümür ilçesi kırsalında yetiştirilen Yusufağa, keşpir, peder karası, koşkuran, Ulaş siyahı ve hasani cinsi üzümler, tüketiciden dip arzu görmüş bulunduğu düşüncesince mekân il ve ilçelerde satışa sunuluyor.
"Tamamen saf ve uğur boncuğu ilaçlama yapılmadı"
Pülümür ilçesine ilişkin Salördek köyünde canlı üzüm yetiştiricisi Yusuf Topçu, AA muhabirine, senelerdir icra ettiği bu işin türlü zorlukları bulunduğunu söyledi.
Bağdan nitelikli üzüm kabul etmek düşüncesince bahar ve yazları türlü icraat yaptığını tamlayan Topçu, "Çok mesai talip birlikte iş ve mahsul bölgeye denli sıradan birlikte iş yapılıyor. Şimdi de üzümleri derç ve hasat ika tarihi geldi. Üzüm derlemek yegâne başına yapılacak birlikte iş değil ve bu yüzden bağda minimum 3-4 isim çalışıyoruz." dedi.
Topçu, yabanıl hayvanların üzümlere zararını engel olmak neredeyse da geceleyin defa tuttuğunu, ara esna domuzların ürünlere şişman miktarda dokunca verdiğini dile getirdi.
Üzümleri imece usulü topladıklarını özetleyen Topçu, şu şekilde konuştu:
"Bağda yere dökülen üzümleri parasız düşüncesince topladık. Bu üzümler ağız ağıza saf ve uğur boncuğu ilaçlama yapılmamıştır. Tamamen buranın havasıyla, oksijeniyle ve suyuyla yetişen birlikte ürün. Bundan seneler evvel Pülümür Salördek'te hakeza birlikte bağın ve üzümün olacağına kimesne inanmıyordu. Ama demincek benim komşularım gelip bana bakıyorlar ve ne yetiştirildiğini öğrenmeye çalışıyorlar."
"Pülümür'ün toprağında dobra üzüm oluyor"
Yadigar Doğan Topçu ise site yaşantısını ayrılma ederek aşırı sevilmiş bulunduğu Salördek köyüne yerleştiğini belirtti.
Üzüm bağına verdiği emeğin karşılığını almaktan ekolojik ortam aşırı bahtiyar bulunduğunu aktaran Topçu, "Bağın içerisine girince kendimi hâlâ elleme hissediyorum. Köy işini gerçekleştirmek ve üzüm toplamaktan şişman beğeni alıyorum. Bir pare de ineğim var, köyde ona bakıyorum." ifadelerini kullandı.
Pertek'te bağcılık ile uğraşan Turan Sir de topladıkları üzümleri pestil, pekmez ve cevizli sucuk imalinde kullandıklarını anlattı.
Sir, üzüm toplamanın güç olduğuna ayraç ederek, "İnsan kuvvetiyle bulunan birlikte iş bu ve yegâne başına olmuyor. Buradaki üzümler hakkıyla aşırı kaliteli. Pülümür'ün toprağında hakkıyla dobra üzüm oluyor. Genelde üzümden yaptığımız ürünleri Pertek ve Tunceli'de tüccarlara satıyoruz, onlar da site dışına götürüyor." diyerek konuştu.
