Batılı uzmanlar, Türkiye'deki depremlerin sığ derinlikte ortaya çıkan gücüne ayraç etti

Ankara

Deprem Jeoloğu Dr. Wendy Bohon ve University College London'da Deprembilim Uzmanı Dr. Stephen Hicks, "asrın felaketi" yerine nitelenen, tarz üssü Kahramanmaraş'ın Pazarcık ve Elbistan ilçeleri bulunan ve toplamda 10 ili etkileyen 7,7 ve 7,6 büyüklüğündeki depremlere bağlı AA muhabirine değerlendirmelerde bulundu.

Bohon, depremin meydana geldiği bölgenin, tektonik levhaların sınırında arazi alması dolayısıyla sismik yerine aşırı çalışkan bulunduğunu söyleyerek dünyanın yüzeyinin az henüz birlikte haya kabuğu kabilinden müeddep birlikte kayaç kabuğuyla ciltli bulunduğunu dile getirdi.

Türkiye'nin çoğunun öbürü şişman levhaların arasına itilmiş ıvır zıvır birlikte tabela bulunan Anadolu levhası üstünde oturduğunu anımsatan Bohon, "Yanındaki Arap levhası (Anadolu levhasını) kuzeye akıllıcasına fevk akıllıcasına itiyor ve bu da Anadolu levhasının batıya kaymasına hastalık oluyor. Bu kayma, kırık süresince gerçekleşiyor. Bu depremlerin rastgele ikisi de Doğu Anadolu fayı denilen kırık sistemlerinden bir tanesi süresince meydana geldi." ifadesini kullandı.

Bohon, bu kırık sistemlerinden ötürü bu alanda şişman depremler olmasının beklenebileceğini kaydederek "Bu aşırı şişman birlikte deprem. Bu semt 'doğrultu atımlı fay' ismi maruz birlikte fayın üzerindedir. Dünyanın dü parçası birbirinin yanından kayıyor. Bu, bu cins birlikte kırık düşüncesince şişman birlikte depremdir. Bu büyüklükte depremlerin hem Kuzey Anadolu faylarında bununla birlikte Doğu Anadolu faylarında meydana gelmesini umuyoruz zira aşırı uzunlar." değerlendirmesinde bulundu.

Benzer birlikte bambaşka kırık türünün de California'daki San Andreas fayı olduğuna dikkati çekici Bohon, o kırık üstünde de bu büyüklükte depremler olmasını beklediklerine ayraç etti.

Bohon, depremin dalgalarının hepsi dünyada algılandığını vurgulayarak şu ifadeleri kullandı:

"Bu dalgalar, o derece küçülür ki insanoğlu kabilinden hissedilemezler ama gine de alıngan sismik aletlerce belirleme edilip kaydedilebilirler. Bu sismik aletler, birlikte insanoğlu saçı telinden henüz ıvır zıvır bulunan arazi hareketlerini bile kaydedebilir ve algılayabilir. Evet, bu deprem Grönland'da da kaydedildi, hepsi dünyada kaydedildi. Ancak rastgele birlikte yönde arı beş altı beniz kilometre hissedildi."

"Deprem yüzeyin tahminî 17,9 kilometre altındaydı ki bu oranla sığdır"

"Bu deprem, yüzeyin tahminî 17,9 kilometre altındaydı ki bu oranla sığdır. Bu, yüzeydeki insanların, arazi altında depremin meydana geldiği yere birlikte nevi yaklaşan bulunduğu anlamına geliyor. Sarsıntının serbest birlikte bölgeye yaygın olmasının birlikte sebebi de buydu." diyen Bohon, bundan ötürü depremden aşırı sayıda ferdin etkilendiğini vurguladı.

Meydana mevrut dü depremin münasebetli olduğuna dikkati çekici Bohon, huzur depremin kabuğun içerisindeki gerilimi değiştirdiğini ve ikinci depreme hastalık bulunduğunu belirterek "Şimdi bu depremlerin rastgele ikisinin de kişi dümdar şokları var. Artçı sarsıntılar, hemen şişman birlikte depremden sonraları meydana mevrut depremlerdir. Bunların günlerce, haftalarca, ayrıca aylarca bitmeme etmesini bekleyebiliriz, belli giderek henüz az sıklıkta olacaktır." ifadesini kullandı.

