Ankara
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, ABD ile düşmanca değil dostça alışveriş temdit temennisinde olduklarını belirterek "Ama dü NATO ülkesi namına şu andaki haz katı hayra iz değil." ifadesini kullandı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Birleşmiş Milletler (BM) 76'ncı Genel Kurulu toplantısına eklenmek amacıyla bulunmuş yer aldığı ABD'nin New York kentindeki Türkevi'nde değerlendirmelerde bulundu, gazetecilerin sorularını yanıtladı.
BM Genel Kurul toplantılarının bu sene evveli el kompozit indinde formatta gerçekleştiğini ve uzuv devletlerin az hâlâ üçte ikisinin, mevki ve ya hükümet başkanı yahut yürütme vekili düzeyinde fiziken iştirak sağladığını anımsatan Erdoğan, evveli senelerden değişik biçimde etkinliklerin indinde bölümünün devir içi namına yürütme edildiğini söyledi.
Bu kapsamda, BM Gıda Sistemleri Zirvesi'ne ve BM Yüksek Düzeyli Enerji Diyaloğu Toplantısı'na videoteyp konferansla katıldıklarını dile getiren Erdoğan, Amerika'daki temasları kapsamında evveli olarak, 19 Eylül Pazar haset Türk-Amerikan ve ABD Müslüman camiası temsilcileriyle indinde araya geldiklerini hatırlattı.
Erdoğan, bu görüşmede hem ABD'de canlı vatandaşlarla ve Müslümanlarla kucaklaştıklarını bununla ortak hâlâ adaletli indinde evren özlemini indinde el hâlâ vurguladıklarını tabir etti.
Yeni Türkevi binasının resmi açılışını 20 Eylül'de yaptıklarını kail Erdoğan, açılışta BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, aşırı sayıda mevki ve hükümet başkanı ile dışişleri bakanıyla yukarı dozaj domestik ve ecnebi misafirin kendilerine haremlik ettiğini bildirdi. Erdoğan, "New York'un siluetine kazandırdığımız bu acemi başyapıtın ABD Birleşik Devletleri'nde canlı yurttaşlarımıza ve ülkemize yararlı olmasını Rabb'imden yakarma ediyorum." dedi.
Ziyareti kapsamında, pazartesi haset Dış Politika Derneği ve SETA DC çeşidinden planlı etkinliğe katıldıklarını hatırlatan Erdoğan, bu toplantıda, aut yöntem alanındaki değerlendirmelerini ABD Birleşik Devletleri'nde fikir dünyasının önde mevrut temsilcileriyle paylaştıklarını, başkaca kabil Amerikan matbuat neşriyat kurumlarının temsilcilerine de röportaj verdiklerini söyledi.
Erdoğan, hattıhareket alanındaki temasları çerçevesinde, Türk-Amerikan İş Konseyi çeşidinden planlı 11. Türkiye Yatırım Konferansı'na katıldıklarını, bu görüşmede da Amerikan iş dünyasının önde mevrut temsilcileriyle Türkiye ile ABD arasındaki konuşu ilişkileri değerlendirdiklerini anlattı.
"İş donanması ve dayanışmanın önemini esasen hatırlattık"
Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'nun açma oturumundaki konuşmasına da yer veren Erdoğan, arsıulusal sulh ve güvenliği ilişik meseleler ile alakalı görüşlerini gizlemeden yürekle ortaya koyduklarını belirtti ve "Daha adaletli indinde dünyanın beklenen olduğunu, bunun düşüncesince arsıulusal topluma ne kabil sorumluluklar düştüğünü Genel Kurul kürsüsünden dile getirdik. İnsanlığın, müstevli tehdidi ve elbette felaketler ile bunların çın sonuçlarının cenderesi altında bunaldığı indinde dönemde, teşrikimesai ve dayanışmanın önemini esasen hatırlattık. Afganistan'daki akıbet gelişmeler bilhassa edinmek amacıyla Suriye'den Libya'ya, Kudüs ve Filistin meselesinden Kafkasya'ya, Türkistan'dan Kıbrıs'a genişliğinde enli indinde bölgede ülkemizin yaklaşımlarını tabir ettik." niteleyerek konuştu.
