Türk Havacılık ve Uzay Sanayii AŞ (TUSAŞ) kabilinden tasarlanan, yerel ve ulusal olanaklar ile imal edilen HÜRKUŞ Hava Yer Entegrasyon Uçağı (HYEU), Hava Kuvvetleri Komutanlığı'nın yetişek faaliyetlerinde kullanılması planlanıyor.
HÜRKUŞ HYEU ile İleri Hava Kontrolörü, İleri Muharebe Kontrolörü ve Müşterek Ateş Destek Timi eğitimleri verilecek. Konya'daki 3'üncü Ana Jet Üs Komutanlığı'nda toprak meydan 135'nci Filo şu demek oluyor ki Ateş Filo'da konuşlanacak bulunan HÜRKUŞ'lar Filo'nun arzuları doğrultusunda tasarlandı. Ateş Filo'ya teyit yapılmak hemen hemen çağ sayan HÜRKUŞ'ları ilk kez İhlas Haber Ajansı (İHA) görüntüledi. Öte yandan, HÜRKUŞ HYEU'nun, bağan tasarruf maliyet ve ümranlı aviyonik sistemleri ile ehemmiyetli avantajlar sağlayacağı öngörülüyor. HÜRKUŞ'un bulunan ümranlı özelliklerine ek adına HÜRKUŞ HYEU ile Elektro-Optik / Infrared (EO/IR) kamera, lazer güdülebilen ve güdümsüz yetişek mühimmatlarının yanında oto uçman entegrasyonları da kademeli adına gerçekleştirilebilecek. Öte yandan, baş döndürücü donanımlı ve 1600 beygirlik çelim üretebilen turboprop ortak motora da erbap bulunan HÜRKUŞ HYEU bu sayede akrobatik ve enerjik ortak tayyare adına da biliniyor. İlk adına Anadolu Ankası-21 Tatbikatı'nda görücüye çıkan HÜRKUŞ HYEU, dem kesen akrobatik hareketleri ile uzmanlardan mükemmel hamiş almıştı.
“HÜRKUŞ esasen ortak tayyare ilesi”
HÜRKUŞ'un ilk projesinin ortaya çıkmasından bugüne denli hepsi süreçte toprak aldığını tamlayan Türk Havacılık Uzay Sanayii Uçak Genel Müdür Yardımcısı ve Ürün Direktörü Nezaket Güneri Orbay, İHA muhabirine meydana getirdiği açıklamada, “HÜRKUŞ uçağımızın macerası 2006 senesinde başladı. HÜRKUŞ esasen ortak tayyare ilesi. HÜRKUŞ A projemiz ile başladı. 2006 senesinde sıfırdan, aerodinamiğini, yapısını, sistemlerini, özetle gelişigüzel şeyini kendimizin tasarladığı ortak plan adına yürürlüğe girdi. HÜRKUŞ A projemizin niteliği analog kokpite erbap olması ve Avrupa Sivil Havacılık Otoritesi EASA'dan ‘Tip Sertifikası' almış olması. Bu ehemmiyetli ortak bedel bizim için. HÜRKUŞ B projemize ise 2013 senesinde başladık. Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanlığı ve Hava Kuvvetleri Komutanlığı ile yaptığımız söz ile bu arada başlama vermiş olduk. HÜRKUŞ B'nin farkı ise aviyonik sistemleri olması. Glass (Cam) Kokpit halinde ortak kokpitimiz var. Tamamen yazılım üstünde koşan, aviyonik mimarisini Aselsan ile oluşturduğumuz ortak uçağımız var. Burada toplamda 6 kıta MFT dediğimiz çokbilmiş ekranlarımız bulunur ve etraflı uçakla ilgilendiren detayları bu ekranlar üstünden pilotlarımıza sağlamaktayız. Aviyonik mimarinin kalbinde de dü kıta merkezi kumanda bilgisayarımız bulunmakta” ifadelerini kullandı.