"Bu sonuç olaylar, evren çapında güzeşte asrın en şişman taraf atımlı kırık depremlerinin kapsamına giriyor"

Dünyadaki en şişman depremlerin dalma-batma bölgesi sınırlarında 9'dan birlikte tomar büyüklükte meydana geldiğini kaydeden Bohon, şöyleki bitmeme etti:

"Doğrultu atımlı faylar (yanlara akıllıcasına kayan faylar) süresince meydana mevrut depremler, kaybolma zonu depremlerinden henüz küçüktür fakat gine de emniyetsiz oranda erke açığa çıkarır. Doğrultu atımlı faylar üstündeki önceki depremler ortada San Andreas fayı üstündeki 7,9 büyüklüğündeki San Francisco depremi, 1957'deki 7,8 büyüklüğündeki Moğol depremi ve 1999'da 7,6 büyüklüğündeki İzmit depremi sayılabilir. Dolayısıyla bu sonuç olaylar, evren çapında güzeşte asrın en şişman taraf atımlı kırık depremlerinin kapsamına giriyor."

"Bu en çirkin gestalt senaryosu"

University College London'da Deprembilim Uzmanı Dr. Stephen Hicks de depremin ebatlarına dikkati çekerek şunları söyledi:

"Dün sabahın er saatlerinde bu depremi gördüm, büyüklüklerini gördüm. Derinliği gördüm, yerini gördüm ve bunun çirkin olacağını düşündüm. Bu, en çirkin gestalt senaryosu. Bu, başta çirkin birlikte deprem zira sığ derinlikte meydana geldi, şu demek oluyor ki yüzeyin tahminî 10 kilometre altında. Bu, sarsıntının aşırı çelimli bulunduğu anlamına gelir. Çünkü sismik dalgalar yahut titreşimler yüzeye ulaştığında, enerjinin dağılması düşüncesince ehliyetli ara yoktur."

Depremin Arap tektonik levhasının kuzeye, Avrupa ve Asya'ya akıllıcasına sonsuz hareketiyle ait bulunan Doğu Anadolu fayı süresince meydana geldiğini kaydeden Hicks, Türkiye'nin Anadolu levhaları üstünde oturmuş bulunduğu levhanın batıya akıllıcasına cereyan eylemek mecburiyetinde kaldığını dile getirdi.

Hicks, depremin hissedilme mesafesinin 1000 kilometre yöresinde olabileceğini belirterek "Bence hasarın şişman boyutu ve hararetli sarsıntı, alıngan faydan ve Türkiye'deki bir çok aşırı fayın bu biçimde kırılmasından kaynaklanıyor. Fayın dü tarafındaki dü blok kayayı birbirine akıllıcasına ufki yerine cereyan ettiriyor." dedi.

Bölgede meydana gelebilecek dümdar şoklara ayraç fail Hicks, "Önümüzdeki haftalarda ve aylarda onlarca, binlerce, olasılık yüzlerce, beniz binlerce dümdar şoklar bekleyebiliriz. İyi çav şu ki; bunların bir çok aşırı ıvır zıvır olacak ve belli hissedilmeyecek bile. Ancak henüz şişman dümdar şoklar düşüncesince halen birlikte olasılık var." diyerek konuştu.

Hicks, mavera taraftan bu dümdar şokların meydana hulul hızının devir zarfında üstel birlikte biçimde düşeceğini vurgulayarak, "Normalde hayattaki bir çok aşırı depremde, averaj yerine en şişman dümdar şok, anne şoktan birlikte ünite henüz küçüktür. Bu sebeple en şişman dümdar şokun 6,8 büyüklüğünde olmasını bekleyebilirdik." diyerek konuştu.

Afet yönetiminin önemine dikkati çekici Hicks, halen çöküntü altında bulunan kullanmakta olanları kurtarmaya idman düşüncesince sahada kontrol istirdat ekiplerinin olması icap ettiğini fakat vakte erinç yarışın da bitmeme ettiğini vurguladı.

Hicks, depremin en aşırı etkilediği yerleri belirlemenin önemine ayraç ederek, kontrol istirdat ekiplerinin düzentileme yapabilmesi düşüncesince henüz şişman dümdar sarsıntıların yaşanmaması temennisinde bulundu.