Rize
AK Parti Genel Başkan Yardımcısı ve Rize Milletvekili Hayati Yazıcı, Çay Kanunu teklifinde fiyatın Ulusal Çay Konseyi kabilinden belirlenmesi kuralına itiraz bulunduğunu belirterek, "Vatandaşımız anca istemiyor. 'ÇAYKUR, ait bakma nite devrede olsun' deniliyor ki devrededir. Bu devrede ergin durumunu anayasa muhtevasında elan görünür bir duruma getireceğiz." dedi.
Yazıcı, Rize Ziraat Botanik Çay Bahçesinde, Meclis Başkanlığına maruz Çay Kanunu teklifi ile ait meydana getirdiği açıklamada, çayla ait sonuç düzenlemenin 1984 senesinde 5 maddelik bulunduğunu anımsattı.
Çaydaki hastalıkların çözümü düşüncesince 15 maddelik teklifin Meclise sunulduğunu tamlayan Yazıcı, anayasa teklifinin maksat ve kapsamının müeyyide gücü bulunduğunu söyledi.
Yazıcı, çayla ait birtakımı maddelerin kazara münakaşaya açıldığını vurgulayarak, göz ve kanaatlerin anlatım edilmesinin tabii bulunduğunu fakat tenkitlerin yararlı olması icap ettiğini dile getirdi.
Kanun teklifini Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın yakından strateji ettiğini, çay üreticisi, tüketicisi ve Türkiye ekonomisi aleyhinde düzenlemeye kimsenin mübaşeret edemeyeceğinin altını çizen Yazıcı, şu değerlendirmede bulundu:
"Yıllardır tartışılan ortak bilinçlilik var, 'Çayın fiyatı paydaşların iştirakı ile yapılsın. Katılımcı ortak iyilikle gerçekleşsin.' Dolayısı ile 5. maddede çay yaprağının fiyatının belirlenmesi düşüncesince aranjman toprak almış. Burada düzenlemenin, Ulusal Çay Konseyi kabilinden yapılacağına bağlı ortak aranjman toprak almış. Ulusal Çay Konseyi dünkü ortaya konan ortak anlam değil. 2006 senesinde Tarım Kanunu'nun 11. maddesinde millî konseyler toprak alıyor."
"Bu kanunun nahak yere eleştirilmesine katiyen sefer vermeyiz"
Hayati Yazıcı, konseyde üretici, tüketici, ekincilik odaları, sanayiciler, ÇAYKUR ve Bakanlık temsilcilerinin toprak aldığına dikkati çekerek, şu şekilde bitmeme etti:
"Bu kanunun nahak yere eleştirilmesine katiyen sefer vermeyiz. İlişkili Bakanlıkta bu paha belirlemesi evreleri sürecinde banko çevrim dışı olacak ortak algıya sefer anahtar düzenlemeyi savunmayız. Bu mevzuda ısrar eden olmayız. Bunu Mecliste komisyonda baştan münasebetli bakanlık, Tarım ve Orman Bakanlığında fiyatın belirlemesinde en can alıcı oyuncu konumunda toprak almasına bağlı düzenlemeyi hazırladık. Komisyonda o değişikliği inşallah sağlayacağız. Dolayısı ile tek kimesne namına buradan ortak aş çıkarmaya çalışmasın. Böyle ortak şeye vesile vermeyiz."
Kanun teklifinde aşırı ehemmiyetli tensikat bulunduğunu vurgulayan Yazıcı, şunları kaydetti:
"Çay sektöründe esas kişiler, hukuksal eşhas darmadağınık durumda. Kimisi çayın gözyaşı yaprağını alıyor, aktarılan çay biçimine getiriyor, paketliyor, satıyor, borsada, dışarıda satıyor. Bunlarda müstahsilin hususi tüketicilere çay satışı fiyatı üstünde can alıcı oluyor. Bunları mâni olmak gibi çay ticareti yapan, ÇAYKUR dışındaki müteşebbisleri, esas ve hukuksal insanları sınıflandırmaya ayırıyoruz. A, B ve C lisansına eş firmalar. Her gurur faaliyetleri itibarı ile lisans alacak. Daha evvela müesses bulunan işletmeler, lisans şartlarına makul bir duruma iletmek durumundalar."
Yazıcı, çuvallarla aktarılan çayın pazara arzının borsalar aracılığıyla olacağını belirterek, "Fiyatlar görülecek, alışveriş tutarları mahsus olacak. Bu da piyasadaki döşenmemiş çayın paha regülasyonunu sağlayacak ve ayrımsız sürede bu çeşit çayı elde yazar satanların müstahsilden gözyaşı çay yaprağı alıp fiyatlar üstünde de ehemmiyetli seviyede can alıcı olacak." diyerek konuştu.