BM Genel Kurul kürsüsünden, Paris İklim Anlaşması'nın icazet periyodunu tamamlayacakları müjdesini dünyayla ve Türkiye kamuoyuyla paylaştıklarını anımsatan Erdoğan, şu biçimde bitmeme etti:
"Dünyamızın bu duruma gelmesinde en aşırı oranı olanların, yurt değişikliğinin minval açmış yer aldığı hastalıkların çözümünde de en aşırı ulama sağlaması gerektiği görüşümüzü gizlemeden belirgin muhataplarımıza söyledik. Orman varlığını artıran, nispetle çağcıl teknolojik altyapısı sebebiyle enine boyuna az karbon salımı değerlerine cemaat indinde yurt namına bu mevzuda da üzerimize düşeni yapmakta kararlıyız. Ülkemize uydurma sunulan desteklerin sağlanmasıyla baş başa ve millî ulama beyanımız çerçevesinde, Paris İklim Anlaşması'nda tamlanan hususlara makul adımlarımızı atacağız. Karbon atıl hedefini, 2053 vizyonumuzun evveli ve en ehemmiyetli hedeflerinden biri namına milletimize hediye ediyoruz. Avrupa Yeşil Mutabakatı'na ahenk düşüncesince müstelzim aksiyon planını da devreye almış indinde yurt olarak, bu süreci başarıyla yürüteceğimize içten inanıyoruz."
İkili görüşmeler
Erdoğan, ziyareti kapsamında katı aşırı devlet, hükümet, arsıulusal gurur ve çırçıplak maşer kuruluşu temsilcisiyle görüşmeler yaptığını, bu çerçevede, BM Genel Sekreteri'nin yanı esna Hırvatistan, Slovenya, Gine Bissau, Polonya, Ukrayna, Finlandiya, Burundi ve Irak cumhurbaşkanları, Birleşik Krallık, Gürcistan ve Arnavutluk başbakanları, Libya Başkanlık Konseyi Başkanı ve FIFA Başkanı ile görüştüğünü hatırlattı. Erdoğan, "Bir başka ifadeyle, Amerika'da bulunduğumuz müddet içerisinde yekûn 14 düet görüşmemiz oldu. Bu görüşmelerin, Genel Kurul'a hitabımın doğrudan peşi esna gerçekleşen biri dışarı tamamına, Türkevi binamız ev sahipliği yaptı." dedi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, ziyaretinin ve temaslarının, gündeş meselelere müteallik davranış ve önceliklerinin, arsıulusal toplumun dikkatine getirilmesi bakımdan akıbet aşama doğurgan olduğuna inandığını belirtti.
Afganistan
Erdoğan, değerlendirmelerinin peşi esna gazetecilerin sorularını da yanıtladı.
Türkiye'nin Afganistan'daki görevi ve stratejisinin ne olacağına bağlı istifham üstünde Erdoğan, "Burada evveli gündüz Amerika'nın ehemmiyetli indinde neşriyat organıyla yaptığımız mülakatta da söyledim; 20 sene evvela ABD Afganistan'a illet girdi? Afganistan'da ne işi vardı ve demincek Afganistan'dan neden çıkıyor? Herhalde bunun indinde ücretinin olması lazım? Ve epey sığınmacı şu anda nereye gidecek? Türkiye'nin kapıları açması ve bunları benimseme etmesi düşünülemez. Burası bizim düşüncesince indinde gizlemeden yurt koridoru değil." dedi.
Böyle indinde şeyi kabullenmenin emeksiz olmadığını, bunun indinde maliyeti ve ücretinin bulunduğunu dile getiren Erdoğan, laflarını şu biçimde sürdürdü:
"Amerika burada 'Kapılar açılsın ve Afgan halkı Türkiye'ye girsin' diyemez. Nitekim böyle indinde şeye biz, gizlemeden da değiliz, izin de etmeyiz. Afgan halkı bizim düşüncesince karındaş halktır. Tarihe mebni indinde geçmişimiz mevcut ancak bu mobilyasız kuruya indinde uhuvvet olmuyor. Aynı şeyi tığ Suriye'de de yaptık. Aynı boyut Irak'ta oldu. Bunları böyle toparladığımız zaman, geçmişten alırsak girip çıkanla az hâlâ 10 milyona vasıl indinde adet uydurma konusu. Şu anda bunun 5 milyonu Türkiye'de kaldı. Burada bu bedeli ödemesi müstelzim Amerika'dır. Amerika'nın bununla ilgili adımlar atması lazım. Fakat şu anne genişliğinde böyle indinde yurt görünmüyor. Amerika'nın bu etapta kapıları ayırmak kabil indinde problemi şu anda namevcut gibi. Fakat kapsayıcı, kuşatıcı indinde idare Afganistan'da oluşursa, bu yönetimle bazısı görüşmelerimiz olabilirse ve hakkıyla dimdik indinde enformasyon kurabilirsek, bundan sonraları ne olabileceğinin adımlarını bu görüşmelerden sonraları atabiliriz."
