Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) Genel Başkanı Devlet Bahçeli, Hatay merkezde icra ettikleri araştırmaların peşi sıra Afet Koordinasyon Merkezi'ne geçerek görüşmeler gerçekleştirdi. Görüşmelerinin peşi sıra kameralar karşısına sabık Erdoğan, ehemmiyetli açıklamalarda bulundu. Gerçekleşen devim felaketinin Türkiye'nin ne derece kavi bir coğrafyada bulunduğu gerçeğini bir defa hâlâ gösterdiğini kail Erdoğan, “Vatanımızı dip bir aşkla sevdiğimiz düşüncesince onun güzellikleri ile baş başa zorluklarını da kabulleniyoruz. İnsanlığın kadim çağlarından bu yana medeniyetlerin, ülkelerin ve toplumların en ehemmiyetli uğraş sektörü bulunan bu coğrafyanın emanetinin sonuç bin senedir sahibi olmakla alım çalım duyuyoruz. Bu aşkla birtakımı devir haricen mevrut istilacılara, birtakımı devir içeride zuhur fail bozgunculara, birtakımı devir insanoğlu iradesini aşan doğa felaketlerine huzur vatanımıza hep eş çıktık. Haçlı seferlerine, Moğol istilalarına, yüzyıllar boyu yaşadığımız birçok siyasal toplumsal çalkantılarla ciharıyek yanımızdan mevrut saldırılara inançla, sabırla huzur koyduk. Millet kendisine kendimizle baş başa coğrafyamızdaki bütün kardeşlerimizin de hakkını hukukunu, onurunu dayanak noktası peyda buyurmak düşüncesince canımız karışma uğur boncuğu fedakarlıktan kaçınmadık. Cumhuriyet tarihimiz süresince demokratlık ve kalkınma mücadelemiz okunabilen sürdü. Evet bin senedir bu yurt topraklarında ne yaşarsak yaşayalım katiyen konfirmasyon olmadık, vazgeçmedik, umutsuzluğa kapılmadık. İki hafta evvela bugün yaşadığımız depremleri aha bu derinlemesine ve güç yürüyüşün biberli bir sayfası kendisine kalplerimize ve ulusal hafızamıza nakşettik” ifadelerini kullandı.
Türkiye'nin yaşamış bulunduğu depremlerin dünyada aynısı benzeşim sıfır olaylar kendisine tanım edildiğini hatırlatan Erdoğan, “Depremde hassas iptidai ayrı kırık hattının yüzlerce kilometrelik bir bölgede üstünde yaşadığımız toprakta 7 metreyi aşan toprak değiştirmelere minval açmış bulunduğu belirlendi. Sarsıntının faktör bulunduğu yıkıma zor şita şartlarının sıkıntıları da eklenince depremden ahir önceki günlerde bütün gayretlerimize karşın birtakımı nakıs ve aksaklıklar yaşandığını biliyoruz. Deprem bölgesindeki amme ve çırçıplak maşer kıyamet kapasitesinin önceki anda iri seviyede çevrim dışı kalması güçlükleri hâlâ da arttırdı. Deprem anından itibaren bütün bakanlıklarımızı, kurumlarımızı, çırçıplak maşer kuruluşlarımızı harekete geçirdik. Devletin ve milletin bütün imkanlarını alana ulaşmak, kontrolör istirdat çalışmalarını başlatmak, yardımları örgütlü buyurmak düşüncesince seferber etik. 81 ilden aracısız bu işle memur olanlar haricinde kontrolör istirdat yapabilecek, çöküntü tahammül iane asayiş çalışmalarına dayanak noktası olabilecek bütün amme görevlilerini, bütün çırçıplak organizasyonları devim alanına yönlendirdik. Milletimizin kâffesi bu seferberliğe fahri kendisine doğrusu katıldı. Uluslararası iane çağrısı yaparak, gayrı ülkelerden iane ekiplerini de çağırma ettik. Olağanüstü hal, kıyamet bölgesi, zorlayıcı faktör ilanları ile süreci olmak düşüncesince türel enfrastrüktür oluşturduk. Depremin yıktığı binaların altında küsurat vatandaşlarımızı çıkarmak, amma velakin felaketten kurtulan insanlarımız baştan yaşama düğümlemek düşüncesince çalıştık. 