Bitlis
Kent merkezinden sabık Bitlis Deresi'nin düzelti edilerek kentin zamanı dokusunun ortaya çıkarılması gibi Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı kabilinden sabık sene Dereüstü Islah Projesi yaşama geçirildi.
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü kabilinden planlı proje kapsamında, derenin üstüne giderek mensur edilen yapılar yıktırıldı.
Binaların yıkılmasıyla ülke açısından zamanı ciddiyete erbap 8 köprüyü ortaya çıkaran il müdürlüğü, yenileme emek harcaması meydana getirilen köprüleri çevrelerindeki gayrı eserlerle turizme kazandırmayı hedefliyor.
Bitlis Eren Üniversitesi (BEÜ) Fen Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mehmet Demirtaş, AA muhabirine, Evliya Çelebi'nin Seyahatnamesinde Bitlis Deresi'nin üstünde oturmuş 28 köprüden bahsedildiğini söyledi.
Demirtaş, 19. yüzyılda öz üstünde 24 köprü bulunduğuna bağlı kayıtlar bulunduğunu belirterek, şöyleki konuştu:
"Günümüzde bu köprülerin sayısında ağır eksilme meydana mevrut ve giderek tahribata uğramış. Bazıları ağız ağıza yıkılmış birileri yıkıldıktan sonraları restore edilmiş. Daha sonraları Bitlis Deresi üstünde binaların inşasına müsaade bırakılmış ve derenin boyun kapatılmış. Bu projeyle derenin boyun açıldı. Betonarme yapıların yıkılmasıyla katıksız adına Bitlis'in zamanı dokusu ortaya çıkmaya başladı. Çünkü ülke merkezi hoppadak köprülerden ibaret değil, kentin süresince kalesi, Ulu Cami, Paşa Hamamı, aşırı sayıda köprü, yamaçlarda cami ve kiliseler var."
"Köprülerde 16. asır mimarisi hakim"
Etraflarındaki demirli beton yapıların azalmasıyla Paşa Hamamı ve Alemdar Köprüsü'nün abidevi mimarisinin henüz açık duruma geldiğini özetleyen Demirtaş, öz ıslahı düşüncesince mensur edilen duvarların ve yenileme çalışmasının köprülerdeki zamanı dokunun kaybolmamasına özen edilerek yapılması icap ettiğini aktardı.
Çoğu kemerli bulunan ve stabil taştan mensur edilen köprülerde 16. asır mimarisinin bilgili bulunduğunu vurgulayan Demirtaş, şunları kaydetti:
"Köprülerde 17, 18 ve 19. yüzyıllarda da yenileme çalışmalarını aslına akıllıca hazırlamaya çalışmışlar. Büyük miktarda buna özen etmişler. Şimdi de bire müşterek şeyin olması gerekiyor. Bunlar tarihin tanıklarıdır. Eğer bu proje tamamlanırsa bunu ayrıksı projelerle sübvanse etmek gerekiyor. Çünkü derenin üzerini açmakla Bitlis'in zamanı dokusu ortaya çıkmak olmuyor. Sadece müşterek bölümüne vakıf olacağız fakat Bitlis müşterek etraflı adına tarih şehri. Eğer turizmin henüz çelimli duruma gelmesini istiyorsak bunu ayrıksı projelerle desteklememiz gerekir."