Türkiye'nin Afganistan'da enfrastrüktür ve üstyapı yatırımlarının bulunduğunu ve bu yatırımlardan erinçsiz olmadıklarını, bundan ahir süreçte de bu çeşit adımları atabileceklerini kail Erdoğan, "Ama Taliban'ın şu andaki yaklaşım tarzına bakılınca kucaklayıcı, kuşatıcı indinde idare maatteessüf oluşmadı. Şu anda mutlak bazısı sinyaller geliyor; bazısı değişikliklerin olabileceği, yönetimde bazısı kuşatıcı, etraflıca indinde havanın oluşacağı istikametinde. Bunu elbette hâlâ henüz görmüş değiliz. Eğer böyle indinde aşama atılabilirse o devir baş başa neler yapabileceğimizi kendileriyle görüşme, hanek noktasına gidebiliriz. Kaldı ki öz içlerinde de şu anda bazısı teessürat yaşanıyor. Bu sıkıntıları aşabilirlerse ve ondan sonraları Türkiye ile bazısı görüşmeler olursa, adımlar atılabilirse bunları elbette gerçekleştiririz, elbette indinde minval haritası belirleriz, ona bakar, ona mucibince de Afganistan'la böyle indinde adımı gerçekleştirmiş oluruz." değerlendirmesinde bulundu.
BM'de ıslah önerisi
Cumhurbaşkanı Erdoğan, "Daha Adil Bir Dünya Mümkün" adlı kitabında BM'nin, bilhassa de Güvenlik Konseyi'nin şümullü indinde reforma gereksinimi yer aldığı yönündeki görüşünü dile getirmiş yer aldığı hatırlatılarak, "Bu mevzuda ümitli musunuz?" sorusu üzerine, "Tabii nevmit bu işler olmaz. Yola çıkarken indinde umutla yola çıkıyorsunuz ve umum dünyaya, umum insanlığa indinde çevir sesi veriyorsunuz." karşılığını verdi.
"Nedir bu sinyal?" niteleyerek soran Erdoğan, şu biçimde bitmeme etti:
"Türkiye şu biçimde bakıyor; bundan sonraları evren Birinci Dünya Savaşı'nın şartlarında değil, İkinci Dünya Savaşı'nın şartlarında da değil. Öyleyse tığ insanlığa indinde çevir sesi verelim. 194 yurt daim baş başa indinde el donanması içerisinde olabilirsek, bu işin şartlarını zorlayabilirsek, umum komünikasyon araçları dünyası, STK'larla daim baş başa bu koşulları zorlarsak o devir baştan bu devamlı üyeler çıkarlarını arama eylemek zorundadır. Bu 5 devamlı üyenin dü dudağı ortada indinde evren düşünebilir miyiz, böyle indinde bilinçlilik kabil mi? 10 arızi üye, 5 devamlı üye, 15 erkek indinde araya gelsinler, dünyayı istedikleri kabil yönlendirsinler; böyle indinde bilinçlilik olmaz! Zaten bundan, bu 10 arızi uzuv de şikayetçi. Çünkü onlara 'Kaldır elini, indir elini' diyorlar. Nasıl isterlerse öyle… Böyle indinde bilinçlilik kabil mi? Zaten oradaki 10 arızi uzuv de sergen süsü bulunduğunu biliyor. Artık onlar da herhalde sergen süsü olmaktan pişmanlık getirmektedir. O devir anca indinde aşama atalım ki, bu adımı atmakla indinde kat devamlı üyeleri zorlamamız lazım. Türkiye namına tığ zorlayacağız ve zorluyoruz."
