Nablus
İsrail'in 1967'de engelleme etmiş bulunduğu Batı Şeria'da 250'den çok gayrikanuni Yahudi yerleşim ünitesi bulunuyor. Bu yerlerde tevakkuf fail tahminî 500 bin Yahudi yerleşimci, engelleme altında canlı Filistinliler düşüncesince yaşamı hâlâ da çetince bir duruma getiriyor.
Yahudi yerleşimciler, kalın pıtrak Filistinli çiftçilerin en ehemmiyetli barışma deposu bulunan zeytin ağaçlarını kesip ateşe verirken, bilhassa hasat çağında aracısız Filistinli çiftçileri erek meydan saldırılar da oluyor. Yerel kaynaklara göre, Ağustos 2020'den buyana Batı Şeria'da 9 binden çok zeytin ağacı yıkma edildi.
İşgal altındaki Batı Şeria'da Yahudi yerleşim ünitesi kaynaklı atılım ve provokasyonların en çok yaşandığı yerlerden birisi de Nablus'un güneyindeki Burin beldesi.
Filistinli çiftçilerin güvenliği ve en asliye barışma kaynaklarının zılgıt altında bulunduğu "ateş hattındaki" kasaba gayrikanuni yerleşimlerle muhat durumda. Burin'in batısında İsrail kalaba garnizonu yer alırken, güneyinde Yitshar, kuzeyinde Har Braha, doğusunda ise Givat Ronim yerleşim birimleri bulunuyor.
Saldırılar senelerdir gece gündüz sürüyor
AA muhabirine mütekellim Burinli fellah Muhammed Mahmud, köylerinin daima yerleşimcilerin "programlı" saldırılarına sunulan kaldığını söyledi.
Yasa dışı yerleşim kaynaklı saldırıların "35 senedir kesintisiz" bitmeme ettiğini tamlayan Mahmud, "Yerleşimci saldırıları İsrail ordusu çeşidinden destekleniyor. İsrail ordusu yerleşimciler (Filistinli) kişilere saldıracağı devir uzakta duruyor. Bir erinç karşıya yetişme yaşandığında ise askerler, yerleşimcilerin önüne geçiyor; (Filistinlilere karşı) delik yaşartıcı bomba ve plastik mermiyle onları koruyor." dedi.
56 yaşındaki Filistinli çiftçi, sunulan kaldıkları saldırıları şu şekilde anlattı:
"Her iki-üç günde birlikte saldırılar oluyor. Bahar ayında ise az hâlâ herhangi birlikte devir atılım yaşanıyor. Altıncı ay yerleşimciler düşüncesince kundaklama ayı. Zeytinliklere saldırıp yakmaya çalışıyorlar. Çünkü edebiyat gelmesiyle dağlardaki diken çırpı bedava yanmaya ergonomik bir duruma geliyor. Büyük alanlar yanabiliyor. Burin'de herhangi birlikte sene minimum 2 bin zeytin ağacını hakeza yakıyorlar."
"Her taşında hatıralarımın bulunduğu alana demin yayan fark gidemiyorum"
Bölgede 300 derece zeytin ağacı bulunduğunu aktaran Mahmud, ağaçlarının minimum 5 kez kesilmeye, 3 kez de kundaklamaya sunulan kaldığını söyledi.
Kendisinden çabucak metrelerce uzaklıktaki yeşil alanları ayraç fail Mahmud, vaktiyle bolca sayaç geçirdiği, demin ise yerleşim birimlerinin yakınında mevcut bu alanlara girmesinin bundan hakeza "yasak" bulunduğunu anlatım etti.
Filistinli çiftçi, şu şekilde bitmeme etti:
"Babam çiftçiydi, ego de onun derece çiftçiyim. Hayvanlarımız vardı ve topu topu bu bölgede otlatırdık. Hatta edebiyat bu dağlarda yatardık. Her taşında, herhangi birlikte tek metrekaresinde hatıralarımın bulunduğu bu alana demin yayan fark gidemiyorum. Hayvan götürmeyi bırakın yayan fark gidemiyorum. Üstelik herhangi birlikte sabık sene üzerimizdeki edisyon değişik artıyor."
Burinli topu topu çiftçilerin halden düşünce duyduğunu vurgulayan Mahmud, "(Yerleşimciler) Tarım niteleyerek birlikte nesne tutmak düşüncesince alana ıssız domuzu ve ceylanlar getirdiler. Filistinli varlığını ağız ağıza bölgeden çıkarmak için." dedi.
