Ankara
Türkiye, acemi tutum stratejisiyle Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), Mısır, İsrail, Suudi Arabistan ve Ermenistan ile dış ticarette iş birliklerine bap aralarken acemi zamanın düet ticarete müspet etkide bulunması bekleniyor.
AA muhabirinin derlediği bilgiye göre, gücük ay ayında bu ülkelerle diplomatlık trafiğinin gayret kazanması ve gerçekleştirilecek fevk dozaj temaslar esnasında acemi kazançlı anlaşmaların imzalanması öngörülüyor.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, gücük ay ayında İsrail Cumhurbaşkanı Isaac Herzog'un ziyaretinin bahis konusu bulunduğunu belirterek, bu ziyaretle Türkiye-İsrail ilişkilerinde acemi müşterek zamanın başlayabileceğini vurgulamıştı.
Erdoğan'ın BAE'ye gücük ay ayında görüşme gerçekleştirmesi bekleniyor. Son çağda Körfez ülkeleriyle ilişkilerde elleme müşterek ivme yakalandığını tabir fail Erdoğan, bölgede ortaya çıkan acemi dinamiklerin bunda ehemmiyetli gösteriş oynadığına dikkati çekmişti.
Erdoğan'ın doğacak aylarda Suudi Arabistan'a da müşterek görüşme gerçekleştirmesi öngörülüyor. Suudi Arabistan'ın Türk ürünlerine uyguladığı ambargonun da benzeyen sürede kaldırılabileceği konuşuluyor.
Ermenistan ve Türkiye resmi makamlarının ilişkileri tashih dair çapraz çağrılar yapmasının arkası sıra dü iklim ortada geçmiş uçuşun 2 Şubat'ta gerçekleştirilmesi planlandı.
Mısır ile diplomatik münasebat 2013'ten beri çapraz adına işgüder düzeyinde sürdürülürken sabık sene resmi kurda temaslar gerçekleştirilmişti. Mısırlı iş insanları, ticari ilişkileri pekiştirmek düşüncesince sabık ay böylelikle Türkiye'ye ziyarette bulunurken toplantıda çapraz beklentiler ve atılabilecek adımlar masaya yatırıldı.
Mısır ile ticaret en erdemli kıymetine ulaştı
Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre, bahis konusu ülkelerle akıbet çağda yaşanmış bulunan birtakımı gelişmeler, düet ticarete de müspet etkide bulunuyor.
Türkiye'nin Mısır ile diplomatik ilişkileri bu ülkede 2013'te gerçekleşen askeri çarpış hemen sonra eğlenme noktasına gelmişti. Bu çağda yaşanmış bulunan gelişmeler düet ticarette de tesirini gösterdi ve yıllara layıkıyla ticaret hacminde eğrim müşterek tempo görüldü.
Türkiye ile Mısır'ın dış ticaret kütlesi 2013'te 4,8 bilyon dolar düzeyindeyken sabık sene 6,1 bilyon dolarla en erdemli seviyesine ulaştı. Bunun 4 bilyon dolarını ihracat, 2,1 bilyon dolarını ise dış alım oluşturdu.
BAE ve Suudi Arabistan ile dış ticaret
BAE ve Suudi Arabistan ile münasebat ise Türkiye'de 15 Temmuz 2016'daki çarpış girişimi hemen sonra gerilmişti. Suudi Arabistan ile yaşanmış bulunan gerilime, 2018'deki Cemal Kaşıkçı cinayeti de el etmişti.
Türkiye-BAE dış ticaret kütlesi 2017 senesinde 14,7 bilyon dolarla en erdemli seviyesine ulaştı. Geçen sene dü iklim ortada derinlemesine müddet sonradan çapraz resmi ziyaretler yapıldı. Türkiye, sabık sene BAE'ye 5,2 bilyon dolarlık dış satım gerçekleştirirken bu ülkeden 2,4 bilyon dolarlık verim satın aldı.
Türkiye ile Suudi Arabistan'ın ticaret kütlesi ise diplomatik mesail evveliyat 2015'te kısaca 5,6 bilyon dolar düzeyindeydi.
Suudi Arabistan'ın 2020 yılının akıbet çeyreğinde Türk ürünlerine engelleyim kararıyla bu ülkeye ihracatta ehemmiyetli azalış oldu.
Türkiye, 2020'de Suudi Arabistan'a kısaca 2,4 bilyon dolarlık verim satarken sabık sene bu miktar 215,1 milyon dolara derece geriledi. 2021'de düet ticaret kütlesi 3,5 bilyon dolar düzeyinde gerçekleşti.
İsrail ile düet ticarette sabık sene üstün dereceli kırıldı
İsrail'in 2010'da Mavi Marmara gemisine düzenlemiş bulunduğu saldırıyla yükselen Türkiye'nin bu ülkeyle ilişkilerindeki tansiyon, İsrail-Filistin geriliminden de etkilendi.
2010-2021 zamanında dü iklim dış ticareti umumi adına yükseliş eğilimini sürdürdü. İkili ticaret kütlesi 2010'da 3,4 bilyon dolar düzeyindeyken 2021 senesinde üstün dereceli kırarak 8,1 bilyon dolara yükseldi. Geçen sene İsrail'e kısaca 6,1 bilyon dolarlık verim satılırken bu ülkeden 1,9 bilyon dolarlık verim alındı.