Bütün arsıulusal toplantılarda da bunu dile getirdiklerini ve buna bitmeme edeceklerini vurgulayan Erdoğan, "Geçici üyelere de deriz ki, 'Siz de zorlayın.' Afrika'ya sesleniyoruz; 'Afrika sen daim böyle mi gideceksin? Geçici uzuv namına Birleşmiş Milletlerde mevcut edinmek yoluyla ne yapıyorsunuz? Yapabildiğiniz indinde bilinçlilik mevcut mı? Herhangi indinde şeyi, oyunu değiştirebiliyor musunuz?' Yok. Öyleyse bu oyunu değiştirebilmek düşüncesince tığ deriz ki 'Gelin hepinizin devamlı uzuv olma şansınız olsun.' Yani bunların on paralık umursamadığı rastgele indinde Afrika ülkesi fark BM Güvenlik Konseyi'nde devamlı uzuv olma şansına cemaat olmalı. Bunu başarabildiğimiz devir hayattaki umum ülkelere hakkıyla indinde adalet konfirmasyon edilmiş olur. Aksi takdirde, böyle indinde dünya, yaşanılır indinde evren değildir." değerlendirmesinde bulundu.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, reformun, rüçhan namına Güvenlik Konseyi'nin veto yetkisinin kaldırılmasından başlaması icap ettiğini önerilmiş yer aldığı hatırlatılarak, "Diğer üyeleri indinde araya getirip bu yönde indinde uzlaşma bildirmek düşüncesince siz indinde aşama atacak mısınız?" şeklindeki istifham üzerine, "O cezrî adımı zati orada söylüyorum. Nedir o cezrî adım? Bu konuda, 5 devamlı uzuv dışındaki 189 ülkenin umum şayet azimli aşama atacak olursa o devir tığ bu devamlı üyeleri köşeye sıkıştıracağız. Bu devamlı üyeleri köşeye kapmak düşüncesince bunun indinde minval haritası var. Bu minval haritası nedir? Bu mevzuyla ilgili Birleşmiş Milletler Genel Kuruluna bağlanmış dayatmalarla ve dünyada derin indinde kovalamacayla, gerekince dehşet umumi heyet almak yoluyla bazısı adımları atma şansını yakalayabiliriz." cevabını verdi.
Türkiye-ABD ilişkileri
Afganistan ve Suriye bağlamında Türkiye-ABD ilişkilerinin seyrini elbette gördüğünün sorulması üstünde ise Erdoğan, "Türk-Amerikan ilişkilerinde dimdik indinde sürecin işlediğini elhak söyleyemem. Niye? Bakın tığ F-35'leri aldık, 1 bilyon 400 milyon dolar ifa yaptık ve bu F-35'ler bizlere konfirmasyon edilmedi. ABD evvela bunu indinde kat halletmeli. Bize S-400 konusunu mazeret yazar F-35'leri vermemek, değme şeyden evvela indinde kat ülkeler arası ilişkilerde ne diplomatlık noktasında ne de münasebetler noktasında indinde etiket ortaya koymaktır. Amerika'nın evvela bunu indinde kat düzeltmesi lazım." dedi.
Erdoğan, arsıulusal hukuka mebni namına ne yapılması gerekiyorsa yapacaklarını vurgulayarak, "Bize daim S-400'ü dayatmalarını indinde kat bizim benimseme etmemiz beklenen değil. Bizim düşüncesince S-400 işi bitmiştir. Buradan art aşama atmamız da beklenen değil. Amerika'nın bunu arsıulusal diplomaside, ilişkilerde akilane indinde yere oturtması gerekir. Ama şu anne genişliğinde bunu oturtamadılar. Biz Türkiye namına yanlışsız davranıyoruz, duruşumuz dürüsttür amma ABD maatteessüf yanlışsız davranmadı, davranmıyor." niteleyerek konuştu.
"Sayın Biden ile güzel başladık diyemem"
Türkiye ile ABD ortada 20 bilyon dolar yöresinde tecim kütlesi bulunduğunu ve bunun artmasını dilek ettiklerini tamlayan Erdoğan, defans endüstrisine müteveccih adımlar attıklarını ve atmaya da bitmeme edeceklerini söyledi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, şu biçimde konuştu:
"Şunu da bilmeleri icap eder ki bundan sonraları emektar Türkiye de yok. Bu Türkiye başka indinde Türkiye. Savunma sanayisinde de tığ değme güzeşte gündüz hâlâ ati gidiyoruz, hâlâ ati gideceğiz. Ama ferda 'Niçin F-35'i almıyorsun?' diyemezler. Vermezsen almayız. O devir tığ hâlâ başka kapılara da başvurma ederiz. Burada CBS ile yaptığım röportajda onlara da onu söyledim. 'Yani başka yerlerden edinmeyi mı düşünüyorsunuz?' niteleyerek sordu. 'Gerekirse alırız' dedim. Sen bana demincek Patriot vermeyeceksin, ondan sonraları tığ S-400'ü aldığımızda 'Niye S-400'ü aldın?' diyeceksin. Türkiye, öz savunmasına müteveccih ne gerekiyorsa onu alır. Gerekirse bunları üretmeye de başlar. Zaten şu anda başladık. Bundan sonraları bunu hâlâ da ati safhalara taşıyacağız. İnşallah öz insansız harp uçaklarımızı da üreteceğiz. Bunu da görecekler. Bu adımları da inşallah atıyoruz. Temennim odur ki dü NATO ülkesi namına birbirimize düşmanca değil, dostça davranalım. Ama dü NATO ülkesi namına şu andaki haz katı hayra iz değil. Benim Başbakan, Cumhurbaşkanı namına tahminî 19 salname idarecilik hayatımda ABD ile bulunan münasebetlerimde geldiğimiz bekçi maatteessüf güzel indinde bekçi değil. Ben mahdum Bush ile güzel çalıştım, sayın Obama ile güzel çalıştım, sayın Trump ile güzel çalıştım amma sayın Biden ile güzel başladık diyemem."
