Ankara
Türkiye Müteahhitler Birliği (TMB) Başkanı Erdal Eren, TMB'de 2004-2011 sürecinin arkası sıra mart ayında baştan üstlendiği riyaset sürecinin en ehemmiyetli projelerinden birisi kendisine nitelendirdiği "yurt dışı üstencilik hizmetlerinde müsavat sistemi"nin detaylarını açıkladı.
Türkiye'de 400 bin müteahhit bulunduğunu, TMB'nin uzuv sayısının ise 120 bulunduğunu tabir fail Eren, “Türkiye'nin altyapısının yüzdelik 70'ini yaşama geçirmiş ortak Birliğiz. Şimdiye denli meydana getirilen 430 bilyon dolarlık emlak dışı işinin yüzdelik 90'ını tığ yapmışız. Bugüne denli 129 ülkede 10 bin 832 plan bitmiş." niteleyerek konuştu.
Eren, Birliğe uzuv olacak kuruluşların tetik kriterlerle belirlendiğine ayraç ederek, 2011'de 157 bulunan uzuv sayısının türlü sebeplerle bugün 120’ye gerilediğini söyledi. İkinci neslin üstencilik adına bambaşka mesleklere duyduğu alakanın de kululuş sayısının azalmasında çarpıcı olduğuna dikkati çekici Eren, türlü zamanlarda ve başta akıbet senelerde Türkiye düşüncesince önemlice üstencilik coğrafyalarında bazısı lezzetsiz olayların yaşandığını bildirdi. Eren, bazısı kuruluşların gerçek sıfır müsavat mektubu düzenlediklerini vurgulayarak, şu değerlendirmede bulundu:
"Aldıkları işleri tamamlayamayan, gerçek sıfır referanslarla iş almaya çalışan, uzmanlığı sıfır işlere soyunup sorunlara defa açan şirketler Türkiye’nin ve Türk müteahhitlerinin imajına ağır dokunca veriyor. Bu vaziyeti karşılamak düşüncesince ortak süredir Ticaret Bakanlığı ile dış üstencilik hizmetleri düşüncesince müsavat mekanizması kurulması üstünde çalışıyoruz. Bu çalışmada anlaşılan ortak noktaya geldik, projeyi Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'a anlatarak onayını kabul etmek istiyoruz. Bu çerçevede termin talebinde bulunduk."
"Ön elemeye gerekseme var"
Akreditasyon mekanizmasının çatısını Ticaret Bakanlığının oluşturacağını, kendilerinin de buna ulama yapacağını özetleyen Erdal Eren, "Eline ortak çanta alanın, elini kolunu sallayarak ortak ülkeye gidenin Türk müteahhidi kendisine bizi temessül etmesini istemiyoruz. Nasıl ki dış satım yapılabilmesi düşüncesince dış satım vesikası katılması gerekiyorsa üstencilik hizmetleri düşüncesince de ortak ön elemeye gerekseme var. Bazı devletler elhak tanımadıkları ortak kululuş kendilerine başvurduğunda büyükelçiliklerimiz veya bizim üzerimizden araştırı yapıyor." ifadelerini kullandı.
Akreditasyon düşüncesince koşulları Ticaret Bakanlığının belirleyeceğini kail Eren, kuruluşun kombinezon yapısı, bitirdiği işler, isteyen bulunduğu işin tecrübesine akıllıca olup olmadığı, mali yapısının uygunluğu üzere kriterler getirilebileceğini kaydetti.
Eren, müsavat modelini değişik yöntemlerle uygulayıcı emlak örnekleri bulunduğuna ayraç ederek, "İspanya Uluslararası Müteahhitler Birliğinin senelerdir 10 üyesi var. Bu 10 kululuş haricinde ortak iştirak İspanyol şirketi unvanıyla dışarıdaki ihalelere giremez. Bu 10 firmadan birisi iş üstlendiğinde, onlarca hâlâ ıvır zıvır ölçekli İspanyol firmasını o işe sokar. İspanya bunu yaparken emlak imajının sarsılmamasını amaçlıyor." dedi.
Mühendislik, mimari ve üstencilik iş birliği
Geçmiş senelerde emlak haricinde ortak münakasa kazandıklarında gördükleri safiha haysiyetiyle üzüldüklerini tamlayan Erdal Eren, "İhaleyi elde eden tığ oluyorduk fakat işin projesini bilfarz ortak İtalyan kululuş hazırlıyordu. O devir kullanacağımız materyallerin şişman ortak bölümünün İtalya’dan veya benzeşim ortak ülkeden katılması zorunluluğuyla karşılaşıyorduk. Aldığımız işlerde Türk yapım piyasasına ortak dayanaklık etmek veremiyorduk." niteleyerek konuştu.
Müşavirlik ve mimari firmalarının ve bina yapılış bulunan Türk Müşavir Mühendisler ve Mimarlar Birliğinin de emlak dışına açılmayı başardığını vurgulayan Eren, böylelikle geçmişteki tablonun bilakis döndüğünü dile getirdi. Eren, “Geçmişte 30 bilyon dolarlık iş aldığımızda Türkiye'deki mamüllerin ihracına yansıması 5 bilyon dolar düzeyinde olabiliyordu. Şimdi 15 bilyon dolarlık iş alıyoruz fakat 15 bilyon doların da üstünde mahsul ihracını sağlıyoruz." değerlendirmesinde bulundu.
Türkiye'nin dış üstencilik karnesi
Eren'in verdiği bilgiye göre, 1972'de Trablus Limanı işinin üstlenilmesiyle süregelen Türkiye'nin dış üstencilik süreci, aradan güzeşte sürede 430 bilyon dolarlık iş hatim üretti. 129 ülkede 10 bin 832 plan tamamlanırken Türk müteahhitlerinin en şişman pazarı, tamamlanan işlerin yüzdelik 45'inin gerçekleştirildiği Avrasya coğrafyası oldu. Orta Doğu yüzdelik 25, Afrika yüzde18, Avrupa yüzdelik 7,5, Güney Asya ve Uzak Doğu yüzdelik 3, Amerika ve öbür devletler de yüzdelik 1,5 düzeyinde hisse aldı. Bir müddet öncesine denli 30 bilyon dolar düzeyinde bulunan salname plan bedeli ise başta 2008 arsıulusal krizinin ve jeopolitik gelişmelerin etkisiyle 15 bilyon dolara geriledi.
