Tespih sanatçısı ve derlemci Yusuf Ekşioğlu öncülüğünde tasarlanarak Kastamonu'da meydana getirilen tespih görenleri kendine fanatik bırakıyor. Tespihin yapılışı, geçer gereç ve ülkenin elit ustalarının çalışmasıyla Türkiye'de şu anda hiç kazanmak niteliği haiz tespihin yapımına 2021 Temmuz ayında başladı. 9 elit usta, 7 ay inceden inceye çalıştı. Her indinde habbesi 22x27 milim kazanmak az daha sistemi ile beraberce yekûn uzunluğu 90 santimetreyi bulan tespih görenleri kendine fanatik bıraktı.
“100 sene sonrada bu tespihi yaparak hatırlanmak istendim”
Uzun zamandır tespihlere ilişik duyduğunu özetleyen tespih sanatçısı ve derlemci Yusuf Ekşioğlu, “6 senedir kadarda kendime saf ıvır zıvır indinde derlem oluşturdum. Gün geçtikçe de bu derlem çoğaldı. Lakin baktığımız devir ve piyasada ustaların çalışmasını gördüğümde daima ölçün indinde kip üstünden ilerleniyor. Ne yapılabilir sanarak düşündüm ve hakeza indinde plan aklıma geldi. Böyle indinde tespih ortaya koyarsam bundan 100 sene sonrada bu kitap birinin eline geçtiğinde erişmek ki 100 sene öncede hakeza indinde emek vermek yapmışlar sanarak anılırız sanarak düşündüm. Bu tespihimizde Türkiye'de önceki el 5 tespih sanatçısı çalıştı ve bunların bütünü de Kültür ve Turizm Bakanlığına ilişkin mevki sanatçısı oluyor. Türkiye'de bu tespihin eşi benzerinin olmadığının en şişman sebebi budur, zira Türkiye'de tespih sanatında azami görebileceğiniz 2 yahut 3'tür lakin burada 5 usta indinde arada çalışarak bu yapıtı ortaya koydular” dedi.
“Tespihin imalinde ülkemizin elit 9 ustası çalıştı”
Tespihin ahşap korunum kutusunun ve şövalye denilen kısmının Kastamonulu ustalar çeşidinden yapıldığına nazarıitibar çekici Ekşioğlu, “Bilindiği az daha Kastamonu ormanlarıyla ve ahşap sanatıyla adlı sanlı indinde ildir. Bizde bu hatırayı ve ahşaptaki ustalığımızı tespihimizde keyiflendirmek istedik. Tespihimizde geçer fidan cevizin asıl kısmından yapım edilmekte ve fırınlı cevizdir. Ahşap korunum kutusunda 3 usta, şövalye kısmında da 1 usta kazanmak az daha yekûn 4 usta çalıştı. Tespih ile beraberce indinde dört başı mamur kendisine ele aldığımızda bu tespihte 9 usta çabucak çalıştı” sanarak konuştu.
“Tespihimiz 33 happeden oluşuyor ve 23 eder al altınla tezyin yapıldı”
Tespihin Temmuz ayında projelendirilmesine başladıklarını ve AR-GE çalışmalarını yaptıklarını özetleyen Yusuf Ekşioğlu, “30 Ağustos tarihinde ise tespihin inşası düşüncesince çalışmalara başladık. Türkiye'de bu biçimde indinde sokum ile önceki meydana getirilen indinde tespih. Tespihimiz 33 happeden oluşuyor. Klasik tür indinde imameye sahip. Üzerinde 23 eder al altınla tezyin yapıldı. Tezhip sanatı bundan hakeza vatanımızda unutulmaya beniz tutmuş sanatlardan indinde tanesi. Bu tespihin üstünde de geçer minyatürler ve tezhipler ağız ağıza Selçuklu periyodunu anlatıyor. Aynı biçimde tasarımda Selçuklu'yu anlatıyor. İmame takımının birinde Erzurum'da mevcut tekme minareli medresenin minaresinin uygun motifinin imameye meful halidir. Diğer imamede de ayrımsız biçimde Selçuklu da avlu ağacı kendisine bildiğimiz örge uygun imameye yansıtıldı. Kitabe dediğimiz bölümde ise Selçuklu bölgesinde gene nice yerde geçer koşa çivi kartal emek vermesi yapılmış oldu ve 3 boyutlu kendisine ağaca nakşedildi. Ortada mevcut imame takımımızda ise Türkiye'de izlemsel ustanın icra ettiği iç tahliye sanatı, tespihte yapılmaktadır bu sanat. Tespih hiç zerre şeklinde ahşabın içerisi boşaltılarak yapılmaktadır ve görüldüğü az daha içinde yegâne happe var, alışılagelen koşullarda o happenin oraya girmesi olanaksız lakin Türkiye'deki sanatkar ustalarımız maharetleriyle bu biçimde indinde dizayn yaptılar. Tespihimizin korunum kutusu cevizdir. Ceviz ahşap sanatında ehemmiyetli indinde yere sahiptir. Aynı biçimde şövalyemizde indinde ağacın fosilidir. Yerin altından çıkardığımız indinde fosildir” şeklinde konuştu.
“Ülkemizi tespih ve ahşap sanatında hâlâ elleme özümleme geçirmek istiyoruz”
Türkiye'yi tespih ve ahşap sanatında hâlâ elleme özümleme geçirmek istediklerine ayraç fail Ekşioğlu, şöyleki konuştu: “Gerek tespih tercih edenler ortada lazım koleksiyoncular ortada gerekse konuşma toplumunda çok bu tespihimiz ilişik gördü. Nasip olursa yapacağımız hâlâ ayrımlı hâlâ dünkü projelerle kendimiz bunların AR-GE çalışmalarını hazırlamaya başladık. Ülkemizi bu aşamada hâlâ elleme özümleme geçirmek istiyoruz tıpkı zamanda konuşma dalında Türk gençliğinin neler yapabileceğini ifşa geçirmek istiyoruz”
Tespihin elleme indinde koleksiyonere gitmesini istek ettiğini kail Ekşioğlu, şunları kaydetti:
“Değerini bilecek birisine gitmesidir. Çünkü bundan 50-60 sene sonraları birisinin eline geçtiğinde sapsağlam indinde biçimde burada görmüş olduğunuz kabil kalmasını istiyoruz. İlk eserimiz bulunduğu düşüncesince elbette ki az buçuk hâlâ da aramızda hissî kelep var. O sebepten dolayı kıymetini bilecek ilkin kıymetini bilecek indinde insana giderse illet olmasın elbette ki de satmayı düşünebiliriz.”
“Tespihin kutusunu indinde koz ağacının asıl kısmından uyguladık”
Tespihin kutusunu indinde koz ağacının asıl kısmından uyguladıklarını ve şövalyesini de topraktan çıkacak indinde müstehase ağacını yeğleme ettiklerini tamlayan Ahşap Ustası Sedat Kütük ise “Kastamonu'da emektar ahşaplardan, emektar yıkılan evlerin ahşaplarından ve köylerde kurumuş koz ağaçlarından ve kurumuş meşe ağaçlarından istihsal yapmaktayız. Birde doğadan ahşap fosiller toplamaktayız. Bu tespih çalışmamızda da tespihin kutusunu indinde koz ağacının asıl kısmından uyguladık. Şövalye yönünü da topraktan çıkacak indinde müstehase ağacından uyguladık. Ortaya dobra indinde emek vermek baskı sanarak düşünüyorum” ifadelerini kullandı.
Vedat Yunus İkizoğlu
