TBMM
Nebati, TBMM Genel Kurulunda, bakanlığının 2023 yılı bütçesi üstünde icra ettiği konuşmada, 2020 ve 2021'deki salgının ilişkin 2022 senesinde eklenmiş bulunan savaşla beraberinde ihtimal de sonuç asrın en dayanıklı güzeşte sürecini geride bıraktıklarını söyledi.
Bu çağda Amerika ve Avrupa'da enflasyonun az henüz sonuç gayrisıhhi asrın en faziletli seviyesine çıktığını; faziletli mangır şişkinliği dolayısıyla dünyalık politikaları sıkılaşırken, finansman maliyetlerinin arttığını ve duraklık beklentilerinin güçlendiğini tabir fail Nebati, 2022'de global büyümenin yüzdelik 3,2'ye gerilemesinin öngörüldüğünü aktardı.
Türkiye ekonomisinin salgına, jeopolitik risklere ve harbe karşın sergilediği çelimli gelişme ile ne ayar berk temeller üstünde yükseldiğini topu topu dünyaya borda bordaya kere henüz gösterdiğinin altını çizen Nebati, satın kabul etme gücü paritesine layıkıyla 2002'de 730 bilyon dolar bulunan GSYH'nin 2021'de 2,95 trilyon dolara çıktığını, Türkiye'nin bu vakitte 7 etap terfian dünyanın en şişman 11'inci ekonomisi bulunduğunu vurguladı.
Kişi başına gelirde, ümranlı ülkelerle Türkiye arasındaki makasın kapanmakta olduğunu; adam başına gelirin AB averajının yüzdelik 72'sine ulaştığını dile getiren Nebati, istihsal ve istihdam kapasitesini ziyade Türkiye'nin, 2021 senesinde yüzdelik 11,4 ile G20 devletleri ortada en çabuk büyüyen iklim bulunduğunu anlattı. Nebati, çelimli performansın 2022 senesinde da sürdüğünü; Türkiye'nin önce üç çeyrekte yüzdelik 6,2 ile evren averajının iyice üstünde büyüdüğünü belirtti.
"Dünyanın dayanıklı koşullarla uğraş etmiş bulunduğu böylesine borda bordaya çağda memleketimiz neyi başardı biliyor musunuz?" diyerek soran Nebati, Türkiye'nin mükemmel 9 çeyrektir okunabilen büyümeyi başardığını, henüz da elleme olanın, makine-teçhizat yatırımlarının 12 çeyrektir artmaya bitmeme etmesi bulunduğunu dile getirdi.
"Türkiye Ekonomi Modeli'ni yaşama geçirdik"
Nebati, "Ülkemizi kur, faiz, mangır şişkinliği sarmalına hapsedip sonradan da bu sorunları haricen dayatılan reçetelerle çözmeye kalkarsanız arabozan borda bordaya bitirme içerisine hapsolur ve parça minval alamadan kendinizi gine baş noktasında bulursunuz." ifadesini kullandı. Bakan Nebati, laflarını şu halde sürdürdü:
"Velhasıl tarihin tekerrürden ibaret bulunduğunu zannedenler ile tarihe doğrultu verenlerin ayrılmış bulunduğu hamiş ahacık buradadır. Bizler tekerrüre düşmeden ülkemizi borda bordaya fevk seviyeye taşıyacak bulunan adımı, Sayın Cumhurbaşkanımızın liderliğinde kararlılıkla atmaktan çekinmedik. Yatırımı, istihdamı, üretimi ve ihracatı odağına düzlük Türkiye Ekonomi Modeli'ni yaşama geçirdik. Bu sayede üretimimizin ve ihracatımızın ek değerini, bilgi, uygulayım bilimi ve inovasyon ağırlığını artıracak yatırımları sürdürerek arsıulusal rakiplik gücümüzü değme güzeşte gündüz yükselteceğiz. Bizim asliye hedefimiz, şişman ve çelimli borda bordaya Türkiye'yi baş başa nesir etmektir. Politikalarımızın odağında değme devir milletimizin refahı toprak almıştır. İstihdamı tasarruf etmek hepimiz düşüncesince dirimlik önemdedir."
