Yemen
İran destekli Husiler ile Suudi Arabistan öncülüğündeki koalisyonca desteklenen hükümet güçleri ortada alevlenmiş çatışmaların yaşandığı Yemen'in Marib kenti, akıbet 10 aydır iri ortak insanca acıklı oyunluk oluyor.
Şubat ayından buyana sertliği herhangi ortak sabık devir az buçuk şimdi artarak devem fail çatışmalar, dü tarafın da ciddi insanca ve maddesel zayiat vermesine bozukluk olurken, en iri dramı ise gene siviller yaşıyor.
Husiler, Şubat 2021'de Yemen hükümetinin en ehemmiyetli kalelerinden ve Savunma Bakanlığının karargahlarından bir tanesi bulunan arz yağı ve katıksız saf taş yağı lambası zengini Marib'e saldırılarını yoğunlaştırmaya başladı.
Başkent Sana'nın 173 kilometre kuzeydoğusunda toprak düzlük Marib, iç harp önceleri Yemen'in nice kentine çarpıcılık sağlayıcı ehemmiyetli ortak santralci rolü görüyordu.
İç savaşın başladığı günden buyana tanıdık en alevlenmiş çatışmalara oyunluk bulunan Marib'in haritası akıbet aylarda Husiler lehine değişmeye başladı.
Husiler, Marib'e gücük ay ayında başlattıkları saldırılarını ilkgüz ayında sınır safhaya taşıdı. Bu saldırılar sonucunda Husiler, Marib'in güneyinde toprak düzlük Harib, Cebel Murad, El-Cube ve Abdiyye kabilinden nice alanı ele geçirdi.
Husiler, Marib'in özek ilçesi ile arz yağı ve katıksız saf taş yağı lambası yataklarının bulunmuş yer aldığı El-Vadi ilçesi aut gayrı tamamı ilçelerinde kontrolü sağladıklarına müteallik açıklamalarda bulundu.
Yemen hükümetine ilişkin askeri kaynaklar ise kalaba güçlerinin Sarvah, El-Cube ve Rağvan ilçelerindeki varlığını koruduğunu belirterek Husilerin bahis konusu açıklamalarını yalanladı.
Yoğun saldırılarına karşın Husilerin, Marib kırsalında elde ettikleri birtakımı kazanımlar dışında, mühim ve dirimlik ciddiyete cemaat noktalarda ortak tekâmül katedemediği söyleniyor.
Büyük insanca kayıp
Marib'de bitmeme fail alevlenmiş çatışmalar, hem hükümet güçlerinin bununla beraber Husilerin ciddi insanca ve maddesel zayiat vermesine bozukluk oldu.
Yemen Enformasyon ve Kültür Bakanı Muammer el-İryani, haziran ayından buyana Husilerin kaybının 15 bin kişiyi geçtiğini bildirdi.
İryani, Marib'in yaylaları, vadileri, çölleri ve dağlarının milisler düşüncesince birer "mezarlığa döndüğünü" ve Husilerin birtakımı aşiretler ve bebek savaşçılarla "İran'ın yolunda" intihar saldırılarını gerçekleştirmeye bitmeme ettiğini söyledi.
Resmi bilim paylaşılmamasına rağmen, Husilerin Marib saldırılarını yoğunlaştırmasının peşi esna Yemen ordusu saflarında da iri zayiat verildiği, aşırı sayıda askerin öldüğü veya yaralandığı düşünülüyor.
Söz konusu çatışmalarda, tümgeneral, hususi kuvvetler komutanı, askeri kaymakamlık dairesi başkanı kabilinden fevk düzem askeri yetkililerin birlikte rütbeli onlarca subayın yaşamını kaybetmiş yer aldığı anlatım ediliyor.
Son yerine 3 Aralık'ta El-Mecid Tugayı Komutanı Tuğgeneral Hilal el-Halidi'nin Marib'de Husilerle girilen çatışmalarda yaşamını kaybetmiş yer aldığı bildirilmişti.
Aynı halde Marib'deki çatışmalarda Husilerden de fevk düzem sert aşırı ismin öldürülmüş yer aldığı kaydediliyor.
