Ankara
İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) İslam Ülkeleri İstatistik, Ekonomik ve Sosyal Araştırma ve Eğitim Merkezi (SESRIC) araştırmacısı Tazeen Qureshi, hayattaki yaşlıların yüzdelik 13,5'inin, engellilerin ise yüzdelik 27'sinin İİT unsur vatanlarında yaşadığını söyledi.
SESRIC çeşidinden devir içi meydana getirilen "İİT Üyesi Ülkelerde Yaşlı ve Engelliler" seminerinde, teşekkül üyesi devletlerde nemli ve özürlü nüfusla ait sorunlar, bu grupların dirim standartlarını yükseltmeye müteveccih atılacak adımlar ile teşekkül üyeleri ortada teşrikimesai masaya yatırıldı.
Seminer evveliyat İİT Genel Sekreteri Yusuf bin Ahmed el-Useymin'in mesajı okundu. El-Useymin, dünyada değme 7 insandan birinin minimum ortak engelinin bulunduğunu vurguladığı mesajında, özürlü ve yaşlıların sağlık, ekonomik, yetişek ve toplumsal bölgelerde salgınla beraberce kalan sorunları bulunduğunu aktardı.
Tüm büyüklenme ve STK'ların bahis konusu grupları desteklemesi icap ettiğini tamlayan el-Useymin, İİT ortada bu konudaki iş birliğinin ilerletilmesini hedeflediklerini kaydetti.
El-Useymin, insanlığın yaşlılar ve engelliler dair iş donanmasına gereksinimi bulunduğunu vurgulayarak, İİT'nin bu mevzuya ehemmiyet vermeyi sürdüreceğini de laflarına ekledi.
Seminer evveliyat SESRIC Genel Direktörü Nebil Dabur'un da mesajına arazi verildi.
Dabur, mesajında SESRIC'in nemli ve engellilere müteveccih çalışmalarda edinmiş olduğu uzmanlığı paylaşacağını kaydederek, "SESRIC 43 salname tarihinde nice mevzuda İİT ülkelerinin sosyoekonomik gelişmelerine faydası bulunan kanun etme süreçlerinde yerini aldı. Birçok bölgede SESRIC yardımı ile teşrikimesai ve kalkınma dalında evolüsyon kaydedildi." ifadelerini kullandı.
Dünyadaki yaşlıların kestirmece yüzdelik 15'inin, engellilerin ise yüzdelik 28'inin İİT vatanlarında yaşadığına aksan eden Dabur, “İslam, nemli ve engellilere fark yapmadan onlara dayanaklık etmek ve uyanıklık göstermeyi emrediyor. Ancak İİT vatanlarında kültürel yerine bu gruplara evde görev yapılıyor. Kültürel ve toplumsal değerlerimiz değme devir dini değerlere akla yatkın olmayabilir. Gelişmemiş kurumsal mekanizmalar, ülkelerin nemli ve engellilere müteveccih politikalarını da aksi yönde etkiliyor.” ifadelerine arazi verdi.
Yasal düzenlemelerdeki eksikliklerin de nemli ve engellilerin hayatlarını aksi yönde etkilediğinin altını çizen Dabur, SESRIC’in bu bölgede da sığa artırımına müteveccih emekleri bulunduğunu belirtti.
Dabur, İİT vatanlarında nemli ve engellilere müteveccih data ve sayım bilimi eksikliğinin muktezi emekleri hazırlamaya bariyer olduğuna da dikkati çekti.
İİT vatanlarında mevlit payı azalıyor, dirim süresi uzuyor
El-Useymin ve Dabur’un mesajlarının okunmasının arkası sıra Tazeen Qureshi, SESRIC’in nemli ve engellilere müteveccih hazırladığı salname raporlardan detayları paylaştı.
İİT üyelerinin iri miktarda büyümekte bulunan devletler bulunduğunu kail Qureshi, unsur devletlerde mevlit oranlarının azaldığını, sayı farkı dirim süresinin ise uzadığına ayraç etti. Qureshi, “Anne başına doğumdaki azalma 1990 ile 2025 ortada 1,4 biçiminde gerçekleşecek. Ortalama dirim süresi ise 60’tan 62,5’e yükselecek. Daha az bebek doğarken şimdi levent boylu yaşanıyor. Gelişmiş devletler bu veriler ışığında icraat ve müdahaleler yaparken İİT vatanlarında sayılar aksi yönde değişiyor.” dedi.
Qureshi, 2020 senesinde hayattaki yaşlıların yüzdelik 13,5’inin, engellilerin ise yüzdelik 27’sinin İİT vatanlarında yaşadığını anlatarak, “Gelecek 30 yılda, İİT ülkelerindeki nemli sayısında yüzdelik 6 artım bekliyoruz. İİT vatanlarında canlı engellilerin yüzdelik 76’sı ise önlenebilir ve bulaşan sıfır emraz kararında özürlü oldu.” diyerek konuştu.
Sağlıklı yaşanmış bulunan sürenin İİT vatanlarında 13,9 yılla evren averajının altında bulunduğunu kaydeden Qureshi, değme 100 bin nemli ve engellinin kaybetmiş olduğu sene sayısının ise 9 bin 470 sene bulunduğunun altını çizdi.
Qureshi, afiyet altyapısındaki eksikliklerin nemli ve engellilerin hayatındaki aksi etkisine de aksan yaparak, “Engellilerin karşılanamayan gereksinimleri başlangıcında afiyet hizmetine ulaşım, rehabilitasyon, araştırma görevlisi taşıt ve makinelere ulaşım, yetişek ve iş eğitimi alamama ile müşavirlik hizmeti alamama geliyor. Ayrıca insanoğlu davranışları da ehemmiyetli sorunlara faktör oluyor. İİT vatanlarında özürlü ortak kişinin bellek sağlığı merkezlerinde dayanaklık etmek alması ortak tekinsiz yerine bildirme ediliyor.” biçiminde konuştu.
İİT vatanlarında engellilerin toplumsal düzenlilik haklarının çabucak Arnavutluk, Azerbaycan ve Brunei’de evren standartlarında olduğuna da dikkati çekici Qureshi, “Yalnızca 8 abuhava parasız toplumsal düzenlilik hizmeti sunarken, 44 ülkede bu hukuk ücretli. Yaşlıların en ehemmiyetli dirimsel kapısı bulunan tekaütlük hakkına ise İİT ülkelerindeki yaşlıların arı yüzdelik 31,1’i sahip.” ifadelerini kullandı.
Raporlarda arazi düzlük tavsiyeleri de paylaşan Qureshi, bunların başlangıcında yasalı tensikat yapma, tutum ve kültürel değerler kadar yalın durum sıfır faktörlerle mücadele, İİT devletleri ortada teşrikimesai ve farkındalığı artırmaya müteveccih çalışmaların bulunduğunu da laflarına ekledi.