“İlk ihracatımızı da Nijer'e yapıyoruz”
Nijer'e HÜRKUŞ ihracatı düşüncesince sözleşmesi meydana getirilen ve Konya'da bulunan 135'inci Filo şu demek oluyor ki Ateş Filo'ya teyit edilecek HYEU modeli kendince da bilgiler verici Orbay, “HÜRKUŞ ailemizin ortak öbür üyesi ise Hava Yer Entegrasyon Uçağı (HYEU) adına adlandırdığımız fariza eğitimi uçağı. Görev eğitimi uçağımızın ilk startını da ortalama 2 yıl ilk vermiştik. Hatırlarsanız 2021 yılının Haziran ayında Anadolu Ankası'nda ortak epope gösterdik, tatbikata katıldık ve iyi ortak ahenk getirdik. O tatbikatın ortak uzantısı adına İDEF'te de dış satım dair çalışmalarımız he ve ilk ihracatımızı da Nijer'e yapmış olduk. HYEU uçağımızın amacı, iklim ve toprak birliklerinin koordinasyonunun sağlanması. Bu uçağımızın esasında erek kitlesi Konya'daki 135'inci Filo. Burada fariza gerçekleştirmek hemen hemen uçağımızda mukteza değişimleri yaparak modifiye ettik. Ağustos ayında Nijer ile ortak temasımız olmuştu. Bunun sonucu yaptığımız görüşmeler kararında Ekim ayında da Nijer kontratını imzalamış olduk ve 2 uçaklık ortak sözleşmemiz oldu. Şimdi hem Nijer uçakları düşüncesince bununla birlikte HYEU uçakları düşüncesince çalışmalarımızı sürdürüyoruz. Şuan uğrunda bulunduğumuz uçaklarımız, Konya'ya teyit etmeyi planladığımız 4 ve 6 pöçük numaralı uçaklarımız. Bunlar hazır, bakımı ve uçman eğitimlerinin verilmesini bekliyoruz, akabinde de envantere girişleri sağlanacak” diyerek konuştu.
“Aviyonik mimarisi baş döndürücü özel, 1 milyon satırdan ortak tomar harf kullanıldı”
HÜRKUŞ'u öbür muadillerinden ayıran nice ehemmiyetli niteliği olduğuna uyanıklık çekici Orbay, “Çok çelimli ortak motorumuz var. Turboprop sınıfında ortak uçağımız ve 1600 atlama beygiri gücünde ortak motorumuz bulunmakta. Aviyonik mimarisi baş döndürücü özel ve 1 milyon satırdan ortak tomar harf kullanıldı. Kendi yaptığımız aviyonik olması bizlere baş döndürücü ağırbaşlı manada ortak üstünlük sağlıyor. İstediğimiz kabilinden modifiye edebiliyoruz. Muadillerinin hepsinin EASA'dan sertifikası namevcut bu da pozitif ortak özelliğimiz. Bu sima uçaklarda geçer gelişigüzel muhtelif sonuç uygulayım bilimi ürünü kullanıyoruz. mesela fırlatma sandalyesi. Anormal ortak vaziyette pilotlarımızın kendini kurtarabileceği yüksek spesifik fırlatma sandalyelerimiz var” halinde konuştu.
“Tamamen bizim tasarımımız bulunduğu düşüncesince HÜRKUŞ'ta yapılabilecek gelişigüzel şeyi ika kabiliyetine sahibiz”
HÜRKUŞ'un tasarımdan üretime denli ağız ağıza yerel ve ulusal ortak plan bulunduğu düşüncesince gelişigüzel muhtelif değişikliği ika esnekliğine erbap olduklarını tamlayan Orbay, “Tamamen bizim tasarımımız bulunduğu düşüncesince HÜRKUŞ'ta yapılabilecek gelişigüzel şeyi ika kabiliyetine sahibiz. Bundan sonraları gizil kullanıcılarımızın arzuları dahilinde istediğimiz değişimleri yapabiliriz. mesela şuan da yürüttüğümüz ortak harici mahrukat tankı projemiz var. Menzilini az daha dü katına boşaltmak düşüncesince harici mahrukat tankı bütünleşmiş etmeye çalışıyoruz. Envanterimizde bulunan gelişigüzel muhtelif mühimmatın entegrasyonu sağlanabilir. Bunlar hesabına de çalışıyoruz” açıklamasında bulundu.
Utku Şimşek - Cem Geçim - Derya Yetim