Gayretlerinin meyvesini aldıklarını, müstevli sonrası çağda sağladıkları istihdamla Türkiye'nin nice ülkeden zait yönde ayrıştığını vurgulayan Nebati, "İlk 10 ayda istihdam artışı 1 milyon 227 bin insanoğlu olmuştur. Ekim bakımından istihdam 31,2 milyon seviyesiyle zamanı zirveleri görmüştür." diyerek konuştu.
İhracatın, teşrinisani bakımından salname 253 bilyon doları aşarak Cumhuriyet tarihinin en faziletli seviyesine ulaştığını özetleyen Nebati, turizmde de Türkiye'nin en baş döndürücü ziyaretçi çekici dördüncü iklim konumunda olduğunu; 2022 senesinde 51 milyonun üstünde ziyaretçi ve 46 bilyon dolar gezim geliri beklendiğini tabir etti.
İthalatın faziletli erke tutarları kararında salname 360 bilyon dolara ulaştığını, akan açığın, dış satım ve turizmin ehemmiyetli katkısına rağmen, erke ve kalburüstü ithalatına ilişkin namına arttığına ayraç fail Nebati, önce teşrin bakımından salname akan açığın 43,5 bilyon dolara, erke ve kalburüstü dışarı akan fazlanın ise 49 bilyon dolara ulaştığını hatırlattı.
Güçlü büyümeye karşın erke ve kalburüstü dışarı akan fazladaki artışın sürmesinin, Türkiye Ekonomi Modeli sebebiyle elde ettikleri borda bordaya avantaj olduğuna dikkati çekici Nebati, şunları kaydetti:
"Cari dengeyi kalımlı namına ıslah etmek en ehemmiyetli önceliklerimizdendir. Ancak hepimiz, enerjide dışa yayımcı olmanın akan işlemler dengesindeki aksi yansımalarının farkındayız. Düşünün, global erke tutarları güzeşte sene ile ayrımsız ölçüde kalsaydı bugün daima beraberinde akan fazlayı konuşuyor olacaktık. Enerjide ulusal kaynaklarımızın payını ve erke verimliliğini henüz da artırmaya bitmeme edeceğiz. Tüm zorluklara ve sorunlara realist ve kalımlı analizör buluyor, yerinde ve proaktif politikalarımızla dış satım menzilimizi ve verim çeşitliliğimizi henüz borda bordaya tomar tasarruf etmek düşüncesince mevcut gücümüzle çalışıyoruz."
"Gerek mahveden lüzum yetiştirici enflasyonunda düşüşler bitmeme edecektir"
Hazine ve Maliye Bakanı Nebati, enflasyonla ilgili, "Yüksek enflasyonun faktör bulunduğu topu topu hastalıkların farkındayız ve enflasyonla mücadeleyi en ehemmiyetli önceliğimiz namına görüyoruz." açıklamasında bulundu.
Enflasyonun, ayrıcasız topu topu devletlerin gerçek problemi bulunduğunu ve mal fiyatlarındaki faziletli seyir, tedbir zincirlerindeki aksamalar ve sunma kısıtlarının topu topu dünyada faziletli enflasyona bozukluk bulunduğunu aktaran Nebati, "Bu süreçte devletimizde de mangır şişkinliği görünümünde bariz borda bordaya aksama yaşadık. Bizler, enflasyonla mücadelemizi istihsal ve envestisman daralmasına, istihdam kayıplarına minval açmadan insanoğlu odaklı yaklaşımla sürdürmeye bitmeme ediyoruz. Vatandaşlarımızın enflasyona dirlik alıntı güçlerini arkalamak düşüncesince dirimlik ve masraf politikalarını sonuç ayar çalışan borda bordaya halde kullanıyoruz." görüşünü paylaştı.
Yıllık enflasyonun, teşrinisani ayındaki zirvesinden gerilemeye başladığını, kur korumalı mevduat ve iltihak hesapları ve öteki politikalar sebebiyle Türk lirasında sağladıkları muvazeneli seyrin, bu sonucun alınmasında sansasyonel bulunduğunu tabir fail Nebati, "Önümüzdeki dönemde, global mal fiyatları, döviz döşenmemiş gelişimleri ve beklentilerde görülecek iyileşmelerle beraberinde lüzum mahveden lüzum yetiştirici enflasyonunda düşüşler bitmeme edecektir." dedi.
