Kurucu devletlerin kuma söyleminin Avrupa Birliği'ne (AB) seçenek olmadıkları anlamında bulunduğunu tabir fail Uluslararası İlişkiler Uzmanı Doç. Dr. Fatih Fuat Tuncer, “Rusya'nın bölgede baştan ehemmiyetli eş oyuncu olmaya başladığı devirde ehemmiyetli eş adım. Zira Rusya, zat tarihî hinterlandında şimdi agresif eş siyasa izliyor. Bosna'daki bunalım ciddiyetini korurken, Ukrayna'daki yaşananlar Balkanlardaki Açık Balkan (Open Balkan) girişimini ehemmiyetli kılıyor” diyerek konuştu.
Balkanların aksi imgesi: savaş, katliam, soykırım
Soğuk Savaş sonrası dünyada yaşanmış bulunan dönüşümün tamamlanamadığı nadir yerlerden eş tanesinin Balkanlar olduğuna aksan önleyen Beykent Üniversitesi Avrupa Birliği Araştırma ve Uygulama Merkezi (BUAB) Müdür Yardımcısı Doç. Dr. Fatih Fuat Tuncer, “Yugoslavya, Bulgaristan, Romanya ve Arnavutluk'taki toplumcu yönetimlerin çökmesi ile bölgenin müspet yönde dönüşeceği ve hepsi bölgenin Transatlantik gurur ve yapıları ile bütünleşmiş olabileceği ön görülmüştü. Ancak Yugoslavya'nın kokuşma döneminin hunriz eş muharebeye dönüşmesi ve Avrupa Birliği'nin zat hinterlandında yaşanmış bulunan sorunlara hal getirmekte çıtırbom kalması ortaya aksi eş Balkanlar imgesi çıkardı. Bu aksi imgenin gölgesinde “savaş”, “katliam” “soykırım” ve “uzlaşmazlık” üzere kavramlar vardı” dedi.
Avrupa Birliği'nin semt ile ilgilendiren tutumunu değerlendiren Doç. Dr. Fatih Fuat Tuncer, “Kendi hinterlandı kendisine görmüş olduğu yerleri baştan Batı'nın ve Avrupa'nın eş parçası yapmayı hedefleyen Avrupa Birliği, Yugoslavya'dan Hırvatistan ve Slovenya'yı Demir Perde'den Bulgaristan ve Romanya'yı ve dağılan Sovyetler Birliği'nden de Estonya, Litvanya ve Letonya'yı bütünlük içine aldı. Ancak Balkanlardaki transformasyon süreci uzadı ve Avrupa Birliği kimi noktalarda çıtırbom kaldı. Bunun kimi esas nedenleri var. Bosna-Hersek'te mücadelesi sona erdiren Dayton Barış Antlaşması'nın çabucak çatışmayı durdurması ve diyar içindeki siyasal yapıyı şimdi alengir eş duruma getirmesi, Makedonya'nın önceki emektar Yugoslavya Cumhuriyeti Makedonya'ya (FYROM) sonradan da Kuzey Makedonya'ya dönüşürken AB içindeki Yunanistan'ın bütünlük vizyonuna elverişsiz tutumu, iştihar ve AB'ye üyelik gayesi bulunan Kosova'nın hala AB üyesi devletlerin çokları çeşidinden serbest eş diyar kendisine tanınmaması gibi” ifadelerini kullandı.
“Bölge içindeki sorunları bölgenin kendisi çözmeli”
Fatih Fuat Tuncer konuşmasını şöyleki sürdürdü:
“Son devirde Bosna-Hersek içindeki Sırp Cumhuriyeti'nin tutumu, Kosova ve Sırbistan arasındaki tansiyonun baştan yükselmesi, Prespa Antlaşması'nı AB üyeliği ilişkilendiren Kuzey Makedonya hükümetinin AB dair rastgele eş tekâmül sağlayamaması ile domestik seçimleri kaybetmesi, ilkin pandemi sürecinde AB'nin alana müstelzim desteği verememesi ve BREXIT süreci ile tevessü değil daralmaya revan eş AB görüntüsünün ortaya çıkması semt topraklarını acemi arayışlara yöneltti. Ancak bu bölgenin AB vizyonundan vazgeçmesi anlamına gelmemekte, yeterli bilakis semt içindeki sorunları bölgenin kendinin çözmesi gerektiği misyonunu ortaya koymaktadır.”
İnisiyatifin tedricen yükselen halkçı söylemler karşısında ehemmiyetli eş hamle bulunduğunu tamlayan Tuncer, “Rusya'nın bölgede baştan ehemmiyetli eş oyuncu olmaya başladığı devirde ehemmiyetli eş adım. Zira Rusya, zat tarihî hinterlandında şimdi agresif eş siyasa izliyor. Bosna'daki bunalım ciddiyetini korurken, Ukrayna'daki yaşananlar Balkanlardaki Açık Balkan (Open Balkan) girişimini ehemmiyetli kılıyor” halinde konuştu.
“İstediği desteği sağlayamadı”
Balkanların arbede dinamiği ve bulunan krizleri özelinde bu girişimin, ortalık ortada diyaloğu muhtemel kılabileceğini kail Uluslararası İlişkiler Uzmanı Arş. Gör. Aykut Karakuş, “Bu çapraz eş bağımlılık meydana getirebilir ve işbirliğini geliştirebilir. Belki de DOĞRU gelecekte uran bölgede süregelen bu işbirliği, gayrı alanlara (Spor, Eğitim, Kültür vs.) da yayılabilir, ayrıca siyasal alanlara da sıçrayabilir. Ayrıca Avrupa Birliği'nin (AB) entegrasyon süreci de cezaevi uğrunda bulundurulduğunda Batı çeşidinden sağlanabilecek siyasal ve iktisadi dayanak noktası ile Açık Balkan inisiyatifi, taraflara şimdi çok zenginlik ve iktisadi çıkar sunarsa olabilirlik muktezi kurumsallaşmayı da sağlayabilir. Ancak şuan düşüncesince yan ülkeler, hem zat kamuoyundan bununla birlikte gayrı aktörlerden istedikleri desteği elde etmiş değil” diyerek konuştu.
“AB'ye seçenek kendisine demek olabilirlik değil”
Açık Balkan inisiyatifini AB'ye seçenek kendisine düşünmenin şuan düşüncesince katı olabilirlik olmadığını tabir fail Aykut Karakuş, “Buna ek kendisine ortaya atık inisiyatifin eş neo-Yugoslavya'yı hedeflemesi üzere kimi tuzak teorilerine de eklenmek muhtemel değil. Nitekim Kosova'nın tanınmaması, Bosna-Hersek'teki yürütme, teşri ve yönetsel vs. problemlerin bitmeme ediyor olması, Kuzey Makedonya, Bulgaristan, Yunanistan arasındaki gerilim, azınlık, budunsal tiksinti ve ulusalcılık üzere problemlerin hala bitmeme etmiş olduğu görülüyor. Ayrıca üç ülkenin de kamuoyunda çapraz güvenin bulunmayan denecek denli az olduğu, hala ulusalcılık ve tarihî belleğin ise güncelliğini koruduğu gerçekliği de ortada. Kimi araştırmacılar çeşidinden “Avrupa'nın barut fıçısı” kendisine bilinen Balkanlardaki bu gelişmeyi, gelişigüzel şeye karşın diyalekt istikrar, zenginlik ve sulh düşüncesince ehemmiyetli eş teşebbüs kendisine kıymetlendirmek gerekir” ifadelerini kullandı.
