Anayasa Mahkemesinin 60. yapılış yıldönümü zımnında bir merasim düzenlendi. Yüce Divan salonunda meydana gelen törende mütekellim Arslan, AYM'nin tarihini önceki 50 sene ve sonuç 10 sene kendisine dü devre ayırmanın, ferdî başvuru sebebiyle belkili bulunduğunu belirtti.
Arslan, Anayasa Komisyonu Raporu'nda da ‘bugüne denli devletçi anlayışla, devleti ve sistemi koruyan' bir aza kendisine algılanan Anayasa Mahkemesinin ferdî başvuruyla birlikte, ‘artık özgürlükçü kararlar verici özgürlükleri güvenceye alan' bir yargı yeri kendisine algılanacağının belirtildiğini anlatım etti.
AYM'nin 53. yapılış yıldönümü törenindeki konuşmasında Anayasa Mahkemesinin dizi film değişim işlemi periyodunun hâlâ başlangıcında bulunduğunu, alınacak baş döndürücü resmiyet olduğunu, bu değişimin tamamlanması ve kararlı bir hâle getirilmesi icap ettiğini dediğini hatırlatan Arslan, bu bildirme ayrımsız sürede reis bey kendisine günah üstlendiği zamanın de istikametini yansıttığını vurguladı.
Bireysel başvuruyla başlamış bulunan dizi film değişiminin düzgü denetimini de içerisine takanak halde ehemmiyetli seviyede gerçekleştiğini anlatım fail Arslan, “Anayasa Mahkemesi hem düzgü denetiminde hem de ferdî müracaatta adalet eksenli yaklaşımla Türk hususiyet pratiğine istikamet verecek özellikte kararlar almıştır ve almaya bitmeme etmektedir. Bu kararlar bir taraftan hususiyet düzeninin Anayasa ile mevzun hâle gelmesini elde etmiş gayrı taraftan da esas adalet ve özgürlüklerin esirgeme sahasını uzun uzadıya standartları yükseltmiştir. Mahkemenin benimsediği adalet eksenli dizi film Anayasa hükümlerinin esas adalet ve özgürlükler lehine yorumlanması sonucunu doğurmuştur. Bunun uygulamaya dü halde yansıdığını söyleyebiliriz. Birincisi dünkü paradigmanın hükümran olmasıyla baş başa kuvvetler ayrılığı, hususiyet devleti, laiklik ve demokratik büyüklük derece devletin yapısına ve işleyişine bağlı anayasal ilkeler özgürlükçü bir yaklaşımla ele alınmıştır” sanarak konuştu.
Türk anayasa yargısındaki dizi film dönüşümünün laiklik ilkesinin özgürlükçü yorumuyla başladığına yer veren Arslan, “Anayasa Mahkemesi ferdî başvurunun başlamasından hemen üç çağ önce, 20 Eylül 2012 tarihinde verdiği bir kararda, o devre denli yargısal paradigmaya hükümran bulunan ve şimdi fazla yasakları meşrulaştırıcı bir fonksiyon gören sert olgucu laiklik anlayışını bırakma etmiş; bunun hesabına kült ve vicdan özgürlüğünü güvenceye düzlük elastiki ve özgürlükçü laiklik yorumunu benimsemiştir. Mahkeme bu sonucunda laiklik ilkesinin dini kişinin iç hayatına hapsetmediğini, kült ve inancın içtimai görünürlüğüne olanak tanıdığını ve bunu güvenceye aldığını belirtmiştir” değerlendirmesinde bulundu.
“Başörtüsü yüzünden salondan çıkarılan avukatın başvurusu ayrımcılık kendisine onama edildi”
Bireysel müracaatlar üzerine örnekler verici Arslan, “Özgürlükçü laiklik yorumunun ihtimal de en açıkça yansıması başörtüsüne müteveccih yasakların adalet ihlali oluşum ettiğine ilişikli ferdî başvuru kararlarında görülebilir. Mahkememizin adalet eksenli laiklik yorumuna uyarınca şahısların dinsel inançları gereği taktıkları başörtüsü, Anayasa'nın 24. maddesinde masun kült ve vicdan özgürlüğünün güvencesi altındadır. Bu kapsamda murafaa salonundan başörtülü bulunduğu düşüncesince çıkarılan avukatın başvurusunda kült özgürlüğünün ve ayrımcılık yasağının ihlaline değişmeyen verilmiştir. Aynı halde başörtüsü yasağı hasebiyle üniversiteden ilişiği doğranan öğrencinin aldığı bursları iadeli buyurmak mecburiyetinde kalması da kült özgürlüğü ve terbiye hakkının ihlali kendisine görülmüştür. Diğer taraftan Anayasa Mahkemesi, devletin bir ekalliyet cemaatinin dinsel liderini seçilmiş üstüne zat zarfında yaşamış bulunduğu anlaşmazlıklara zorba bir içtimai gerekseme olmadan dahil etmemesi icap ettiğini belirtmiştir. Bu kapsamda meydana getirilen ferdî müracaatta dinsel topluluk zarfında bir grubun seçilmiş talebinin dalavere çeşidinden reddedilmesi başvurucuların kült özgürlüğünün ihlali kendisine değerlendirilmiştir” halinde konuştu.
15 Temmuz çarpış girişiminden sonradan yaşanmış bulunan dehşet çözüm şartlarını hatırlatan Arslan şunları söyledi:
“Türk Anayasa Mahkemesinin adalet eksenli paradigmayı yaşama geçirmesi bir dobra uygulama örneği ve muvaffakiyet hikâyesidir. Üstelik bu değişimin ülkemizin sonuç 10 senesinde yaşamış bulunduğu dehşet koşullar ve zorluklara karşın gerçekleştiği dikkate alındığında bahis konusu başarının boyutları şimdi dobra anlaşılabilecektir. Bu bağlamda 15 Temmuz 2016'da gerçekleşen çarpış teşebbüsü ondan sonra yaşanmış bulunan dehşet çözüm şartlarını alelhusus anmak gerekir. Mahkememiz bir taraftan tahsil edilen tedbirlere bağlı kendisine sayısı 100 bini aşan ferdî başvuru yüküyle gayrı taraftan da tesirleri bitmeme etmekte bulunan enine boyuna çetrefil türel meselelerle başa çıkabilmiştir. Olağanüstü zamanın ortaya çıkardığı türel sorunlara 2017 Anayasa değişiklikleriyle başlamış bulunan dünkü anayasal kurumların yorumu ve uygulanmasına bağlı müşkülat da eklenebilir. Anayasa Mahkemesi ilkin anayasa yargısı pratiğimizde şimdi evvela örneği sıfır Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin denetimi üstüne Anayasa'nın ağdalı sayılabilecek hükümlerini sistemli bir birlik zarfında yapmak kanalıyla esas umde ve esasları belirlemiş, oluşturulan davaların bir yönünü karara bağlamıştır.”
Yüce Divan salonundaki programa AYM Başkanı Arslan'ın yanı esna Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, İYİ Parti Genel Başkanı Meral Akşener, HDP Eş Genel Başkanı Mithat Sancar, Yargıtay Başkanı Mehmet Akarca, TBMM Başkanı Mustafa Şentop, Adalet Bakanı Bekir Bozdağ ve Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar katıldı. Törenin arkası esna heyet, Anayasa Tarihi Galerisi'nin açılışını gerçekleştirdi.
Engin Yağcı - Mert Cerrahoğlu