Bakan Nebati, bankacılık alanının çelimli kapital yapısı ve faziletli çalışkan kalitesi ile KOBİ'ler ilkin iktisap etmek şartıyla gerçek piyasaya pınar sağlamaya bitmeme ettiğini, imalat endüstri ve tecim sektörlerini önceliklendirdiklerini, bu sene gerçekleşen ticari itimat artışının yüzdelik 35'inin imalat sanayisinden, yüzdelik 19'unun ise tecim sektöründen kaynaklandığını açıkladı. Nebati, bu sene akıllıca faizli ve etraflıca vadeli 150 bilyon teklik ücretinde itimat imkanını da ihracatçılara ve gezim sektörüne sağladıklarını anımsattı.
Kur korumalı mevduat uygulaması
Nebati, 2022 senesinde dayanıklı global akçasal koşullara karşın kur korumalı mevduat (KKM) ve iltihak hesaplarının, Türkiye'de akçasal istikrarın korunmasında sonuç ayar çalışan borda bordaya gösteriş oynadığını belirterek, "KKM ile döviz kurlarında oynaklığı azaltmayı, TL'ye bulunan itimatı artırmayı, akçasal istikrarı güçlendirerek sürdürmeyi ve yurttaşlarımızın tasarruflarını kur dalgalanmalarına dirlik korumayı hedefledik ve bunu da başardık. Şu an 2,2 milyon mudimiz kısaca 1,5 trilyon vahdet tasarrufunu bu hesaplarda değerlendirmektedir." diyerek konuştu.
Nureddin Nebati, konuşmasına şu halde bitmeme etti:
"Bu irilik mecmu TL mevduatların kısaca üçte birine, mecmu vadeli mevduatların ise dörtte birine nail durumdadır. TL mevduatın sayı farkı vadesi ise kısaca 2 katına terfian bu sektörün en ehemmiyetli risklerinden bulunan mehil uyumsuzluğunda ehemmiyetli iyileşmeler sağlanmıştır. İlaveten, döviz mevduat hesaplarının mecmu mevduat içerisindeki oranı yüzdelik 70,9'dan yüzdelik 50'ye gerilemiştir. Bakın bu konkre veriler, meydana getirilen topu topu eleştirilere karşın KKM'nin akçasal düzene ve ekonomimize ne ayar şişman menafi sağladığını da açık açık ortaya koymaktadır. Altını resmetmek istiyorum ki borda bordaya uygulamayı değerlendirirken, onun hemen maliyetine odaklanırken, katkılarını delik arkası etmek, banko afaki borda bordaya istimara değildir. Ayrıca, etraflı sene süresince dilinize persenk ettiğiniz KKM'nin maliyeti tedricen azalıyor. Ocak-ekim çağında KKM'ye bütçeden 91,6 bilyon teklik masraf yapılırken, kurdaki denge ile teşrinisani ve aralıkta şu anne genişliğinde bütçeden rastgele borda bordaya nakil yapılmamıştır."
Nebati, doğacak çağda Türkiye Yüzyılı'na reva halde ülkeyi, sanayi, tecim ve mangır merkezlerinden bir tanesi durumuna getireceklerini vurguladı.
Vergi politikalarının mihrak noktasının, vatandaşlara en faziletli kalitede fariza sunmak, döktükleri emeğini arkalamak ve refahlarını tasarruf etmek bulunduğunu tabir fail Nebati, 20 senedir AK Parti hükümetleri namına önceliklerinin değme devir namüsait ve ölçülü gelirli yurttaşlar bulunduğunu vurguladı.
Asgari tutarı mangır şişkinliği üstünde artırdıklarını, minimum tutara sadme fail gelirleri vergiden ayrıklık ettiklerini, vatandaşların alıntı güçlerini tasarruf etmek düşüncesince asliye besin mamüllerindeki KDV'yi yüzdelik 1'e indirdiklerini tamlayan Nebati, "Doğal afetler, müstevli ve savaşın yurttaşlarımız üstündeki aksi etkilerini hudutlandırmak amacıyla lazım topu topu düzenlemeleri yaptık. Bu kapsamda, 2022 senesinde 276,8 bilyon teklik mevhibe hasılatından yurttaşlarımız lehine vazgeçtik." diyerek konuştu.