Cumhurbaşkanı Erdoğan, bazısı devletlerin Afganistan, Suriye ve çın aksak muhaceret kabil mevzularda sorumluluktan kaçtığı belirtilerek, "Özellikle ABD yönetimi değme ne genişliğinde meydanda diplomatlık vurgusu yapsa da adeta 'benden sonrası tufan' havasında. Mevcut resmi elbette yorumluyorsunuz?" sorusu üzerine, şu cevabı verdi:
"Tabii kendisi 'Benden sonrası tufan' dediyse, ayrımsız şeyi ona da söylerler. ABD şu anda şayet Afganistan'da indinde biçimlendirme yapamadıysa burada buyurmak lazım. Şu anda Afganistan'da Amerika'nın indinde manipülasyon yahut indinde biçimlendirme hali olmuştur diyebilir miyiz? Hayır. İşte değme şeyi bıraktı, gidiyor. Ama demincek indinde değer derkenar ortaya. Bu değer nedir? Şu anda Taliban'ın elindeki silahlara baktığınız zaman, bu silahlar Amerika'nın silahları. Dolayısıyla bu bedeli de ifa yapmak yerinde kalacaktır. Buradan indinde yere hâlâ geliyorum. Sayın Trump zamanında binlerce tır silah, cephane yıldırı örgütlerine verildi. Bunları ego sayın Trump'a yüz kere tabir ettim, anlattım. Şimdi ayrımsız boyut Biden zamanında de var. Yine Biden yıldırı örgütlerine silah, mühimmat, taşıt materyal taşımaya başladı. Biz bunu elimizi kolumuzu sallaya sallaya seyredecek değiliz. Dikkatle izleme ediyoruz. Vakti, saati ulaştığında de söylenmesi müstelzim her neyse onu da kendilerine söyleriz."
Paris İklim Anlaşması'nın Meclis onayına sunulacağına müteveccih açıklamaları ile Türkiye'nin bu mevzuda çekinceleri bulunmuş yer aldığı hatırlatılarak, "Türkiye çekincelerinden konma mı geçti? Yoksa dirlik tarafta indinde davranış değişikliği mi oldu? Yoksa bu süreci zorlayacak acemi indinde sürecin başlangıcından mı bahsediyoruz?" sorusu üstünde Erdoğan, "Biz bu tutumdan çekilmiş değiliz. Böyle indinde bilinçlilik yok." karşılığını verdi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, o çağda emektar Fransa Cumhurbaşkanı François Hollande ve Almanya Başbakanı Angela Merkel ile üçgen diskur yaptıklarını anımsatarak şunları söyledi:
"Bu üçgen konferansta da tığ dedik ki 'Türkiye ümranlı ülkeyse ayrı görmek lazım. Eğer büyümekte bulunan ülkeler kategorisindeyse ayrı değerlendirmemiz lazım. Her şeyden evvela bunun kararını vermeniz lazım. Bu karara mucibince de bizlere yapmanız müstelzim ödemeyi de yapmanız lazım.' Tabii o devir bunlar bu ödemeyi yapacaklarını söylüyorlardı amma bu olmadı. Şu anda geldiğimiz noktada ise elbette dört başı mamur incelemeleri ilgili ihvan yapacaklar ve Meclisin açılmasıyla baş başa de tığ bunu Meclise taşıyacağız. Meclise taşıyarak bu süreci bilhassa Glasgow'da gündeme getireceğiz ve Türkiye namına yurt değişikliği noktasında düşüncemizi Glasgow'da vereceğimiz mesajlarla da ortaya koyacağız."