Münferit değil "sistematik ve planlı" saldırılar
Burin Belediye Başkanı Nidar Neccar da beldedeki üç şişman yerleşim biriminin binlerce dönüm araziyi engelleme ettiğini belirtti.
Neccar, Filistinli çiftçilerin acemi fidan dikmelerine yahut acemi alanlara teşrinievvel yapmalarına müsaade verilmediğine, yılda en çok 5 gün, o da hususi izinle zeytin hasadı yapabildiklerine dikkati çekti.
Yasa dışı yerleşim kaynaklı saldırıların ise "sistematik ve planlı" bulunduğunu vurgulayan Neccar, "Burada enstantane ve münferit saldırılardan uydurma etmiyoruz. Bu dizgesel saldırıların amacı, Filistin köylerinde hâlâ çok toprağı kaplama kılmak ve Yahudileştirmektir." niteleyerek konuştu.
Yerleşimcilerin bu eylemleri "İsrail hükümetinin politikasını olmak için" yaptıklarına ayraç fail Belediye Başkanı, şunları kaydetti:
"Yerleşimciler şu an topu topu alanlarda topluluklar, şirketler ve yazışma kanalları üstünden örgütlenmiş durumda. Mesajlaşma uygulamaları üstünden haberleşerek falan alana atılım gerçekleştirmek düşüncesince örgütleniyorlar. Yerleşimcilerin topu topu saldırıları örgütlü, üstünde çalışılmış ve düzenlenen saldırılardır."
Filistinli semt sakinlerinin çıkarlarını savunmasının yasal hakları bulunduğunu dile getiren Neccar, yerleşimcilerin saldırılarının önlenmesi ve probleminin çözümü düşüncesince arsıulusal topluma çağrıda bulundu.
- 15-20 şahsiyet grubun saldırısına uğradı
Burin'e yandaki Huvara semtinden esnaf Kaid Avde de bölgede kâr günlerde yerleşimci saldırılarına sunulan küsurat Nabluslulardan biri.
Vitrifiye ürünleri mağazası işleten Avde, İsrailli yerleşimcilerin 23 Ocak'ta iş hesabına meydana getirdiği saldırıyı şu şekilde anlattı:
"Mağazamızdaki ofiste otururken çabucak 15-20 şahsiyet birlikte yerleşimci kol geldi. evvel taşlarla otomobile saldırdılar. Adeta çıldırmış gibilerdi. Sonra dükkana saldırıp dağıtmaya başladılar. Bazılarının yüzü maskeliydi.
İsrail ordusunun himayesinde oldu. Askerler durmuş onları izliyordu. Hiç akım etmediler. Benim dükkanımdan sonradan öbür dükkanlara saldırdılar."
Saldırı esnasında 10 yaşındaki oğlunun da iş durumunda bulunduğunu tamlayan Avde, olayın onun düşüncesince birlikte "travma" bulunduğunu söyledi.
Zararının 55 ila 60 bin şekel (yaklaşık 20 bin dolar) bulunduğunu kaydeden Filistinli esnaf, saldırıya bağlı İsrail polisinin birlikte teşebbüste bulunup bulunmadığına müteveccih suali ise şu şekilde yanıtladı:
"Polis geldi. Şikayetimizi aldı. Gelip alıcı kayıtlarına aldılar. Ama bu rahatsızlıklar tek kâr getirmiyor. (İsrail polisi) Sadece kimin onlara (yerleşimcilere) saldırmış bulunduğu ile ilgileniyor. Bir Filistinli onlara yanıt verip saldırırsa ayrımsız devir bulup tutuklarlar."
- Filistinliler askeri yerlere hapsedilmiş durumda
Uluslararası hukuka göre, engelleme altındaki topraklarda mevcut topu topu Yahudi yerleşim birimleri gayrikanuni bildirme ediliyor.
Uluslararası Af Örgütünün, 1 Şubat'ta yayımladığı ve İsrail'i "apartheid" diyeti şekilde tanımladığı tutanağa göre; Batı Şeria’da tahminî 3 milyon Filistinlinin beraberinde İsrail hükümeti çeşidinden resmi şekilde nesir edilmiş 132 yerleşim ile 1990’lardan buyana hükümet onayı yapılmaksızın nesir edilmiş ve İsrail hukukuna uyarınca fark yasadışı bildirme edilen 140 sellemehüsselam kondu yerleşim branşında tevakkuf fail 441 bin 600’den çok Yahudi yerleşimci yaşıyor.