Çatışmaların insanca boyutu
Hükümet güçleri ile Husiler arasındaki alevlenmiş çatışmaların bitmeme etmiş yer aldığı Marib'de huruç dalgası da sürüyor.
Birleşmiş Milletler İnsani İşler Koordinasyon Ofisi (OCHA), ilkgüz ayından buyana Marib'de 45 binden ortak tomar ferdin yerinden edildiğini bildirdi.
Yemen hükümetine ilişkin Mülteci Kampları İdaresi Yürütme Birimi ise ayrımsız çağda yerinden edilenlerin sayısını tahminî 100 bin yerine açıkladı.
Çatışmalar dolayısıyla yerinden edilen binlerce sivil, halihazırda akıbet adım mütekait insanca şartlar altında hayat savaşı veriyor. BM, bahis konusu sivillerin çabuk desteğe eksikli bulunduğunu belirtiyor.
Marib Vali Yardımcısı Abdurabbuh Miftah, sabık ay icra ettiği ortak açıklamada, "Marib'in lodos bölgelerinde yaşarken Husi milisler kabilinden andıran sürede yerinden edilen binlerce fasile var. Bu aileler hala açıkça bölgede yaşıyor ve insanoğlu hayatının en asliye ihtiyaçlarından yoksun." ifadelerini kullandı.
Başta Kral Selman Yardım ve İnsani Çalışmalar Merkezi kazanmak az daha insanca iane dalında çalışkanlık yayınlayan tamamı kuruluşlara Marib'de yerinden edilen aileler düşüncesince iane çağrısında mevcut Miftah, barınma, gıda, su ve esenlik sahalarında şimdi ortak tomar dayanak sağlanmasını ve çabuk müdahalede bulunulmasını arzu etti.
Sonuçsuz küsurat mütareke çabaları
BM, akıbet çağda Marib'deki çatışmaları kapatmak düşüncesince çağrılarını ve diplomatik temaslarını yoğunlaştırsa da şu anne genişliğinde ortak ürün alamadı.
Aralarında ABD, İngiltere, Avrupa Birliğinin de yer aldığı nice ülke, insanoğlu hakları örgütleri ve çalışan arsıulusal erkek oyuncular "Marib'deki tırmanışın durdurulması" çağrılarında bulundu.
ABD'nin Yemen hususi Temsilcisi Tim Lenderking ile BM Dünya Gıda Programı (WFP) Genel Müdürü David Beasley 3 Aralık'ta ortak araya geldi.
Lenderking ve Beasley, "Yemenlilerin sulh istediğini ve huzursuzluğun sadece şimdi ortak tomar sıkıntıya defa açacağını" vurguladı.
ABD Dışişleri Bakanlığının Twitter sayfasında meydana getirilen açıklamada da "Marib ili etrafı ve Yemen'in ayrıksı bölgelerinde çatışmaların artmasından yoğun düşünce duyulduğu" anlatım edildi.
Yemen hükümeti, Marib'deki askeri huzursuzluğun bitmeme etmesinden Husileri mesul tutuyor ve arsıulusal camiası saldırılarını durdurması düşüncesince Husilere bası hazırlamaya çağırıyor.
Husiler ise Yemen hükümeti ve onun destekçisi Arap koalisyonunu etüt kanalıyla ortak siyasal çözüme ulaşılmasını engellemekle suçluyor.
Yemen'deki iç savaş
Uzun süredir siyasal istikrarsızlığın buyruk sürdüğü Yemen'de, İran destekli Husiler, Eylül 2014'ten buyana Sana ve birtakımı sahaların kontrolünü elinde bulunduruyor.
Suudi Arabistan öncülüğündeki ortak yönetim güçleri ise Mart 2015'ten buyana Husilere erinç Yemen hükümetine dayanak veriyor.
BM, Yemen'de yedi senedir idame eden savaşın 2021 yılı sonuna genişliğinde aracısız yahut bilvasıta etkilerinden ötürü yaşamını kaybedenlerin sayısının 377 bine ulaşmasından düşünce ediyor.
BM'ye göre, dünyanın en çirkin insanca ve iktisadi krizlerinden bir tanesini canlı Yemen'deki iç savaş, yurt ekonomisinde şimdiye genişliğinde 126 bilyon dolarlık zarara defa açtı.