Putin ile görüşme
Erdoğan, İdlib Gerginliği Azaltma Bölgesi'nde akıbet dönemdeki saldırılar ve 29 Eylül'de Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile görüşeceği hatırlatılarak, "Bu mevzuda elbette mesajlar vermeyi düşünüyorsunuz? Bu zirveden rastgele indinde meyve bekliyor muyuz?" sorusunun yöneltilmesi üstünde Putin ile yapacakları düet görüşmenin ehemmiyet sunma ettiğini bildirdi.
Heyetler arası görüşmenin olamayacağını mutlak Putin'le düet musahabe yapacaklarını tamlayan Erdoğan, "Bu elbette mutlak İdlib'i içeren indinde musahabe olmayacak. Aynı sürede Türkiye-Rusya düet ilişkilerini ve Suriye'deki hali masaya yatıracağız. Suriye'de nereye geldiğimizi, bundan ahir süreçte de nereye geleceğimizi kendileriyle konuşacağız. Kimseyi üçüncü indinde şahıs namına yanımıza almadan bu görüşmeyi yaparken orada elbette Türkiye-Rusya ilişkilerinde ehemmiyetli indinde karara da varacağız." dedi.
Türkiye ve Rusya'nın bölgede ehemmiyetli dü yurt olduğuna dikkati çekici Erdoğan, "Önemli dü yurt derken indinde şeyi hâlâ tabir etmem lazım; tığ Rusya ile ilişkilerde şu anne genişliğinde rastgele indinde kusur görmedik. Ticaret hacmine baktığımız devir güzel indinde konumdayız ve daim ilerleyici indinde tecim kütlesi var. Suriye'deki gelişimleri hâlâ güzel indinde pozisyona nakil noktasında devir hin bazısı teessürat yaşamıyor değiliz. Ama bunu da lüzum şahsım lüzum Savunma Bakanı'm, lüzum Dışişleri Bakanı'm, attığımız adımlarla doğrudan telafi edebiliyoruz. mesela sayın Putin, Azerbaycan’da şayet mevki adamlığını yeterli manasıyla ortaya koymamış olsaydı, Azerbaycan'dan bu biçimde çıkılmazdı. Ama bunu ortaya mutabık kararlarla koyduğu düşüncesince Azerbaycan'dan aşırı aşkın müspet indinde biçimde derkenar şansını yakaladık." değerlendirmesinde bulundu.
"Iğdır'dan Azerbaycan'a yolu inşallah yapacağız"
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Azerbaycan'da derin indinde çalışmanın bitmeme ettiğine ayraç ederek laflarını şu biçimde sürdürdü:
"Örneğin sayın İlham Aliyev istediği anda istediği kabil ferah ferah sayın Putin’le görüşüyor, konuşuyor. Ben, böyle öyle… Çok endamsız sürelerde irtibatlarımızı kurup görüşmelerimizi yapabiliyoruz. Tabii, aşırı hâlâ önemlisi, şu anda attığımız adımlarla tığ Iğdır'dan Azerbaycan'a yolu inşallah yapacağız. Buna kuvvetli yolu da dahil. Bu yolun inşası aşırı aşkın ehemmiyetli indinde aşama olacak. Bizim 5'li yahut 6'lı ortam dediğimiz fenomen vardı. Şu anda bu mevzuyla ilgili de Paşinyan'dan müspet sinyaller geliyor. Şimdi bu müspet sinyallerle bu arada bu mevzuda da bazısı adımları atacağız. Yani alanı sulh noktasında da güzel indinde pozisyona nakil fırsatını inşallah ele geçirmiş olacağız. Ay böylelikle sayın Putin'le yapacağımız görüşmede bunlar da elbette mevzunun içre toprak alacak. Böylece Türkiye-Rusya ilişkilerinde inşallah aşırı hâlâ güçlü, aşırı hâlâ değişik indinde çağa girmiş olacağız."
Almanya'daki seçim
Erdoğan, Almanya'da piyasa haset seçimlerin yapılacağı belirtilerek Başbakan Merkel'in Avrupa'da en levent boylu fariza önleyen liderlerden biri bulunduğunun söylenmesi üzerine, "Benim genişliğinde olmadı…" karşılığını verdi.
