Yöreye ilgili anadan görme kıyafetlerden bulunan ehramın imalinde makbul yünler günlerce yıkanıp saatlerce tokaçlarla dövülüyor. Yünden meydana getirilen anadan görme ehramlar ise 250 sene kabil levent boylu bir müddet ortamında giyinilebiliyor.
Erzurumlu ve Bayburtlu bayanların aut örtünmede kullandıkları anadan görme giysilerinden ehramın idmansız maddesi bulunan ve dikiminde makbul kucak yünlerinin yıkama devri başladı. Erzurum Olgunlaşma Enstitüsünde işyar 15 eli uz belletici avrat dünkü görgü bilimi bilimi senesinde öğrencilere piramit dikimi eğitimi özgülemek düşüncesince yünleri dikim düşüncesince amade bir duruma getiriyorlar.
Erzurumlu hanımlar piramit inşası düşüncesince evvel namına kucak kırkılma çağında elde edilmiş yünleri su kenarına getiriyor. Daha sonradan gün sayesinde yünleri kurutuyor. Kurutulan yünler hanımlar kabilinden tokaçlarla dövülerek yumuşatılıyor. Bir ahir adımda ise akarsuda yıkanan yünler yeniden kurutulmaya bırakılıyor. Son namına levent boylu sopalarla çırpılan yünler tarandıktan sonradan ip biçimine getirilip piramit imalinde kullanılıyor.
El emeğiyle kült değmek dokunarak meydana getirilen ehramlar tezgahlarda sonuç durumunu aldıktan sonradan satışa çıkartılıyor. Öte taraftan piramit ikişer metreden ve 2 kanattan oluşan bir aut örtüsü namına biliniyor. İşin ehli bir dokuyucu tezgahta tahminî 7 günde, 4 metrekare bir ehramı rahat örebiliyor.
“Ehram üretildikten sonradan 250 yılla denli ömrü olabiliyor”
Erzurum Olgunlaşma Enstitüsü Müdürü Fatma Taşbaşı, yünün akarsuda yıkanması icap ettiğini ve natürel dokusunun bozulmaması düşüncesince kimyasallardan ırak tutulması icap ettiğini anlatım ederek, “Yeni eğitim-öğretim zamanına tedarik yapıyoruz. Usta öğreticilerimizin ve öğrencilerimizin sene boyu üretecekleri piramit düşüncesince ön icraat bunlar. Yünü ustalarımız deminden akarsuda yıkıyorlar. Birinci amacımız ehramı üretirken anadan görme yöntemlerle üretebilmek. Bizim düşüncesince ehemmiyetli bulunan ehramın hem dokusunu bozmamak bununla beraber sürdürülebilir tekstilde ehramın yerini koruyabilmek. Çünkü natürel ortamı haricinde yıkadığımız devir kimyasallara verilen bırakmamız gerekecek, bizde bunu banko istemiyoruz. Geri dönüşümü olabilecek bir nesiç olsun istiyoruz. Akarsuyun kenarında yıkanması gerekiyor ki yünün güzel temizlenmesi ve ehramın dokusunu bozmasın. Ehram üretildikten sonradan 250 salname ömürleri olacak” dedi.
“Tezgaha atılacak müddet tahminî 3 haftayı buluyor”
Taşbaşı, yünün yıkanmadan tezgaha gitme süresinin minimum 3 hafta bulunduğunu belirterek, “Ustalarımız akarsuyun birlikte yünü tokaçlayarak yıkıyorlar. Yünün yıkandığı devir köpürmesi ve içindeki kirin bir halde gitmesi gerekiyor. Yıkandıktan sonradan yünü kurutacaklar, sonradan esasen yıkayacaklar ve sonradan üçüncü el yıkadıktan sonradan esasen kurutacaklar. Sonrasında çırpılacak, taranacak ve ip biçimine getirilecek. Burada 1 hafta yıkama sürecek. Tezgaha atılacak müddet tahminî 3 haftayı buluyor. En nitelikli yünü ehramda kullanıyoruz, bir altını kilimde geriye kalanları ise çorap ve denk da kullanıyoruz” halinde konuştu.
Sefa Tetik - Şahap Gürler