6 bini bir tomar dümdar sarsıntının minval açmış bulunduğu tehlikelere karşın ekiplerimiz kahramancasına çalışmalarını yürüttü. Tamamen yıkılmış 21 bine yaklaşan binada 71 binin üstünde özgür birimin üstünde çöküntü kaldırıldı. Ağır hasarlı 118 bin binadaki 412 bin özgür ünite boşaltma edildi. Orta hasarlı 24 binden bir tomar binadaki 133 bini bir tomar özgür birimdeki vatandaşımızın arızi korunma merkezlerine nakli sağlandı. Deprem branşında 3 milyon 108 bin özgür birimin az hasarlı ve hasarsız bulunduğu belirlendi. Çevre Bakanlığımız 7 bin 328 personel ile gerçekleştirdiği hasar saptama çalışmalarını dönmek üzere. Vatandaşlarımız e-Devlet sistemi üstünden evlerinin hasar vaziyeti raporlarına ulaşabiliyor. Deprem anından itibaren düzenlenen çalışmalarda 35 binden dahası kontrolör istirdat peyda buyurmak kıl payı 271 bin destek, iane ve asayiş çalışanı fariza aldı. Ülkemizin ayrışık yerlerinde 12 binin üstünde ağırbaşlı iş makinası bölgelerdeki çöküntü tahammül enfrastrüktür faaliyetlerine katıldı. Milli Savunma Bakanlığı ile güven ve jandarma teşkilatları bilhassa peyda buyurmak kıl payı amme kurumlarımıza ilgilendiren 77 uçak, 120 helikopter, 38 gemi, 45 insansız iklim aracı, istirdat iane ve boşaltma çalışmalarına katıldı. Savunma Sanayii Başkanlığımız çöküntü altı ve örek gerisi görüntüleme sistemleri de kontrolör istirdat faaliyetlerinde kullanıldı. Kızılay bilhassa ülkemizin ciharıyek indinde yüzlerce çırçıplak maşer kuruluşumuz, belediyemiz, gönüllülerimiz, gezgin mutfaklarla gıda, giysi yardımları ile depremzedelerin yanında” diye konuştu.
"Milletimiz devim alanından şehrine mevrut kardeşlerine kucağını açarak, imkanlarını onunla paylaşarak alicenaplığını göstermiştir”
Deprem branşında günde kestirmece 2 milyon 400 bin vatandaşa yunak aşındırmak ikramı yapıldığını tamlayan Erdoğan, “Bölgede dağıtılan battaniye sayısı 3 milyona, kurulan cilt 188 bine, hizmete verilen konteynır sayısı 10 bine ulaştı. Deprem bölgesinin bilhassa ağırbaşlı hasar meydan şehirlerine battaniye, cilt ve konteynır sevkiyatları sürüyor. Halen 65 bini kurulumu devam eden konteynır sayısını 100 bine, gerekseme şeklinde 200 bine çıkartabileceğiz. Halihazırda depremzedelerimizden çadırlarda barınan sayısı 751 bini, konteynırda barınan sayısı 24 bini, yurtlarımızda barınan sayısı 252 bini, Milli Eğitim Bakanlığı kuruluşlarında barınan sayısı 462 bini, amme ve hususi dal otel ve misafirhanelerinde barınanların sayısı 195 bini bulmuştur. Böylece toplamda 1 milyon 684 bin vatandaşımızın korunma gereksinimi giderilmiştir. Taleplerine binaen 62 bin vatandaşımız karayolu, 289 bin vatandaşımız havayolu, 21 bin vatandaşımız sert yolu, bin 156 vatandaşımız derya yolu ile devim alanından gayrı şehirlere boşaltma edilmiştir. Milletimiz devim alanından şehrine mevrut kardeşlerine kucağını açarak, imkanlarını onunla paylaşarak alicenaplığını göstermiştir” şeklinde konuştu.
Konuşmasında devim fırsatçılarına da yer veren Erdoğan, “Sayısı az da olsa depremi fırsata dönüştürme, depremzedeleri sömürme ika ardında bulunan cibilliyet fukaraları çıkabiliyor. Kamuoyuna yahut kurumlarımıza vasıl şikayetlerle ilişik müstelzim türel işlemler yapılmakla birlikte, milletimiz esas cezayı bunları vicdanında mahkum ederek vermektedir” dedi.
Depremde 41 bin 156 ferdin yaşamını kaybettiğini, 114 bin 834 ferdin ise enkazdan kurtarıldığını vurgulayan Erdoğan, “Hala kaldırılan enkazlar bittikten sonra, kayıtlar kontrolör edildikten sonradan bu benzer kesinleşecektir” açıklamasında bulundu.
