Ankara
Taliban hükümetinin Dışişleri Bakan Vekili Emirhan Muttaki, Afganistan ve Türkiye’nin tarihî bağları bulunduğunu belirterek “Türkiye ehil bulunduğu imkanlarla Afganistan’da değişik alanlarda; örneğin, envestisman ve birtakımı projeleri yaşama nakil dair ve Afganistan’ı yenileme, restore ika çalışmalarında elleme birlikte role ehil olabilir.” dedi.
Dışişleri Bakanlığının daveti üstünde temaslarda bulunan kazanmak kıl payı beraberindeki heyetle perşembe haset Türkiye’ye mevrut Taliban hükümetinin Dışişleri Bakan Vekili Muttaki, AA muhabirinin sorularını yanıtladı.
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ile Afganistan’daki bulunan siyasal hali ve dü abuhava arasındaki ilişkileri görüştüklerini aktaran Muttaki, Taliban’ın yöntemince tanınması ve Amerika çeşidinden bloke edilen Afganistan’a ilgilendiren varlıklarla alakadar konuların da gündeme geldiğini söyledi.
Afganistan’a ilgilendiren varlıkların dondurulmasının arsıulusal hükümlere ve insanoğlu haklarına karşıt bulunduğunu kaydeden Muttaki, Bakan Çavuşoğlu ile görüşmesini, “Karşılıklı elleme mesajlar verildi. Afganistan hükümeti ve halkı dair görüşleri olumluydu.” şeklinde özetledi.
Diyanet İşleri Başkanı Prof. Dr. Ali Erbaş ile de velut birlikte müzakere gerçekleştirdiklerini aktaran Muttaki, “Ayrıca insancasına yardımlarla alakadar Türkiye Kızılay yetkilileriyle birlikte araya geldik. Türkiye’nin nice ülkeye iane meydana getirdiği konuşuldu ve şita gelmeden Afganistan halkına iane yapılmasını konuştuk. Yine İçişleri Bakanlığı yetkilileriyle de görüştük. Ziyaretimiz aşırı elleme geçti. Onlar bizi birlikte elleme dinlediler, tığ de onları birlikte elleme dinledik. İnşallah gelecekte bu cins oturumları Kabil’de de gerçekleştiririz.” diyerek konuştu.
Muttaki, birtakımı Batı ülkeleriyle değinme biçiminde olduklarını ve bu devletleri de görüşme edebileceğini söyledi.
"Türkiye, Afganistan’ı restorasyon çalışmalarında elleme birlikte role ehil olabilir"
Muttaki, AA muhabirinin, “Türkiye sizin düşüncesince baki ülkelerden değişik şekilde ne atasözü anlatım ediyor?” sorusuna verdiği yanıtta, Türkiye’nin elleme birlikte ekonomiye ve canlı çalışkanlık yayınlayan birlikte hükümete ehil olduğunu, dünyada başta de İslam dünyasında sansasyonel birlikte diplomatlık yürüttüğünü dile getirdi.
Afganistan ve Türkiye’nin dü Müslüman abuhava şekilde tarihî yakınlıkları bulunduğunu aktaran Muttaki, “Türkiye ehil bulunduğu imkanlarla Afganistan’da değişik alanlarda; örneğin, envestisman ve birtakımı projeleri yaşama nakil dair ve Afganistan’ı yenileme, restore ika çalışmalarında elleme birlikte role ehil olabilir. Tüm alanlardan faydalanabilir.” dedi.
Emirhan Muttaki, açıklamalarında Afganistan ekonomisinin düzelmesi düşüncesince arsıulusal yardımların ve hükümetlerinin resmi şekilde tanınmasının önemine kesif pıtrak ayraç etti.
"Bloke edilen rezervler iane paralarıydı"
Muttaki, Afganistan’a ilgilendiren olup Amerika çeşidinden bloke edilen rezervlerin, ülkenin imarı düşüncesince bambaşka ülkelerin gönderilmiş bulunduğu nukut bulunduğunu söyledi.
Muttaki, bu paralara yetişebilmeleri namına Türkiye makamlarından iane isteyip istemediklerine ilişkin, şimdi eskiden hükümet mensuplarının maaşlarının yardımlar yardımıyla ödendiğini kaydetti.