Piyasaya çay çöpü devam eden kuruluşların lisansı bozma edilecek
Çay atıklarının birtakımı art oruçlu kesimlerce döşenmemiş çaya katılarak pazara sürüldüğüne ayraç fail Yazıcı, "Tüketiciye sunma edilecek gelişim ve davranışlara kanıt ergin ortak ülkeyiz. Bu mevzuda aşırı ehemmiyetli yaptırımlar getiriyoruz. Her çay sanayicisi, işlediği gözyaşı çay miktarı itibarı ile aritmetik edilecek atılan miktarını arama ve denetleyici uzuv ÇAYKUR'a yahut Tarım ve Orman Bakanlığının denetleme birimlerine beyan etmek mecburiyetinde olacak." dedi.
Yazıcı, sonunda denetleme mekanizmasının devreye gireceğini dile getirerek, "Buna karşıt davrananlar, çay çöpü vesaireyi çay ürününe kokteyl gerçekleştirmek vasıtasıyla pazara sunma edenlerin tespiti şeklinde lisansları bozma edilecek ve çalışmalarından men noktasında varıncaya denli müeyyide uygulanacak." ifadelerini kullandı.
Yıllardır çay branşında ilkin hususi bu sahanın müstahsile gözyaşı çay bedelini geç ödediğini vurgulayan Yazıcı, laflarını şu şekilde sürdürdü:
"Bir yıl, dokuz ay sonradan ödenmesine müteallik yakınmalar vardı. Buna ortak çatışma kuralı getirdik. Altı ay süresince ödenmek zorunda. Bunu ÇAYKUR ile ait bulunduğunu söylüyorlar. ÇAYKUR, Türkiye'yi yönettiğimiz 20 sene müddet arasında satın almış olduğu ürünün bedelini satın almış olduğu tarihten ortak ahir ay ifa yapıyor. Bu 20 senedir bitmeme ediyor. Bu yürütüm bitmeme edecek. Bu 6 maaş düzenleme, hususi bu sahanın üreticiden almış olduğu çayın bedelini ödenmesine ilişkin. Gecikme olması şeklinde ne olur? Genel Borçlar Kanunu hükümleri burada da uygulanacak. Böylesine şümullü ortak aranjman getirdik."
Yazıcı, dört başı mamur detayların anayasa metninde toprak almadığını, detayların yönetmeliklerle düzenleneceğini belirterek, "İkincil aranjman dediğimiz yönetmeliklerin düzenlenmesi elan da pratiktir. Vizyoner ortak anayasa üreticimize, müstahsilimize iyi olsun. Meclis tatile girdi. Tatile girmeseydi bu hafta komisyonda görüşülecekti. Tatile girmiş olduğu düşüncesince Meclis açılınca 1 Ekim'de Tarım Komisyonunda önceki görüşülecek öneri bu olacak. Orada bu düzenlemeleri yapacağız." diyerek konuştu.
ÇAYKUR'un anayasa düzeyinde kendine saf düzenlemesi bulunduğunu aktaran Yazıcı, 1996 günlü aranjman ile dümen biçimi, çay ürünü ile ait yapacaklarının da toprak aldığını, zımnında bu anayasa süresince baştan toprak almasına ister olmadığını anlatım etti.
5. husus baştan düzenlenecek
Yazıcı, tartışılan 5. madde, "Çay fiyatı, Ulusal Çay Konseyi kabilinden belirlenir." şeklindeki kurala idrak peyda etmek vasıtasıyla itiraz bulunduğunu vurgulayarak, şunları kaydetti:
"Vatandaşımız anca istemiyor. 'ÇAYKUR, ait bakma nite devrede olsun' deniliyor ki devrededir. Bu devrede ergin durumunu anayasa muhtevasında elan görünür bir duruma getireceğiz. Orada görecekler. Tarım Bakanlığı, ÇAYKUR bunun haricinde olamaz. Mümkün değil. İşte, 'ÇAYKUR bulunmayan edilecek.' Hiç kimesne ÇAYKUR'u, çay ürününü hususi tüketicilere devredemez, kılıç etmeyiz, tek kimesne de devredemez. Böyle ortak ide akla zarar ortak düşüncedir. O görünürlüğü komisyondaki çalışmada gerçekleştireceğiz."
Yazıcı'ya toplantıda, AK Parti Rize Milletvekili Osman Aşkın Bak ve AK Parti İl Başkanı İshak Alim de haremlik etti.