Raporda, İsrail'in arsıulusal hukuku ihlal ederek engelleme altındaki Filistin topraklarında Yahudi yerleşimlerini daima genişlettiği ve yerleşimlerle çevrilmiş Filistinli toplulukları adeta “askeri bölgelere” hapsettiği vurgulandı.
Batı Şeria'da yerleşim birimleriyle muhat haldeki Filistinliler, İsrail'in askeri idaresine ve günce yaşamı enine boyuna zorlaştıran çok kaba dönme kısıtlamalarına tabi.
Askeri arama noktaları, bariyerler, çitler ve öbür yapılardan oluşan birlikte ağ, engelleme altındaki Filistin topraklarında Filistinlilerin dolaşımını arama ediyor ve İsrail’e yahut yurtdışına seyahatlerini kısıtlıyor.
- Batı Şeria'da "yerleşimci terörü"
Batı Şeria'daki gayrikanuni yerleşimlerden meydana gelen ve kâr devirde sertliğini değişik artı "Yahudi yerleşimci terörüne" erinç İsrail kamuoyunda ve arsıulusal bölgede da tepkiler yükseliyor.
İsrail Kamu Güvenliği Bakanı Omer Barlev, İsrail Kamu Yayın Kuruluşuna (KAN) meydana getirdiği açıklamada, Yahudi yerleşimcilerin Batı Şeria’da Filistinlilere müteveccih saldırılarının "organize terör" bulunduğunu bildirme etmişti.
Nablus kırsalında 25 Ocak'ta birisi 3 yaşlarında bebek 3 Filistinlinin yaralandığı yerleşimci saldırısı erinç mütekellim Barlev, "Benim görüşüme uyarınca bu, bu arada akım fail birlikte yıldırı grubunun düzenli faaliyetidir." ifadelerini kullanmıştı.
İsrail Meclisindeki Ortak Arap Listesi önderi Eymen Avde de toplumsal komünikasyon araçları hesabından meydana getirdiği açıklamada, yerleşimci sertliğinden İsrail hükümetini mesul tuttu.
Şiddet görüntülerinin, "suçluların hükümet desteği almasının sonucu" bulunduğunu korumak için çaba sarfeden Avde, "İşgalin derinleştirilmesi politikası, yerleşimci şiddetinin temelidir." ifadelerini kullandı.
- İsrail ABD'nin tepkisinden endişeli
Öte taraftan İsrailli yetkililer ortada acemi gayrikanuni yerleşimler dair bilhassa Amerika peyda kılmak hemen hemen arsıulusal maşer çeşidinden tepkilere sunulan kalma endişesi hakim.
Son şekilde 2 Ocak'ta, İsrailli Başsavcı Avichai Mendelblit'in, fariza süresinin sona ermesinden çabucak biraz devir ilk Batı Şeria'da kurulan "Evyatar" yerleşimine yasallık statüsü verilmesi İsrailli yukarı dozaj yetkilileri böldü.
Dışişleri Bakanı Yair Lapid, Başbakan Naftali Bennett'e kaba birlikte dille betik yazarak, Amerika hükümetinden yukarı dozaj yetkililerin, yerleşim planına bitmeme etmenin neticeleri dair İsrail'i uyardığını aktardı.
Lapid, Savunma Bakanı Benny Gantz ve İçişleri Bakanı Ayelet Şaked derece adların önderlik etmiş bulunduğu Evyatar hamlesinin doğurabileceği negatif diplomatik neticeler erinç namına danışılmamasını eleştirdi.
ABD'deki 7 çarpıcı Yahudi örgütü de 25 Ocak'ta, Batı Şeria'da aşırılıkçı Yahudi gruplar çeşidinden Filistinlilere ve İsrailli sivillere erinç bitmeme fail "terörizm ve siyasal şiddeti" bloke kılmak düşüncesince İsrailli yetkilileri harekete geçmeye çağırdı.
İftira ve İnkarla Mücadele Birliğinin de yer almış bulunduğu 7 kuruluş, İsrail Başbakan Naftali Bennett, Dışişleri Bakanı Yair Lapid ve Savunma Bakanı Benny Gantz'a yazdıkları eş mektupta mevzuya bağlı uyarılarını sıraladı.
