Ankara
Taliban hükümetinin Dışişleri Bakan Vekili Emirhan Muttaki, Afganistan ve Türkiye’nin tarihî bağları bulunduğunu belirterek “Türkiye ehil bulunduğu imkanlarla Afganistan’da ayrımlı alanlarda; örneğin, envestisman ve kimi projeleri yaşama nakil dair ve Afganistan’ı yenileme, restore ika çalışmalarında elleme müşterek role ehil olabilir.” dedi.
Dışişleri Bakanlığının daveti üzerinde temaslarda bulunan iktisap etmek az daha beraberindeki heyetle perşembe haset Türkiye’ye mevrut Taliban hükümetinin Dışişleri Bakan Vekili Muttaki, AA muhabirinin sorularını yanıtladı.
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ile Afganistan’daki bulunan politik hali ve dü iklim arasındaki ilişkileri görüştüklerini aktaran Muttaki, Taliban’ın yöntemince tanınması ve Amerika kabilinden bloke edilen Afganistan’a ilişik varlıklarla dayalı konuların da gündeme geldiğini söyledi.
Afganistan’a ilişik varlıkların dondurulmasının arsıulusal yasalara ve insanoğlu haklarına karşıt bulunduğunu kaydeden Muttaki, Bakan Çavuşoğlu ile görüşmesini, “Karşılıklı dobra mesajlar verildi. Afganistan hükümeti ve halkı dair görüşleri olumluydu.” şeklinde özetledi.
Diyanet İşleri Başkanı Prof. Dr. Ali Erbaş ile de dişi müşterek konuşma gerçekleştirdiklerini aktaran Muttaki, “Ayrıca insanca yardımlarla dayalı Türkiye Kızılay yetkilileriyle müşterek araya geldik. Türkiye’nin nice ülkeye iane meydana getirdiği konuşuldu ve şita gelmeden Afganistan halkına iane yapılmasını konuştuk. Yine İçişleri Bakanlığı yetkilileriyle de görüştük. Ziyaretimiz aşırı elleme geçti. Onlar bizi müşterek dobra dinlediler, kılıç de onları müşterek dobra dinledik. İnşallah gelecekte bu çeşit oturumları Kabil’de de gerçekleştiririz.” diyerek konuştu.
Muttaki, kimi Batı ülkeleriyle değini şeklinde olduklarını ve bu devletleri de görüşme edebileceğini söyledi.
"Türkiye, Afganistan’ı restorasyon çalışmalarında elleme müşterek role ehil olabilir"
Muttaki, AA muhabirinin, “Türkiye sizin düşüncesince öteki ülkelerden ayrımlı şekilde ne deme anlatım ediyor?” sorusuna verdiği yanıtta, Türkiye’nin elleme müşterek ekonomiye ve deli dolu çalışkanlık yayınlayan müşterek hükümete ehil olduğunu, dünyada ilkin de İslam dünyasında sansasyonel müşterek diplomatlık yürüttüğünü dile getirdi.
Afganistan ve Türkiye’nin dü Müslüman iklim şekilde tarihî yakınlıkları bulunduğunu aktaran Muttaki, “Türkiye ehil bulunduğu imkanlarla Afganistan’da ayrımlı alanlarda; örneğin, envestisman ve kimi projeleri yaşama nakil dair ve Afganistan’ı yenileme, restore ika çalışmalarında elleme müşterek role ehil olabilir. Tüm alanlardan faydalanabilir.” dedi.
Emirhan Muttaki, açıklamalarında Afganistan ekonomisinin düzelmesi düşüncesince arsıulusal yardımların ve hükümetlerinin resmi şekilde tanınmasının önemine kesif pıtrak ayraç etti.
"Bloke edilen rezervler iane paralarıydı"
Muttaki, Afganistan’a ilişik olup Amerika kabilinden bloke edilen rezervlerin, ülkenin imarı düşüncesince bambaşka ülkelerin gönderilmiş bulunduğu nukut bulunduğunu söyledi.
Muttaki, bu paralara yetişebilmeleri yerine Türkiye makamlarından iane isteyip istemediklerine ilişkin, elan evveli hükümet personellerinin maaşlarının yardımlar nedeni ile ödendiğini kaydetti.