"Güçlendirme diye bir mantıkla katiyen bu bölgede düz yazı ve diriltme emekleri yapmayacağız"
Depremden dokunca gören şehirlerin tamamının konutu, sanayisi, tarımı, zamanı ve kültürel değerleriyle baştan ayağa kaldırılacağını kaydeden Erdoğan, şunları söyledi:
“Hiçbir vatandaşımızı ne acısında, ne yaşamını baştan kurmada ne de geleceğini düz yazı ika gayretinde katiyen bekâr bırakmayacağız. İnsanlığın eş miraslarını içerisinde barındıran bu alana mevki ve budun kendisine baş başa eş çıkacağız. Sağlam ve az hasarlı binalarda yaşamın normalleşmesini sağlayacak adımları atıyoruz. Çadır kent, konteynır illerde barınan vatandaşlarımızı 1 sene içre düz yazı edeceğimiz sağlam, güvenli, erinçli konutlara taşımaya başlayacağız. Depremden bir tane bir binası üstelik hasar almadan alnının akıntı ile çıkan TOKİ'mizin hazırlıkları sürüyor. Mart kocaoğlan içre Hatay'da 40 bin 426 konutun, Kahramanmaraş'ta 45 bin 67 konutun, Adıyaman'da 25 bin 882 konutun, Gaziantep'te 18 bin 544 konutun, Malatya'da 44 bin 770 konutun, Osmaniye'de 9 bin 550 konutun, Diyarbakır'da 6 bin konutun, Urfa'da 3 bin konutun, Elazığ'da 3 bin 750 konutun, Adana'da 2 bin 500 konutun, Kilis'te 250 konutun inşasına başlıyoruz. Hasar tespit, çöküntü tahammül ve toprak saptama işleri bittikçe gelişigüzel ilimizde bu hane rakamları artacaktır. Tüm hane alanlarını dünkü bir kent planı çerçevesinde zemin
kalitesine, kırık hattına bulunan mesafesine bakarak özlük mimarisine, zamanı ve kültürel dokusuna akıllıca halde tasarlıyoruz. Konutlarımızın hiçbiri döşeme pozitif 3 yahut 4 sert geçmeyecek. Köylerimizde diriltme çalışmalarını da evi ile ahırı ile bahçesi ile parkıyla özlük ibdai mimarisine gereğince değiştirmeden Manavgat'ta yaptığımız kıl payı gerçekleştireceğiz. Güçlendirme diye bir mantıkla katiyen bu bölgede düz yazı ve diriltme emekleri yapmayacağız. Hepsi sıfırdan döşeme pozitif 3, bilemedin 4 kat, bu halde inşaatlarımızı yapacağız. Ülkemizdeki bütün üniversitelerimizden jeofizik, jeoteknik, titreme bilimi hocalarımızla, devim uzmanlarımızla sıkı danışma şeklinde çalışıyor, buradan çıkan neticelere gereğince cereyan ediyoruz. Demirden çeliğe, çimentodan seramiğe müstelzim bütün bina malzemelerinin birinci sınıf ve aceleci tedariki ile ilişik planlamalar sürüyor. Sağlam zeminde akıllıca tekniklerle düz yazı edilen yapıların yıkılmadığını bu depremlerde bir defa hâlâ gördük. Ülkemizin önde mevrut bütün mimarlarını, mühendislerini, kent plancılarını harekete geçirdik. Yerleşim sahalarımızı muhtemel bulunduğu derece ovalardan dağlara akıllıca kaydırarak döşeme sıvılaşmalarından ırak avlamak istiyoruz. Kadim yerleşme merkezlerimizi zamanı dokusuna akıllıca koruyarak planlamalar yapıyoruz. Her adımımızı eş akla akıllıca atıyoruz. En aşırı ehemmiyet verdiğimiz döşeme etütleri dar bölgeleme kendisine tanım edilen teknikle yürütülüyor. Bu çalışmalara gereğince çıkan bayındırlık sınırlamaları, büküm yüksekliği, bulanıklık azaltımları ağız ağıza vatandaşımızın dünyalık ve dirilik güvenliğini ölçü amaçlıdır.”
Erdoğan, devim bölgelerindeki TOKİ para ödemelerinin de 3 ay süreyle ertelendiğini açıkladı.
Murat Horoz - Erdal Can İçelli - Batuhan Toprak
