İstanbul
Uludağ Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ferhat Pirinççi, Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi ve Cumhurbaşkanlığı Güvenlik ve Dış Politikalar Kurulu Üyesi Prof. Dr. Mehmet Akif Kireçci ve Uludağ Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. İbrahim S. Canbolat, AA muhabirine, Afganistan'dan çekilen ABD'nin düzensiz güçlerini Asya Pasifik ve Doğu Avrupa'da takviye ika hedefi taşımış bulunduğu değerlendirmesinde bulundu.
Uludağ Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Pirinççi, ABD'nin, Vietnam'da uğramış bulunduğu şişman hezimetten sonradan üstündeki ataleti çarpmak düşüncesince 11 Eylül saldırılarını mazeret ederek evvel Afganistan'ı hâlâ sonradan da Irak'ı engelleme ettiğini söyledi.
ABD'nin 11 Eylül saldırılarından sonradan evren genelinde hâlâ saldırgan yöntem izlediğini kaydeden Pirinççi, ABD'nin, Orta Doğu'da çalışan ortak aktöre dönüşerek alanı tasarım ika çabasının da bu agresifliğinden kaynaklandığını dile getirdi.
Pirinççi, ABD'nin Afganistan'dan sonradan Irak müdahale edinmek az daha Orta Doğu'daki varlığını sonlandıracağına değgin açıklamalarının nispi ortak gerçekliği yansıttığını belirterek "Washington, 2000'li yıllardaki saldırgan politikalarını izlem etmeyecek az daha görünüyor. Dolayısıyla buna dört dörtlük çekme denemez. Sadece Orta Doğu'daki varlığını hâlâ düşüt angajmanlarla sürdüreceğini düşünüyorum." dedi.
ABD'nin, Orta Doğu politikasında İsrail'in güvenliği, arkadaş ve bağlaşık devletlerin güvenliği, petrolün problemsiz çıkarılıp arsıulusal pazarlara gönderilmesi az daha üç ehemmiyetli parametresi bulunduğunu kaydeden Pirinççi, ABD'nin şu anda ortak tane ehemmiyetli parametresinin ise İsrail'in güvenliği bulunduğunu aktardı.
Pirinççi, ABD'nin Orta Doğu politikasında ağır değiş yaşandığını tabir ederek şöyleki bitmeme etti:
"ABD, Afganistan'daki maliyetleri artınca çekildi benzeşim kar-zarar dengesi ile Orta Doğu'daki varlığını sınırlandırabilir. Bu çekilmenin nice sebebi mevcut ki bunlardan bir tanesi de alanda ağır ortak itimat zedelenmesi. İş donanması ortamında bulunduğu ve ya bağlaşık kendisine görmüş bulunduğu nice iklim eskisi az daha ABD'ye güvenmiyor. Orta Doğu'da belirleyici eleman bulunan ABD'nin bu açıdan nazar boncuğu saygınlığı kalmadı."
ABD'nin Asya Pasifik'e yoğunlaşmasından kaynaklı geniş planları olabileceğine dikkati çekici Pirinççi, şunları kaydetti:
"ABD, Asya Pasifik'e yoğunlaştığı düşüncesince kendini Orta Doğu'dan izole etmeye çalışıyor olabilir. Büyük ortak intizar yaşanmadığı sürece Orta Doğu'da efdal angajmana geçeceğini düşünmüyorum. Bundan sonradan bölgedeki politikası fayda-maliyet sürekli olacak. Fayda sağlayacak ortak vakası ise düet münasebat ve oluşumlar üstünden gerçekleştirecek. ABD, jeopolitik çelim boşluklarını doldurmaya da katı iştahlı görünmüyor. Suriye'de, Rusya'ya düzlük açmasından, güçlenmesinden bunu biliyoruz zaten."
ABD'nin, PKK/PYD ile angajmanına bitmeme edeceğini dile getiren Pirinççi, "ABD kongresinde Türkiye ile ilişkileri zora sokmayı hücre ilişki denli ağır ortak PKK sempatizanlığı var. Kongre baskısı dolayısıyla endamsız çağda ABD'nin PKK/PYD politikasından vazgeçeceğini sanmıyorum ancak jeopolitik açıdan ağır değiş yaşanabilir. Türkiye ile ilişkilerinin dokunca gördüğünü hissederse bu örgüte verdiği dayanak ortak karara bakar. Ayrıca Suriye'deki maliyetinin arttığını düşünürse Afganistan'daki az daha çekilir ve ortak çağ ortamında de PKK/PYD ile ilişkisini bitirir." dedi.