Halihazırda emektar Afganistan Cumhurbaşkanı Eşref Gani döneminden kalma 500 bin memurun bulunduğunu ve bu zamanda ödenmeyen herkes maaşlar da engelleme iktisap etmek az daha vazifeli maaşlarını olanaklar dahilinde ödediklerini özetleyen Muttaki, şunları söyledi:
"Asıl istifham şu ki; bozukluk bu nukut bloke edildi? Afganistan halkı ne yaptı? Ne ayıp işledi de bu dünyalık bloke edilmektedir ve şahısların hakkı verilmiyor? Diğer taraftan Amerika ve öteki ülkeler ‘Afganistan’a insanca iane yapılmalı ve insanoğlu haklarına uyma edilmeli’ diyorlar. Diğer taraftan da kısaca 40 milyon lafı geçen Afgan halkını esas gerekseme maddeleri olmadan zahmetli halde bırakıyorlar. Türkiye, arsıulusal bölgede hukukun işletilmesi mevzusundaki girişimleriyle ehemmiyetli müşterek ülke. Bu sebeple mevzuyu Türk makamlarıyla paylaştık. Onlar da acemi matbuat toplantısında bu mevzuyu ön plana çıkarttılar. Gelecek günlerde de bu mevzuya ehemmiyet verilmesini beklenti ediyorum."
Muttaki, ülkedeki hayır problemlerin çözümü yerine evren devletlerini desteğe çağırdı ve bu yönde yapılacak çabalarla bloke edilen rezervlerin ekonomiye kazandırılabileceğini söyledi.
"Tanınmama, Afganistan halkının haklarının gasbedilmesidir"
Afganistan’da Taliban hükümetinin hâlâ göz boncuğu mevki kabilinden tanınmamasını "Afganistan halkının haklarının gasbedilmesi" şekilde tanımlayan Muttaki, şu değerlendirmeyi yaptı:
"Son günlerde yaptığımız toplantılarda, Doha’da Amerika ve Avrupa Birliği heyetleriyle yaptığımız toplantılarda ve Türkiye’de gerçekleştirdiğimiz toplantılarda dile getirdiğimiz üzere; dünyada anca ülkeler kuruldu ki bunlardan birileri çelim kullanarak, darbeyle yahut yegâne bireyin yahut ailenin egemen bulunduğu seçimlerle gerçekleşti. Neden bunlar yöntemince tanınıyor da Afganistan’daki fiili mevki tanınmıyor? Bize gereğince bu durum, Afganistan halkının haklarının gasbedilmesidir. Bu durumun Afganistan ekonomisine aksi tesiri oluyor. ABD’deki dünyalık bırakılmalıdır. Eğer ekonomisi düzelirse Afganistan, bölgede hayır ve ilişkilerin güçlendirilmesi bağlamında aşırı ehemmiyetli müspet müşterek gösteriş oynayabilir. Bizim semt ve şişman ülkelerden isteğimiz; Afganistan halkının hakkı yenmesin, zulmedilmesin, yıldırma edilmesin, edisyon dibine alınmasın, ihata dibine alınmasın. Bu mevzuda hacısı hocası asistan olmalı ve doğrusu Afganistan hükümetinin de işleri adım adım düzelmekte ve elan iyiye gitmekte."
- "Resmen iştihar devir alabilir"
Resmen ünlü kabilinden nice iklim ile etkileşimde olduklarını kaydeden Muttaki, bu devletlerle nice mevzuda teşrikimesai yaptıklarını belirterek "Afganistan heyetleri de bu derecede karşılanıyor. Kabil’de ayrışık ülkelerden nice büyükelçiliği açık. Tabii yöntemince tanımayı anons etmeleri az buçuk devir alabilir. Afganistan devletiyle elleme ilişiklilere ehil bitişik yahut semt ülkelerinin bu mevzuda öne çıkmasını isteriz." dedi.
"Yardımlar, iş birliğinin göstergesi"
Birçok ülkeden Afganistan’a insanca iane gönderildiğini ve bunların dağıtıldığını kaydeden Muttaki, akıbet günlerde Amerika ve AB heyetleriyle bitirdikleri görüşmelerde de iane lafı aldıklarını belirtti.
AB’nin 1 bilyon dolardan müşterek tomar insanca iane lafı verdiğini ve Cenevre Konferansı’nda da bu oranda iane yapılması sonucu alındığını aktaran Muttaki, "Bu, evren ülkelerinin bizimle iş birliğini ortaya koyuyor. Dünya ülkelerinin bizimle ilişkileri gündüz günden elan da iyileşiyor. Bu yardımların hayır bölgede müspet tesiri var." diyerek konuştu.