Halihazırda emektar Afganistan Cumhurbaşkanı Eşref Gani döneminden kalma 500 bin memurun bulunduğunu ve bu zamanda ödenmeyen ahali maaşlar da karışma kazanmak kıl payı görevli maaşlarını olanaklar dahilinde ödediklerini özetleyen Muttaki, şunları söyledi:
"Asıl istifham şu ki; hastalık bu nukut bloke edildi? Afganistan halkı ne yaptı? Ne ayıp işledi de bu servet bloke edilmekte ve şahısların hakkı verilmiyor? Diğer taraftan Amerika ve baki ülkeler ‘Afganistan’a insancasına iane yapılmalı ve insanoğlu haklarına uyma edilmeli’ diyorlar. Diğer taraftan da kısaca 40 milyon lafı geçen Afgan halkını asliye gerekseme maddeleri yapılmaksızın mütekait halde bırakıyorlar. Türkiye, arsıulusal bölgede hukukun işletilmesi mevzusundaki girişimleriyle ehemmiyetli birlikte ülke. Bu sebeple mevzuyu Türk makamlarıyla paylaştık. Onlar da acemi matbuat toplantısında bu mevzuyu ön plana çıkarttılar. Gelecek günlerde de bu mevzuya ehemmiyet verilmesini beklenti ediyorum."
Muttaki, ülkedeki hesaplı hastalıkların çözümü namına evren devletlerini desteğe çağırdı ve bu yönde yapılacak çabalarla bloke edilen rezervlerin ekonomiye kazandırılabileceğini söyledi.
"Tanınmama, Afganistan halkının haklarının gasbedilmesidir"
Afganistan’da Taliban hükümetinin daha uğur boncuğu talih çeşidinden tanınmamasını "Afganistan halkının haklarının gasbedilmesi" şekilde tanımlayan Muttaki, şu değerlendirmeyi yaptı:
"Son günlerde yaptığımız toplantılarda, Doha’da Amerika ve Avrupa Birliği heyetleriyle yaptığımız toplantılarda ve Türkiye’de gerçekleştirdiğimiz toplantılarda dile getirdiğimiz üzere; dünyada anca ülkeler kuruldu ki bunlardan birileri kuvvet kullanarak, darbeyle yahut birlikte tane ferdin yahut ailenin hâkim bulunduğu seçimlerle gerçekleşti. Neden bunlar yöntemince tanınıyor da Afganistan’daki fiili talih tanınmıyor? Bize layıkıyla bu durum, Afganistan halkının haklarının gasbedilmesidir. Bu durumun Afganistan ekonomisine aksi tesiri oluyor. ABD’deki servet bırakılmalıdır. Eğer ekonomisi düzelirse Afganistan, bölgede hesaplı ve ilişkilerin güçlendirilmesi bağlamında aşırı ehemmiyetli müspet birlikte gösteriş oynayabilir. Bizim semt ve iri ülkelerden isteğimiz; Afganistan halkının hakkı yenmesin, zulmedilmesin, yıldırma edilmesin, bası dibine alınmasın, ihata dibine alınmasın. Bu mevzuda hacısı hocası araştırma görevlisi olmalı ve elhak Afganistan hükümetinin de işleri adım adım düzelmekte ve şimdi iyiye gitmekte."
- "Resmen iştihar devir alabilir"
Resmen ünlü kadar nice abuhava ile etkileşimde olduklarını kaydeden Muttaki, bu devletlerle nice mevzuda teşrikimesai yaptıklarını belirterek "Afganistan heyetleri de bu derecede karşılanıyor. Kabil’de türlü ülkelerden nice büyükelçiliği açık. Tabii yöntemince tanımayı anons etmeleri az buçuk devir alabilir. Afganistan devletiyle elleme ilişiklilere ehil yandaki yahut semt ülkelerinin bu mevzuda öne çıkmasını isteriz." dedi.
"Yardımlar, iş birliğinin göstergesi"
Birçok ülkeden Afganistan’a insancasına iane gönderildiğini ve bunların dağıtıldığını kaydeden Muttaki, akıbet günlerde Amerika ve AB heyetleriyle icra ettikleri görüşmelerde de iane lafı aldıklarını belirtti.
AB’nin 1 bilyon dolardan birlikte tomar insancasına iane lafı verdiğini ve Cenevre Konferansı’nda da bu oranda iane yapılması sonucu alındığını aktaran Muttaki, "Bu, evren ülkelerinin bizimle iş birliğini ortaya koyuyor. Dünya ülkelerinin bizimle ilişkileri gündüz günden şimdi da iyileşiyor. Bu yardımların hesaplı bölgede müspet tesiri var." diyerek konuştu.