"ABD dağıttığı enerjisini ortak tane ortak yere takviye geçirmek istiyor"
Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Kireçci de ABD'nin çabucak Afganistan ve Orta Doğu'dan değil, Avrupa'dan da çekme hevesi ortamında olduğuna dikkati çekerek Washington'un hâlâ aşırı Asya Pasifik sahasına yoğunlaşıp Çin'i dengelemeye çalışacağını söyledi.
ABD'nin Çin'i dengelemek amacıyla Afganistan'daki varlığını sonlandırmış olabileceğini tamlayan Kireçci, "ABD enerjisini dağıttığını düşünüyor. Bazı Amerikalı generallerin güçlü bilmediği denli Amerikan üssü mevcut dünyada. ABD, güçlerini toplayıp Asya Pasifik'te Çin'e, Doğu Avrupa'da ise Rusya'ya gönül rahatlığı takviye geçirmek istiyor." niteleyerek konuştu.
Kireçci, Orta Doğu'dan çekme üzerine ABD ortamında dü ayrımlı zorla gönül rahatlığı karşıya geldiğini belirterek İsrail'in güvenliğini ön planda markajcı kesimlerin, idare üstünde edisyon kurduğunu aktardı.
ABD'nin Orta Doğu'daki varlığını nispi kendisine azalttığını, ağız ağıza çekilmediğini dile getiren Kireçci, "ABD'nin Orta Doğu'dan ağız ağıza çekileceğini sanmıyorum. Bölgedeki varlığını müttefikleri üstünden sürdürmeye bitmeme edeceğini düşünüyorum." ifadelerini kullandı.
"Çekilme açıklamaları Afganistan gibisi ortak imge tasfiye çabası olabilir"
Uludağ Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Canbolat da ABD'nin Orta Doğu'dan çekildiğine değgin açıklamaların "ABD acep hakkıyla çekiliyor mu yok ise acemi ortak politika planlaması mı yapıyor?' sorusunu akıllara getirdiğini belirtti.
ABD'nin Afganistan'da bulunduğu az daha Orta Doğu'dan da çekilirken imge emek harcaması masnu olasılığının bulunduğunu kaydeden Canbolat, "ABD'nin toptan siyasette belirlediği yöntem var. Çoğu devir dediği başka, icra ettiği başka. Ben dört dörtlük çekme olamayacağını düşünüyorum. Sadece Doğu Avrupa'da Rusya, Asya Pasifik'te de Çin'i muvazene politikalarına yoğunlaşmaya çalışırken eskisi denli ilgilenmeyebilir bölgeyle." niteleyerek konuştu.
ABD'nin açıklamalarını toptan ölçekte kullanmak gerektiğine dikkati çekici Prof. Dr. Canbolat, şunları dile getirdi:
"ABD, Orta Doğu'dan çekiliyor görüntüsü veriyor muhtemel ancak ağız ağıza çekilmesi bahis konusu değil engel peşinde kalmaya bitmeme eder. Bu ne Amerikan siyasetine ne de çıkarlarına uygun. Çekilmeye değgin açıklayan rakamlar mevcut bunlar gerçekleşebilir. Fakat ego ABD'nin askeri ve ihsas kendisine varlığını bitmeme ettireceğini düşünüyorum. Ayrıca fayda- dokunca maliyeti üstünden de vakalara karışan olabilir."
Canbolat, ABD'nin alanda varlığını azalttıktan sonradan menfaatlerini dayanak edinmek düşüncesince mahsus oluşumlar üstünden varlığını bitmeme ettireceğini vurgulayarak "ABD'nin Libya'da yürüttüğü düşüt angajmanlı ilişkilerini İran ve Suudi Arabistan ile sürdürmeye bitmeme edecek niteleyerek düşünüyorum. Türkiye'nin kırılan bulunduğu PKK/PYD ile ilişkilerini de sürdürmeye bitmeme edecektir. DEAŞ ile savaş bağlamında bu örgütle kurduğu birlikteliğin endamsız vadede sonlanacağını sanmıyorum ancak Türkiye ile ilişkilerine ağır dokunca verdiği ve Türkiye'yi kaybetmeyi hücre alamadığı derece da ise bu örgütle tamamı bağlarını da kopartabilir. Pragmatist Amerikan siyaseti buna müsait." değerlendirmesini yaptı.
