İstanbul
Temmuz ayında meydana gelen "Türkiye'nin 5G Yolculuğu" başlıklı etkinlikte Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Adil Karaismailoğlu kabilinden 5G ihalesinin 2023'te yapılacağının açıklanmasının arkası sıra mevzuya müteallik icraat hızlandı.
Bu çerçevede Türk Telekom CEO'su Ümit Önal, Türkiye'nin 5G hazırlıkları, tenkis süreci, yerlilik ve milliliğin 5G'deki önemine müteallik değerlendirmelerde bulundu.
Türk Telekom'un senelerdir Türkiye'nin sayısal dönüşümü düşüncesince envestisman yaptığını anımsatan Önal, evcil ve ulusal teknolojilerin toplumlar düşüncesince öneminin altını çizdi.
Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Karaismailoğlu'nun 5G ihalesiyle ilişik stabil hissedar gün vermemekle birlikte, 2023 yılını ayraç ettiğini hatırlatan Önal, şunları söyledi:
"5G'ye evcil unsurlarla intikal düşüncesince şartların aldığı kadar mütekâmil olması gerekiyor. Önümüzdeki hissedar iki sene içre yerlilik yönünde maksut noktaya gelebilecek seviyede olduğumuzu düşünüyorum lakin konuşmamız müstelzim şey, evcil ekosistemin büyütülmesi ve tenkis ile yararlanma arasındaki süre. İhaleyi öne alarak 5G'yi olması müstelzim vakitten önceki er mevlit durumuna getirmemeliyiz.
İhale ile evcil 5G ekosisteminin üretimi ve nihayete evliya olması birbirine yakınlaşmalı, nedeniyle ihaleyi az buçuk hâlâ geciktirerek yapmanın hâlâ akla yatkın olabileceğini düşüyoruz. Elektronik enformasyon şebekelerimizde evcil ve ulusal tesisat ve yazılımların kullanılması, hem akan açığın azaltılması aynı zamanda ülkemizin ulusal defans ve düzenlilik aut politikaları açısından şişman ehemmiyet bildirme ediyor.
Teknolojide dışa bağımlılığı azaltacak değme çeşit emek harcamayı ulusal fariza namına görüyoruz ve görmemiz gerekiyor. Bu ülkenin çocukları olarak, evcil 5G teknolojisini Türkiye'nin ve dünyanın hizmetine sunabilecek güçte olduğumuza inanıyoruz. Tüm bu ekosistemi ihdas ve ihya noktasında Türk mühendislerinin ve evcil uygulayım bilimi girişimlerinin ağır emekleri var. Biz de takım şirketlerimizle bu arada bu çalışmaların merkezinde arazi alıyoruz. Yani bu mevzuda elhak anlaşılan hissedar kez münfail durumda."
"Birkaç yılı aşmayacak hissedar sürede, şişman seviyede yerlileşmiş hissedar 5G gerçekleşebilir"
Yerli 5G temel istasyonunun da üretilmesiyle birlikte, 5G'ye intikal düşüncesince kifayetli olgunluğa erişileceğini dile getiren Önal, hissedar iki yılı aşmayacak hissedar devir diliminde şişman seviyede yerlileşmiş hissedar 5G'nin gerçekleştirilebileceğini söyledi.
Önal, "İhalenin mamul olması ile kullanımını birbirinden açmak gerek. 5G'ye müheyya olmakla 5'in kullanımına devredilmek ortada da hissedar ayırt var. Operatörlerin bu mevzuda kişi içre hissedar düşün donanması yok." dedi.
İhale süreci üzerine bilgelik verici Ümit Önal, tenkis geçmişine müteveccih operatörler arasındaki değişik yorumların nedenine müteallik suali ise şu biçimde yanıtladı:
"Biz kişi adımıza, ülkemizin 5G'ye, olanaklı bulunan en aceleci sürede, olanaklı oldukça evcil unsurlar ve evcil uygulayım bilimi ile geçmesi düşüncesince hazırlıklarımızı yapıyoruz. Ayrıca bakanlığımıza 5G'ye evcil unsurlarla intikal dair da dört dörtlük dayanak veriyoruz. Farklı görüşleri şu biçimde açıklama etmeye çalışayım; tığ vaktinde 4.5G ihalesinde abonelerimizin doğacak fasıl gereksinimlerini da öngörerek sürdürümcü başına en faziletkâr spektrumu düzlük işletmeci olduk. Geniş çeşitlilik sahipliğimizin yanı sıra, hissedar taraftan da fiber yatırımlarımızı hızlandırarak Türkiye'nin altyapıdaki fiberleşme oranını yüzdelik 93'ler seviyesine çıkardık. Mobil altyapımızı fiber ile destekledik.