"Yatırım, istihdam, istihsal ve dış satım bizim eğer olmazsa olmazlarımız." diyen Nebati, bu tatlılıkla dış satımcı firmalar ile endüstri sicil belgesini taşıyan yapımcı firmalar düşüncesince kurumlar vergisini 1 benek indirdiklerini, araba donatı yatırımlarında vergisel destekleri güçlendirdiklerini söyledi.
Türkiye'nin büyümesi açısından dirimlik önemi bulunan bu düzenlemeleri, mevhibe yükünün henüz adaletli dağılımını sağlayarak gerçekleştirdiklerini dile getiren Nebati, "Vurgulamak istiyorum ki hayattaki öteki uygulamalarla kıyaslandığında devletimizde tez edilmiş bulunduğu denli faziletli borda bordaya mevhibe yükü bulunmadığı kemiksiz borda bordaya halde görülecektir. Genel mevhibe yükümüz yüzdelik 41 bulunan AB ve yüzdelik 34 bulunan OECD averajının iyice altındadır. OECD mecmu mevhibe yükü sıralamasına layıkıyla 2021 senesinde Türkiye yüzdelik 22,8 ile minimum mevhibe yüküne erbap beşinci iklim konumundadır." bilgisini paylaştı.
Nebati, 6,9 milyon mevhibe mükellefinin yanı esna topu topu vatandaşlara 7 gündüz 24 sayaç fariza verdiklerini belirterek, "Çalışma arkadaşlarıma devamlı şurası söylüyorum; en elleme fariza size minimum gerekseme mahsus hizmettir. Vatandaşımız bu sistemleri kullanırken sizi aramaya gerekseme duymasın, işini kolay halletsin. Bu doğrultuda, topu topu uygulamalarımıza borda bordaya tane borda bordaya yerden erişilebilecek sayısal mevhibe dairesini de inşallah en endamsız müddette hizmete alacağız." dedi.
"Gri dizelge döneminin sonlandırılması düşüncesince topu topu adımlar kararlılıkla atılmaktadır"
Mali Suçları Araştırma Kurulu'nun (MASAK), kusur gelirlerinin aklanması ve terörizmin finansmanının önlenmesi düşüncesince çalışmalarını fasılasız sürdürdüğünü bildiren Nebati, "Bu sene kusur gelirlerinin aklanmasının önlenmesi kapsamında 20 bini hayli insanoğlu kendisince araştırı yapılmıştır. Ayrıca, terörizmin finansmanı kapsamında 66 insanoğlu ve 14 kuruluşun malvarlıkları dondurulmuştur." ifadelerini kullandı.
Finansal Eylem Görev Gücü'nün (FATF) tavsiyelerinin namına getirilmesi ve boz dizelge döneminin sonlandırılması düşüncesince topu topu adımların kararlılıkla atıldığını aktaran Nebati, önce teşrin ayında FATF'nin, Türkiye'nin arttırma ve müspet adımlar attığını bildirme ettiğinin altını çizerek, Türkiye'nin boz dizelge sürecinin, başkaları malı barışı düzenlemeleriyle rastgele borda bordaya bağlantısının bahis konusu olmadığını bildirdi.
Hükümetleri çağında sağlanan akçasal düzen bağı ve elde edilmiş makroekonomik denge sebebiyle bütçeden faize ayrılan payın devamlı azaldığını dile getiren Nebati, "Böylece hepimiz kaynaklarımızı bundan böyle faize değil, gençlerimizin eğitimine, yurttaşlarımızın keyif gereksinimlerine ve envestisman sahalarına tahsis ediyoruz. Göreve geldiğimizde az henüz bütçenin yarıya yakını faize gidiyordu. 2002'de yüzdelik 43,2 bulunan faizin bütçe içerisindeki payını 2022 yılı baş bütçesinde yüzdelik 13,7 namına öngörmüştük. Yıl böylecene bu oranın da altında kalarak, yüzdelik 10,5'e gerilemesini bekliyoruz." diyerek konuştu.
Nebati, 2023 yılı bütçe açığının GSYH'ye oranının yüzdelik 3,5 namına gerçekleşeceğini öngördüklerini, bu oranı izlence devri böylecene yüzdelik 1,5'e genişliğinde indirmekte azimli olduklarını söyleyerek, "Ayrıca 2024 yılından itibaren bütçenin repo dışı borda bordaya tomar vermesini de bekliyoruz." dedi.