"Ülkeden ayrılan Afganların arka dönüşleri düşüncesince iktisat düzelmeli"
Kronik mesail zımnında ülkeyi ayrılma fail Afganların arka dönüşleri düşüncesince ekonominin elleme olması icap ettiğinin altını çizen Muttaki, bu insanların asayiş sorunları değil, hayır mesail zımnında ülkeyi ayrılma ettiğini gelecek sürdü.
Krizin halkı göçe zorlamaması icap ettiğini tamlayan Muttaki, "Biz bu konuda, Afgan halkının refahının Afganistan’da realizasyon edilmesi düşüncesince çalışıyoruz. Afganistan’dan bambaşka devletlere gidenler ne asayiş ne de politik mesail nedeni ile gidiyor. Ekonomik mesail zımnında gidiyor. Biz Afganların devletlerinde elleme taayyüş ehil olmalarını istiyoruz. Bizim kimselerle müşterek sorunumuz yok. Güvenlik problemi yok, politik nedenlerle hiç kimseye sıkıntı çıkarılmıyor ve dokunca verilmiyor. Benim herkes Afganlara mesajım, ülkesine dönen evine dönmüş mümkün ve göz boncuğu tehlikeyle karşılaşmaz." diyerek konuştu.
"Çin, İslami usullere uyarak envestisman yapabilir"
Taliban’ın Afganistan hükümetini devralmasıyla ülkede Çin hakimiyetinin arttığına müteveccih eleştiriler dair ise Muttaki, 40 sene sonradan herkes ülkeyi arama fail müşterek hükümetin kurulduğunu, asayiş problemininin çözüldüğünü ve envestisman düşüncesince ortamın akla yatkın bulunduğunu aktardı.
Muttaki, "Biz, Afganistan’ın menfaatleri kapsamında milli, arsıulusal ahbaplık ve İslami usuller çerçevesinde, Afganistan’a hayır ve diplomatik yöntemle mevrut beraberce çalışmaya hazırız." dedi.
Çin’in Afganistan’a bitişik ve kendileriyle elleme ilişkileri bulunan bölgede sansasyonel müşterek iklim bulunduğunu kaydeden Muttaki, "İsterlerse onlarla görüşmeler gerçekleştiririz. Eğer onlar Afganistan’da uygulanan İslami kökler ve yasalara akla yatkın yöntemlere uyma ederek ülkede planlar yapmak isterlerse bizim düşüncesince müşterek dava bahis konusu değildir. Aynı halde öteki bitişik ve semt devletleri de Afganistan’a gelsinler ve girişimlerde bulunsunlar. Biz, kimi ülkelerle elan önceleri başlamış bulunan ve gayrisıhhi mütebaki planların tamamlanmasını da istiyoruz." ifadelerini kullandı.
"Afganistan’daki gıcır devletin yöntemince tanınmaması DEAŞ’a yarıyor"
Dışişleri Bakanı Vekili Muttaki, ülkesinde akıbet devirde küsurat saldırılarla gündeme mevrut DEAŞ tehdidine bağlı de Taliban yönetimiyle ülkede güvenliğin sağlandığını, bu yönde rastgele müşterek tehdidin bulunmadığını savundu. Muttaki, şunları kaydetti:
“Camiler ve caddelerde saldırılar düzenliyorlar. Siz de adalet verirsiniz ki, halis muhlis cami ve caddelerin güvenliğini gerçekleştirme etmek bedava müşterek iş değil. Silahlı gücü, çelimli değil. Afganistan’da rastgele müşterek yere ehil değiller. Afganistan hükümetine bu yolla arsıulusal edisyon yapılıyor. Bu yaymaca da DEAŞ’ın işine yarıyor. Afganistan’daki gıcır devletin yöntemince tanınmaması DEAŞ’a yarıyor. Dünya devletleri müşterek taraftan Afgan halkını arama edin, barhana etmesinler diyor. Bir taraftan da hükümeti yöntemince tanımayarak DEAŞ’a maneviyat veriyorlar. Bu gestalt ne Afganistan ne de dünyanın menfaatine müşterek durumdur.”