Bugün LTE temel istasyonlarımızın az hâlâ yarısı, yüzdelik 43'ü fiber ile müteallik durumda. Bunun kararında bugün bambaşka devletlerde 5G ismi altında maruz hizmetin de ötesinde hissedar himmet sunuyoruz. Dün 4.5G ihalesinde kifayetli genişlikte çeşitlilik almayanlar, bugünün şartlarında hız-kalite sorunları yaşıyorsa, hissedar an önceki 5G ihalesi yapılmasını, spektrumlarının genişlemesini, böylelikle bulunan trafiklerini geçirmek istiyor olabilirler. Aslında gidişat bundan ibaret."
"5G ile ilişik banko gecikildiğini düşünmüyorum, tekemmül süresi zayi yada teehhür değil"
Önal, 5G'nin eğer olmazsa olmazı yerlilik ve millilik düşüncesince Ulaştırma Bakanlığı'nın ehemmiyetli hissedar arzu ortaya koyduğunu, bu açıdan çalışmaların bu göz açısıyla yürüdüğünü aktardı.
Bu iradeden sonraları akla yatkın modelin "Babayiğitleri hissedar araya toplamak" bulunduğunu dile getiren Önal, şu değerlendirmelerde bulundu:
"5G'nin evcil ve ulusal unsurlarla yaşama geçirilmesi hem memleketimiz aynı zamanda sektörümüz düşüncesince aşırı hâlâ dobra olacak. Bunun düşüncesince de yerlilik oranının, şartların ve ekosistemin az buçuk hâlâ olgunlaşması gerek. Diğer taraftan mevzuyu akıbet kullanıcı açısından da buyurmak gerek. Mesela, bugün 5G'ye geçsek ferdî namına kaçımızın elinde 5G destekli taşınabilir alet var, kaçımız bu teknolojiyi doğrudan kullanabilecek durumdayız? Bunları dobra çözümleme geçirmek de önemli. Endüstrileri de 5G'ye hazırlamamız gerek. 'Gecikmiş olma' terimi üstünde durulması müstelzim hissedar anlam lakin gecikmiş denli maruz şeyin hâlâ gömgök hissedar teknolojiye envestisman yapmanın indinde getireceği bazısı avantajlar da olabilir.
5G ile ilişik banko gecikildiğini düşünmüyorum. Yatırımlar ve bu yatırımların art dönüşleri ile ilişik baktığımızda, bu geziye er çıkanların hikayelerinde, tekemmül yolculuğunun, az buçuk hâlâ beklemenin, zayi yada teehhür olmadığını kupkuru biçimde görüyoruz lakin bundan böyle yerlilik göz açısıyla gaza kemre zamanı. Buradaki en ehemmiyetli sac ayağı yerlilik. 5G mimarisi bakımından yazılım tabanlı hissedar ağ bulunduğu düşüncesince burada fırsatlar var, bunu kaçırmamamız lazım."
Bu çerçevede Türk Telekom'un meydana getirdiği icraat üzerine bilgelik verici Önal, ilk evvela evcil firmalarla, Türkiye'nin gelişimine dayanak olunabileceğini, bunun düşüncesince de geceli gündüzlü çalıştıklarını dile getirdi.
"Sistemlerin evcil ve ulusal olması, millî güvenliğimiz açısından da akıbet adım önemli"
Önal, 5G teknolojisinin akla yatkın zamanlama ve şerait ile uygulamaya alınmasının tüketiciler, kesim ve 5G’den muhtemel mecmu faydanın sağlanabilmesi açısından şişman ehemmiyet taşıdığını anlattı.
"Bunun düşüncesince kifayetli oranda evcil mahsul arzı oluşması, standartların olgunlaşması, lağım döşemi ekipmanı ve akıbet kullanıcı aleti sayısının artarak çoğalması ve yatırımların sürdürülebilirliği açısından birebir ortamın oluşması, en eleştiri mevzuları oluşturuyor. Özellikle 5G temel istasyonlarında geçer not elektronik bileşenlerin ve bunları arama fail sistemlerin evcil ve ulusal olması, millî güvenliğimiz açısından da akıbet adım önemli." diyen Ümit Önal, 5G'nin esas taşıyıcısı bulunan fiber üzerine da değerlendirmelerde bulundu.