Merkel’in Türkiye ve Avrupa üstündeki ilişkilerdeki tesirini elbette değerlendirdiğine müteveccih indinde istifham üstünde Erdoğan şu biçimde bitmeme etti:
"Şunu gizlemeden ve kupkuru söylemem lazım; bizim Merkel'le, Schröder'den sonraları müspet indinde sürecimiz ha amma Alman şansölyeleri içerisinde en güzel idare seçimi Schröder'le oldu. Schröder'le bizim münasebetlerimiz hakkıyla aşırı aşkın farklıydı. Tabii Schröder'den sonraları Şansölye Merkel ile münasebetlerimizde de ilişkilerimiz kötü değildi. Sık kesif arar, kesif pıtrak ararım. O biçimde bu süreci işlettik, çalıştırdık. Tabii şu anda, kısaca Armin Laschet alır almaz bilemiyorum amma Armin Laschet ile de düet münasebetlerimiz iyiydi.
Temennim odur ki hakkıyla lüzum Almanya'da canlı Türk vatandaşları ile ilgili gerekse Türkiye-Almanya ilişkilerindeki bundan ahir süreci ensesi kalın kılacak indinde nüfuz iş başına gelsin. Çünkü bizim orada aşırı çın sayıda indinde insanoğlu potansiyelimiz mevcut ve bu insanoğlu orada zorluk çekmesinler. Böylece acemi indinde süreci Türkiye-Almanya ilişkilerinde inşallah çelimli kılacak indinde iktidarla bitmeme ettirelim. Bu mevzuda da ki olursa tığ onunla değme devir ilişkilerimizi, geleceğe aşırı aşkın çelimli biçimde sürdürmüş oluruz. Mesela attığımız bazısı adımlar vardı. Savunma endüstrisine müteveccih Almanya'yla ilişkilerimiz vardı. Daha da önemlisi şu anda tahtelbahir gemilerinin makinelerinin aksamıyla ilgili attığımız adımlar vardı. Şimdi bu adımların güzel indinde biçimde sürmesi ve defans sanayisinde de bunlarla bu arada bizim çelimli yürümemiz, Türkiye-Almanya ilişkilerinde aşırı değişik indinde yere sadme edecektir niteleyerek düşünüyorum. 'Her dü yurt düşüncesince yararlı bulunan nüfuz hangisi ise o iş başına gelsin.' diyorum."
Sosyal komünikasyon araçları düzenlemesi
Sosyal komünikasyon araçları düzenlemesine müteveccih çalışmanın ne etapta yer aldığı ve ne adımların atılmasının planlandığına bağlı istifham üstünde Erdoğan, bununla ilgili çalışmaların sürdüğünü, Meclisin açılmasıyla baş başa de TBMM'ye sunulacağını bildirdi.
Erdoğan, "Böylece toplumsal komünikasyon araçları mevzusundaki atacağımız adımların memleketimiz için, milletimiz düşüncesince yararlı olmasını dilek ediyorum. Çünkü toplumsal medyanın maatteessüf tahribatı aşırı gizlemeden ve kupkuru ortada. Bu tahribatın bundan sonraları bitmesinden yanayım. Artık bu tahribatı bitirmenin vaktinin geldiğine inanıyorum." niteleyerek konuştu.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, "HDP emektar Eş Genel Başkanı Sezai Temelli 'Kürt sorununda çözümün adresi İmralı'dır.' açıklaması yaptı. Selahattin Demirtaş'ın da indinde açıklaması oldu, o da HDP'yi ayraç etti. Sayın Kılıçdaroğlu da bu yönde indinde izah yaptı; 'Kürt sorununu HDP çözer.' dedi. Seçimlerin yaklaşmasına benzeyen indinde çağda bu çeşit ittifaklar, bu çeşit izahat elbette değerlendirilir? Bir de HDP öz ortada ikiye mi bölünüyor?" sorusu üstünde şunları kaydetti:
"Hayırlı olsun. Bu mevzuyla şayet tığ çalışır olursak efsus olur. Yani İmralı mıdır, değil midir, onların sorunu. Varsın onlar bu biçimde yola bitmeme etsinler; kısaca HDP midir, şu mudur, bu mudur… Biz deriz ki bu ülkede şu anda Cumhur İttifakı bu işin biricik hal noktasıdır ve Cumhur İttifakı namına da tığ bu çözümün mücadelesini sürdürüyoruz. Çünkü bizim şu anda kitabımızda bütünlük var, el donanması var, uhuvvet mevcut ve bununla da bu yolda bitmeme ediyoruz. 'Yok Kürt sorununu çözmektir, namevcut şudur, namevcut budur…' Türkiye’de böyle indinde dava yok. Biz bu işi çoktan çözdük, aştık, bitirdik. Eğer birliğe, beraberliğe, kardeşliğe inananlar mevcut ise buyursunlar daim bu arada yola bitmeme edelim."