"85 milyon vatandaşımızın değme devamlı indinde olmayı sürdüreceğiz"
Bakan Nebati, vatandaşları erke fiyatlarına dirlik korumaya müteveccih dünyada eşine az rastlanacak adımlar attıklarını vurgulayarak, "Doğal doğal kavara yağı lambası yağı ve çarpıcılık sübvansiyonlarımıza 2023 yılı bütçesinden öngörülen pınar 530 bilyon liradır. Şu baş döndürücü kemiksiz bilinmelidir ki 2023 yılı bütçemizle de 85 milyon vatandaşımızın değme devamlı indinde olmayı sürdüreceğiz." ifadelerini kullandı.
Bütçede, tarıma ayrılan deposu 142,9 bilyon liraya yükselttiklerini kaydeden Nebati, 2023'te çiftçiler düşüncesince çağlayık repo destekli itimat düşüncesince 21,5 bilyon teklik tutarında, esnaf ve sanatkarlar düşüncesince de 11 bilyon teklik muhassasat ayrıldığını anlattı.
Kamu namus borcu yönetiminde ehemmiyetli başarılara imza attıklarını aktaran Nebati, katı baş döndürücü olumsuzluğa döş gerdikleri çetince borda bordaya yılda borçlanmanın kompozisyonunda, vadesinde ve maliyetinde ehemmiyetli borda bordaya iyilik sağladıklarını tabir etti.
Hazine ve Maliye Bakanı Nebati, global piyasalarda finansmana erişimin zorlaştığı borda bordaya çağda emlak dışı piyasalardan hedefledikleri finansman ücretine ulaştıklarını, "Yılbaşından buyana büyümekte bulunan iklim tahvillerinden 85 bilyon dolarlık depar belgesi yaşanmıştır. Bu çağda gerçekleştirdiğimiz 11 bilyon dolarlık ihraç, ülkemize müteveccih yatırımcı güveninin ve finansmana ulaşım kabiliyetimizin faziletli bulunduğunu borda bordaya kere henüz göstermiştir." dedi.
Nebati, 2023 yılı çağlayık finansman programında, borçlanmanın ağırlıklı namına TL cinsinden yapılması ve emlak içi döviz cinsi namus borcu stokunun azaltılmasının hedeflendiğini, çelimli akça rezervi tutulması politikasına da bitmeme edileceğini bildirdi.
Bakan Nebati, laflarını şu halde sürdürdü:
"Türkiye brüt aut namus borcu stoku da 444 bilyon dolar seviyesinde ufki izlerken GSYH'ye oranı azalmaktadır. Türkiye'nin mecmu borçluluğu, kamu, özel, bölük halkı ve akçasal endam iktisap etmek şartıyla ekonomimizin topu topu aktörlerinde azalma eğilimindedir. 2021 böylecene yüzdelik 163 bulunan mecmu namus borcu yükümüz üçüncü çeyrekte yüzdelik 140'a gerilemiştir. Gelişmekte bulunan devletlerin averajları yüzdelik 254, global sayı farkı da yüzdelik 343. Biz ne yaptık? Tüm dünyanın bu faziletli borçlulukla elbette uğraş edeceğini tartıştığı borda bordaya zamanda, ülkemizin filhakika az bulunan borçluluğunu henüz da azalttık. Enerji tutarları dolayısıyla mübrem namına akan dengede aksama yaşadığımız bu vakitte üstelik bunu sağladık. Üstelik bunu yaparken rezervlerimizi koruduk ve artırdık. Merkez Bankası mecmu brüt rezervini sene sonundaki 111 bilyon dolar düzeyinden bugün 125 bilyon dolara çıkardık. Bu başarıyı ekonomimizi daraltmadan, tersine büyüterek, güçlendirerek ve istihdam sağlayarak elde ettik. Üstelik topu topu bunları öteki ekonomilerin yavaşladığı borda bordaya çağda yaptık."
Nebati, EYT dair da, "EYT ile ilgilendiren emek vermeyi da topu topu paydaşların görüşlerini dikkate alarak inceden inceye yürütüyoruz. Çalışmanın bilgileri Sayın Cumhurbaşkanımız kabilinden en endamsız vakitte kamuoyuna açıklanacaktır." bilgisini paylaştı.