"Ülkeden ayrılan Afganların art dönüşleri düşüncesince tutum düzelmeli"
Kronik mesail zımnında ülkeyi ayrılma fail Afganların art dönüşleri düşüncesince ekonominin elleme olması icap ettiğinin altını çizen Muttaki, bu insanların düzenlilik sorunları değil, hesaplı mesail zımnında ülkeyi ayrılma ettiğini gelecek sürdü.
Krizin halkı göçe zorlamaması icap ettiğini tamlayan Muttaki, "Biz bu konuda, Afgan halkının refahının Afganistan’da gerçekleştirme edilmesi düşüncesince çalışıyoruz. Afganistan’dan bambaşka devletlere gidenler ne düzenlilik ne de siyasal mesail sebebi ile gidiyor. Ekonomik mesail zımnında gidiyor. Biz Afganların devletlerinde elleme taayyüş ehil olmalarını istiyoruz. Bizim kimselerle birlikte sorunumuz yok. Güvenlik problemi yok, siyasal nedenlerle hiç kimseye külfet çıkarılmıyor ve dokunca verilmiyor. Benim ahali Afganlara mesajım, ülkesine dönen evine dönmüş mümkün ve uğur boncuğu tehlikeyle karşılaşmaz." diyerek konuştu.
"Çin, İslami usullere uyarak envestisman yapabilir"
Taliban’ın Afganistan hükümetini devralmasıyla ülkede Çin hakimiyetinin arttığına müteveccih eleştiriler dair ise Muttaki, 40 sene sonradan ahali ülkeyi arama fail birlikte hükümetin kurulduğunu, düzenlilik problemininin çözüldüğünü ve envestisman düşüncesince ortamın akıllıca bulunduğunu aktardı.
Muttaki, "Biz, Afganistan’ın menfaatleri kapsamında milli, arsıulusal ahbaplık ve İslami usuller çerçevesinde, Afganistan’a kârlı ve diplomatik yöntemle mevrut beraberce çalışmaya hazırız." dedi.
Çin’in Afganistan’a yandaki ve kendileriyle elleme ilişkileri bulunan bölgede sansasyonel birlikte abuhava bulunduğunu kaydeden Muttaki, "İsterlerse onlarla görüşmeler gerçekleştiririz. Eğer onlar Afganistan’da uygulanan İslami kökler ve hükümlere akıllıca yöntemlere uyma ederek ülkede planlar yapmak isterlerse bizim düşüncesince birlikte dava bahis konusu değildir. Aynı halde baki yandaki ve semt devletleri de Afganistan’a gelsinler ve girişimlerde bulunsunlar. Biz, birtakımı ülkelerle şimdi başlangıçta başlamış bulunan ve gayrisıhhi kesirler planların tamamlanmasını da istiyoruz." ifadelerini kullandı.
"Afganistan’daki gıcır devletin yöntemince tanınmaması DEAŞ’a yarıyor"
Dışişleri Bakanı Vekili Muttaki, ülkesinde akıbet çağda kesirler saldırılarla gündeme mevrut DEAŞ tehdidine bağlı de Taliban yönetimiyle ülkede güvenliğin sağlandığını, bu yönde rastgele birlikte tehdidin bulunmadığını savundu. Muttaki, şunları kaydetti:
“Camiler ve caddelerde saldırılar düzenliyorlar. Siz de adalet verirsiniz ki, halis muhlis cami ve caddelerin güvenliğini gerçekleştirme etmek bedava birlikte iş değil. Silahlı gücü, çelimli değil. Afganistan’da rastgele birlikte yere ehil değiller. Afganistan hükümetine bu yolla arsıulusal bası yapılıyor. Bu yaymaca da DEAŞ’ın işine yarıyor. Afganistan’daki gıcır devletin yöntemince tanınmaması DEAŞ’a yarıyor. Dünya devletleri birlikte taraftan Afgan halkını arama edin, barhana etmesinler diyor. Bir taraftan da hükümeti yöntemince tanımayarak DEAŞ’a maneviyat veriyorlar. Bu gestalt ne Afganistan ne de dünyanın menfaatine birlikte durumdur.”