2021'in akıbet aylarında Türkiye ile İsrail ortada fevk dozaj telefon görüşmeleri gerçekleştirildi.
Ermenistan ile ticaret hudutlu düzeyde
Türkiye ile Ermenistan ilişkilerinde de acemi müşterek zamanın kapıları açılıyor. Bu ülkenin bağımsızlığının arkası sıra Azerbaycan'ın Karabağ bölgesindeki yurtlarını karışma etmesiyle Türkiye'den Ermenistan'a aracısız ticaret sona erdirilmiş, dü iklim arasındaki bitim kapatılarak kara, kuvvetli ve iklim yolu linkleri kesilmişti.
Türkiye-Ermenistan ticaret kütlesi 2012-2021 sürecini havi 10 yılda 15,3 milyon dolar düzeyinde kaldı. Ülkeye meydana gelen dış satım enine boyuna hudutlu kurda bulunurken bahis konusu çağda Ermenistan'dan kısaca 15 milyon dolarlık verim satın alındı.
"Normalleşme, Türkiye'nin dış ticaretine müspet yardım sağlayacak"
Orta Doğu Uzmanı Haydar Oruç, AA muhabirine, akıbet çağda Mısır, İsrail, BAE ve Suudi Arabistan ile diplomaside kaydedilen ilerlemelerin, gelecekte düet kazançlı ilişkilere de yansıyacağını söyledi.
Normalleşme olması şeklinde dış satım rakamlarının artacağını tamlayan Oruç, Mısır ve İsrail ile yapılacak erke anlaşmaları cihetiyle hem enerjide pınar çeşitliliğinin sağlanacağını hem de bu ülkelerden tahsil edilen erke kaynaklarının üçüncü devletlere satışından kar edilebileceğini bildirdi.
"LNG ithalatında Mısır ehemmiyetli müşterek alternatif"
Oruç, Mısır'ın 100 milyonluk nüfusuyla Türkiye düşüncesince baş döndürücü elleme müşterek piyasa bulunduğunu tabir etti.
Mısır'ın Doğu Akdeniz'den çıkardığı saf gazın da Türkiye düşüncesince acemi müşterek hazırlık deposu olabileceğine ayraç fail Oruç, şu şekilde konuştu:
"LNG ithalatında coğrafi özellik haysiyetiyle Mısır ehemmiyetli müşterek seçenek olacaktır. Mısır'ın akıbet yıllarda icra ettiği defans sanayisi alımları da adisyona katıldığında, Türkiye'nin yükselişte bulunduğu bu bölgede elleme müşterek piyasa olabileceği açıktır."
"Ülkeler kazançlı yardım üretmeye aday"
Oruç, Türkiye'nin İsrail ile ticari ilişkilerinin siyasetten ari adına kişi mecrasında ilerlediğine dikkati çekerek, beklenen müşterek geçim sağlanması halinde, turizm, sağlık, tarım, saf madenler ve öteki aralık mamuller dair ehemmiyetli müşterek miktar yakalanabileceğini tabir etti.
BAE ile yaşanmış bulunan gerginliklerden ticari ilişkilerin müşterek tomar etkilenmediğini tamlayan Oruç, ülkenin Türkiye'de defans sanayisi, birtakımı dağınık ve uygulayım bilimi şirketleriyle de yakından ilgilendiğini dile getirdi.
Oruç, Türkiye'nin Mısır, İsrail, BAE ve Suudi Arabistan ile başlattığı normalleşme döneminin siyasal bulunduğu derece kazançlı faydalarının da olacağını vurgulayarak şunları kaydetti:
"Türkiye'nin bu ülkelerdeki bulunan alıcı portföyünün, siyasal engeller kaldırıldıktan sonradan ilişkileri emektar düzeyinin de ötesine çıkaracağı kuşkusuzdur. Zira Kovid-19 salgını sonrası süregelen ticari canlanmanın bu ülkelerdeki talebi artırdığı ve bu durumun pandemi zamanında üretimini çabucak artı Türkiye düşüncesince iri müşterek vesile olabileceği açıktır."
"Ermenistan ile ticaret bitim şehirlerimizde etkide bulunacak"
İstanbul Aydın Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Kutay Karaca da Ermenistan ile meydana gelen diyaloğun kazançlı ilişkilere tesirini değerlendirdi.
Ermenistan ekonomisinin Rusya'ya basıcı olduğuna ayraç fail Karaca, "Ermenistan bu kazançlı şartlardan sebep olmak ve bolluk seviyesini bırakmak istiyorsa meraklı bulunduğu 2 iklim var. Bunlar kişmiri sınırlarının yüzdelik 85'ini gerçekleştiren Türkiye ve Azerbaycan." dedi.
Ermenistan'da katı baş döndürücü Türk malının bulunduğunu dile getiren Karaca, harp zamanında ülkenin Türkiye mallarına boykot infaz etmek istemesine karşın bu malların İran ve Gürcistan üstünden girdiğini bildirdi.
Karaca, şunları tabir etti:
"Sınırların açılması Ermenistan'ın ayrımsız sürede Orta Asya'dan mevrut ticaret ve erke kaynakları yollarının üstünde de müşterek el yaratmasını ve çıkar elde etmesini sağlayacak. Belki Rusya'ya bulunan bağımlılığını azaltacak. Ermenistan, Türk ekonomisine aracısız iri el yapabilecek müşterek iklim değil ancak en azından bitim şehirlerimizde müşterek etkide bulunacak."