Bu çerçevede operatörler ortada hissedar süredir danışma edilen "Fiberde eş enfrastrüktür firması kurulması" mevzusuna da yer veren Önal, şu detayları verdi:
"Bu mevzuda üzerimize düşeni yaptık, hazırlamaya da bitmeme ediyoruz. Biz denir ki; Türk Telekom'un altyapısı Türkiye'nin altyapısıdır, talip değme cerrah bu altyapıyı kullanabilir. Fiber altyapımızı 2000’li senelerden bu yana taşınabilir operatörlerin kullanımına açmış durumdayız. Ayrıca geçtiğimiz sonbaharda, 5G ile artacak sığa gereksinimlerini da gözeterek, vatanımızda taşınabilir altyapının ve 5G'nin gelişimini doğrulamak amacıyla, fiber ürünlerimizi yüzdelik 67'ye vasıl indirimlerle işletmecilerin kullanımına sunduk.
Ortak altyapıda bu ülkeye en dobra biçimde iş etmenin yolu, 2018 senesinde Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı gözetiminde bu sektörün kâffesi oyuncularının mutabakatıyla imzalanan 'Sabit Elektronik İletişim Altyapısını Kiralama İş Birliği Protokolü'ne müteallik kalmaktan geçiyor.
Bu minvalde Türk Telekom'un kendisi elhak eş enfrastrüktür firması şu an. Ülkemizde fiberde büküm edilmesi müstelzim mesafenin aşırı şişman hissedar tarafını Türk Telekom yegâne başına almış durumda. FTTH Council’in Mayıs 2022 tutanağına gereğince memleketimizdeki hanelerin yarısından fazlasına fiber ile başarmış durumdayız, Türkiye'deki hanelerin yüzdelik 93'ünün sokağında fiber ile ayrıcasız varız. Başka hissedar deyişle, bazısı müşterilerimizin evine daha fiberle ulaşmadıysak dahi, 250 mt. mesafeye genişliğinde gelmişiz. Böyle hissedar noktada, artan 250 mt. düşüncesince eş enfrastrüktür kurmanın tartışılır bulunduğunu düşünüyoruz."
"Vatanperverlik söyleminin altında, elhak gidilmiş bölgelere gidip, oradaki müşterileri kişi müşterileri durumuna getirmeye idman var"
Kalan aralık düşüncesince eş enfrastrüktür firması kurulmasının fiberleşmeye hissedar katkısının bulunmayacağını bildiren Önal, on paralık gidilmemiş bölgelere gitme çağrısında bulundu.
Önal, "Arkadaşlarımızın eş altyapıdan anladıkları; Türk Telekom'un elhak iş verdiği bölgelere envestisman yapıp, bulunan Türk Telekom kullanmakta olanları churn kez açmak şu demek oluyor ki kendilerine taşımak. Bu yurtseverlik söyleminin altında, elhak gidilmiş bölgelere gidip, oradaki müşterileri kişi müşterileri durumuna getirmeye idman var. Bunu da değişmeyen vericilere 'Türkiye'nin menfaatine eş enfrastrüktür istiyoruz sosuyla' beyan geçirmek istiyorlar lakin bu boşuna hissedar çalışma." ifadelerini kullandı.
Türkiye'nin menfaatine bulunan değme çalışmanın içre olacaklarının altını çizen Önal, konuşmasını şu biçimde tamamladı:
"Hepimiz gine gene envestisman yapmayalım, bu milletin parasını çarçur etmeyelim. Bu mevzuyu gündeme getiren etraf laflarında hakkıyla içten iseler, değişmeyen vericileri edisyon altında avlamak yerine, buyursunlar altyapının bulunmadığı, acemi bölgelere buyursunlar. Türkiye’nin ücra köşelerine envestisman yapalım, daim beraberce ülkemizin sayısal dönüşümüne yardım sağlayalım.
Nitekim mobilde önümüzdeki çağda uygulamaya alınacak 5G teknolojisi düşüncesince derin envestisman yapacağımız hissedar fasıl var. Altyapıda değil yukarı yapıda rekabetin uygulanması düşüncesince hissedar tane hissedar fırsat. Biz de tekrarlı enfrastrüktür kurulumu olmasın söylemimizin hissedar uzantısı namına eş mobilde 5G düşüncesince eş enfrastrüktür deneyelim diyoruz."