DEAŞ saldırıları engellenecek
Afganistan’da Şiilere müteveccih saldırılarla ilgili, Sünni camilerinde tahsil edilen asayiş önlemlerini Şii camilerinde de almakla yükümlü olduklarını kaydeden Muttaki, "Hükümet, Afganistan’da canlı her insanın güvenliğini realizasyon etmekle yükümlüdür. Biz güvenliğin sağlanması düşüncesince herkes gayretimizi gösteriyoruz. Kunduz yahut Kandahar’daki kabilinden olaylar, güvenliğin katılması zahmetli bulunan camilerde meydana geldi. Bundan sonradan camilerin de güvenliğinin sağlanması düşüncesince hususi kuvvet harcama edilecektir. İstihbarat birimlerimiz bu mevzuyla dayalı elan deli dolu çalışacaklar. Gelecekte halkın katkısı ve yetkililerin dikkatiyle bu kabilinden saldırıların önü alınacaktır." değerlendirmesinde bulundu.
Afganistan’da asayiş problemininin sona erdiğini korumak için gayret sarfeden Muttaki, "Taliban yönetimi, er ve manşet kabilinden muhalifler düşüncesince af anons etti. Onlar da yaşantılarına bitmeme ediyor. Bize gereğince anca ciddiye alınacak müşterek riziko bahis konusu değil. Ekonomi konusu ve evren ülkeleriyle münasebat önemli. Devlet güçlenmeli şart şurt oturmalı ki, meydana gelebilecek sorunlarla başa çıkabilmeli." ifadelerini kullandı.
“ABD ile diplomatik alışveriş süresince iktisap etmek istiyoruz”
ABD’ye hayır ve diplomatik münasebat süresince iktisap etmek istediklerini ilettiklerini ve Washington yönetiminin Afganistan’ın kalkınmasında çalışan müşterek gösteriş oynamasını istediklerini kaydeden Muttaki, "Tabii ki, askeri güçlerinin olmasını istemiyoruz. Afganistan’ın bağımsızlığını tartışılır bir duruma iletmek istemiyoruz. Doha’da meydana getirilen anlaşmada ABD’nin Afganistan’ın kalkınmasında toprak alabilmesi bulunuyor." dedi.
Rusya ile de elleme ilişkilere ehil olduklarını kaydeden Muttaki, Taliban heyetinin Afganistan’daki gelişimleri madde edinecek Moskova Konferansı’na gideceğini ve Afgan halkının mesajını dünyaya ileteceğini kaydetti.
Muttaki, “Beklentimiz, bu konferansta gerçekler devir yüzüne çıkarılsın, Afganistan halkının gereksinimleri madde edilsin, devleti yükseltmek düşüncesince teşrikimesai yapılsın ve elleme müşterek konuşma gerçekleştirilsin.” diyerek konuştu.
Muttaki, Tacikistan ile de ağırbaşlı müşterek dava yaşamadıklarını, medyanın kimi yetkililerin açıklamaları büyüttüğünü savunarak “Eğer müşterek dava olursa bunu müzakere, diplomatlık ve mütekabil kavrayış çerçevesinde çözmek isteriz.” ifadesini kullandı.
Muttaki, “Pakistan sınırı sorunuyla dayalı İslamabad yönetimiyle müşterek konuşma bahis konusu ha mu?” sorusunu şöyleki yanıtladı:
"Pakistan’la elleme münasebat içerisinde iktisap etmek istiyoruz. Özellikle hayır ilişkilerde. Çünkü milyonlarca Afgan, Pakistan’da muhacir şekilde yaşıyor. İki iklim ortada elleme müşterek tecim var. Yaklaşık 2 bin 400 kilometre boyunda sınırımız var. Bu sebeple bizim hem diplomatlık bununla birlikte hayır bölgede elleme ilişkilere ehil olmamız gerekiyor."
Muttaki, Pakistan’ın tayyare bilet fiyatlarını yükseltmesi, Taliban’ın buna aksülamel göstermesi ve Pakistan iklim yollarının Kabil uçuşlarını bozma etmesiyle gelişen sorunla dayalı de “Bu aşırı ehemmiyetli müşterek madde değil. Afganistan devletinin Pakistan’dan talebi, Taliban yönetiminin iş başına gelmeden evveli tayyare bilet tarifesini uygulamasıdır.” değerlendirmesini yaptı.
Muttaki, evveli hükümet devrinde Dışişleri Bakanlığı personelini gözden geçirdiklerini belirterek "Onların topu topu bizimle çalışmaya bitmeme ediyor. Afgan halkından talimli ve dirayetli kişiler. Onlar bizim kardeşlerimiz, bizim onlarla göz boncuğu sorunumuz yok." dedi.