Muhalefetin KHK'liler ve Diyanet İşleri Başkanı Ali Erbaş ile ilgili açıklamaları hatırlatılarak, "Muhalefetin bu tutumu kendince ne düşünüyorsunuz?" sorusunun yöneltilmesi üstünde Erdoğan şunları söyledi:
"Bir kat KHK ile ilgili 'Ben bu işi çözeceğim.' diyen kim? Ana muhalefetin başındaki zat. Sen ne vakitten bu yana kaza oldun? Bu yargının konusu. Bununla ilgili adımı kaza atar. Sana ne oluyor? Kim sana bu yetkiyi verdi? Velev ki nüfuz olsan -böyle indinde şansın mevcut mı, namevcut mu o da ayrı- yargının yetkilerini elinden sen elbette alıyorsun? Öyle indinde bilinçlilik mevcut mı? Şu anda bunlar ağız ağıza yargının kontrolü altında olan, yargının iradesinde bulunan indinde konu. Adam anca atıyor ki birileri da buna inanıyor. Bunu ısınmak katiyen beklenen değil. KHK ile ilgili mevzularda zati devir hin yargıda bu gelişimleri izleme eden, arama fail bazısı kararları da banko görüyoruz.
Ali Erbaş hocamızla ilgili mevzuya gelince... Bir kat anne muhalefetin Ali Erbaş hocamıza, Diyanet İşleri Başkanı'mıza bu genişliğinde taşlama etmeye ne hakkı ne yetkisi vardır. Bu densizliktir, terbiyesizliktir. Zaten CHP'nin cemaziyelevveli de daim bizim ilmek adamlarımıza hakaretle geçmiştir. Şimdi de aynısını Diyanet İşleri Başkanı'mıza hakaretle yürütüyorlar. Ama şurası bilsinler ki Diyanet İşleri Başkanı'mız bekâr değildir. Diyanet İşleri Başkanı'mız CHP’nin bu kendini bilmez tiplerinin göz boncuğu devir muhatabı da olmamıştır, olmayacaktır. Diyanet İşleri Başkanı'mızı bu etapta tığ katiyen bekâr bırakmayız. O kayırma ehemmiyetli indinde makamdır. Dolayısıyla bu makama taşlama edenler, bu ülkede dinini, diyanetini bilenlere taşlama etmiş olurlar. Yeni ortaya çıkmak bulunan bir tanesi hâlâ var; o da böyle sallayıp sallayıp duruyor. Dur bakalım; hâlâ tümen olduğun fark değil. Ana muhalefetle bu arada indinde şeyler yapıyorlar."
"Zincir marketlerin bıkılmayan uygulamaları var"
Cumhurbaşkanı Erdoğan, şahsen ilgileneceğini dediği fahiş değer mevzusundaki maslahat başlıkları ve izlenecek minval haritasına bağlı soruya, "Bu mevzuda azda olsa bilhassa bu zincir marketlerin bıkılmayan uygulamaları var. Bu bıkılmayan icraat karşısında tığ de Ticaret Bakanlığı namına bunların üstünde üzerinde gideceğiz. Zincir marketlerin bu uygulamalarıyla mücadelede Ticaret Bakanlığımız lüzumlu bulunan değme kabil tedbiri alıyor, ilişki ve bunlara da lüzumlu operasyonları yapacaktır." cevabını verdi.
"Tek maslahat zincir marketler mi?" ifadesi üstünde ise Erdoğan, "Ağırlıklı namına iş orada toplanıyor. Bütün üreticiden tüketiciye bulunan yerde zincir marketlerin buradaki derin ürünleri toparlaması… Bu da 5 parça zincir market. Bunlar dört başı mamur o ürünü toparlıyor. Bu 5 parça zincir marketin toplamış yer aldığı ürünle piyasalar karmakarışık oluyor. Bunlar şayet bu etapta hâlâ adaletli davranırlarsa hem yurttaş makul fiyatla verim alabilecektir bununla ortak müstahsil şu an bakımından kazanımını, parasını eskiden benimseme etme şansına ulaşacaktır." dedi.