DEAŞ saldırıları engellenecek
Afganistan’da Şiilere müteveccih saldırılarla ilgili, Sünni camilerinde tahsil edilen düzenlilik önlemlerini Şii camilerinde de almakla yükümlü olduklarını kaydeden Muttaki, "Hükümet, Afganistan’da canlı her insanın güvenliğini gerçekleştirme etmekle yükümlüdür. Biz güvenliğin sağlanması düşüncesince ahali gayretimizi gösteriyoruz. Kunduz yahut Kandahar’daki kadar olaylar, güvenliğin katılması mütekait bulunan camilerde meydana geldi. Bundan sonradan camilerin de güvenliğinin sağlanması düşüncesince hususi efor gider edilecektir. İstihbarat birimlerimiz bu mevzuyla alakadar şimdi canlı çalışacaklar. Gelecekte halkın katkısı ve yetkililerin dikkatiyle bu kadar saldırıların önü alınacaktır." değerlendirmesinde bulundu.
Afganistan’da düzenlilik problemininin sona erdiğini korumak için gayret sarfeden Muttaki, "Taliban yönetimi, er ve kolluk kadar muhalifler düşüncesince af anons etti. Onlar da yaşantılarına bitmeme ediyor. Bize layıkıyla anca ciddiye alınacak birlikte riziko bahis konusu değil. Ekonomi konusu ve evren ülkeleriyle ilgiler önemli. Devlet güçlenmeli şart şurt oturmalı ki, meydana gelebilecek sorunlarla başa çıkabilmeli." ifadelerini kullandı.
“ABD ile diplomatik alışveriş zarfında kazanmak istiyoruz”
ABD’ye hesaplı ve diplomatik ilgiler zarfında kazanmak istediklerini ilettiklerini ve Washington yönetiminin Afganistan’ın kalkınmasında çalışan birlikte gösteriş oynamasını istediklerini kaydeden Muttaki, "Tabii ki, askeri güçlerinin olmasını istemiyoruz. Afganistan’ın bağımsızlığını tartışılır duruma gelmek istemiyoruz. Doha’da meydana getirilen anlaşmada ABD’nin Afganistan’ın kalkınmasında arazi alabilmesi bulunuyor." dedi.
Rusya ile de elleme ilişkilere ehil olduklarını kaydeden Muttaki, Taliban heyetinin Afganistan’daki gelişimleri madde edinecek Moskova Konferansı’na gideceğini ve Afgan halkının mesajını dünyaya ileteceğini kaydetti.
Muttaki, “Beklentimiz, bu konferansta gerçekler devir yüzüne çıkarılsın, Afganistan halkının gereksinimleri madde edilsin, devleti yükseltmek düşüncesince teşrikimesai yapılsın ve elleme birlikte konuşma gerçekleştirilsin.” diyerek konuştu.
Muttaki, Tacikistan ile de ağırbaşlı birlikte dava yaşamadıklarını, medyanın birtakımı yetkililerin açıklamaları büyüttüğünü savunarak “Eğer birlikte dava olursa bunu müzakere, diplomatlık ve zikzak önsezi çerçevesinde çözmek isteriz.” ifadesini kullandı.
Muttaki, “Pakistan sınırı sorunuyla alakadar İslamabad yönetimiyle birlikte müzakere bahis konusu beli mu?” sorusunu şöyleki yanıtladı:
"Pakistan’la elleme ilgiler içerisinde kazanmak istiyoruz. Özellikle hesaplı ilişkilerde. Çünkü milyonlarca Afgan, Pakistan’da muhacir şekilde yaşıyor. İki abuhava ortada elleme birlikte tecim var. Yaklaşık 2 bin 400 kilometre boyunda sınırımız var. Bu sebeple bizim hem diplomatlık bununla birlikte hesaplı bölgede elleme ilişkilere ehil olmamız gerekiyor."
Muttaki, Pakistan’ın tayyare bilet fiyatlarını yükseltmesi, Taliban’ın buna reaksiyon göstermesi ve Pakistan iklim yollarının Kabil uçuşlarını bozma etmesiyle gelişen sorunla alakadar de “Bu aşırı ehemmiyetli birlikte madde değil. Afganistan devletinin Pakistan’dan talebi, Taliban yönetiminin iş başına gelmeden eskiden tayyare bilet tarifesini uygulamasıdır.” değerlendirmesini yaptı.
Muttaki, eskiden hükümet devrinde Dışişleri Bakanlığı personelini gözden geçirdiklerini belirterek "Onların ahali bizimle çalışmaya bitmeme ediyor. Afgan halkından eğitilmiş ve becerikli kişiler. Onlar bizim kardeşlerimiz, bizim onlarla uğur boncuğu sorunumuz yok." dedi.
