İzmir'de 30 Ekim 2020'de meydana mevrut 6.6'lık depremde 30 kişinin hayatını kaybettiği ve 8 kişinin yaralandığı Bayraklı ilçesinde yıkılan Emrah Apartmanı ile ait sorumlular bilge karşısına çıktı. İzmir 4. Ağır Ceza Mahkemesinde tanıdık duruşmaya vakfedilmiş maznun binanın statik-betonarme plan müellifi ve fenni mesulü Turgay Akkoçlu, tutuklanmadan sanıklar yüklenici Hayati U. ile binanın sürveyanı H.B.S. ve yan avukatları ile müştekiler katıldı. Duruşmada ifadesi tahsil edilen vakfedilmiş maznun Turgay Akkoçlu, binayı 1975 zelzele yönetmeliğine makul şekilde yaptığını ve İnşaat Mühendisleri Odası kabilinden inceden inceye incelenerek makul bulunduğunu ve yapım ruhsatı verildiğini söyledi. Sanık Akkoçlu, "Proje müellifi şekilde sorumluluğum yoktur.
İnşaat inşası müteahhit, bünye yeri şefi ve taşeronlara aittir. bayındırlık Kanunu, fenni mesule inşaatın projeye makul birlikte halde yapılmasını getirmek sorumluluğunu verir. Fenni mesuller müteahhidin elemanı değildir, anayasa gereği atanırlar, gerekseme gibi gelip arama ederler. Fenni sorumluluğu çatı ruhsatıyla başlayıp, çatı istimal vesikası ile sona eriyor. 'Fenni mesuliyetli gereç alımı, satımı yapmaz, müteahhitlik, bünye yeri şefliği yapmaz' der bayındırlık Kanunu'nda. Almadığım malzemeden çevre mesuliyetli tutulamam.
Alınan karot sayısını ehliyetsiz görüyorum. Tam gündüz çalışmadığı düşüncesince fenni mesuller o günlerden mesuliyetli tutulamaz. İfade tutanaklarına layıkıyla 2005'te binada çatlaklar oluşmuş. 2005'e derece 4 ila 6 şiddetinde 55 skor depreme sunulan kalmış. Bazıları 5'in üzerindedir. Binalar depreme huzur koyarken çatlaklar oluşturur. Emrah Apartmanı da 2005 senesinde çatlayarak enerjisini göstermiştir. Bu çatlaklar ilmî araştırı yapılmadan boşlama edilmiş yahut kusur yollar uygulanmıştır. Binayı halis muhlis haliyle ele kabul etmek gerekir. Uzmanlarca halis muhlis haliyle ele alınmamıştır. Binalar çatladığında tedbir katılması gerekir. Beton ve etriyelerle ait suçlamalar bulunur hakkımda. Binanın yıkılışını hoppadak beton ve etriyelere düğümlemek akla yatkın değildir" dedi.
Müteahhit değilmiş
Tutuksuz yargılanan maznun bina müteahhidi Hayati U. ise, binanın müteahhidi olmadığını savunarak, "Ben hoppadak birleşke müdürüyüm. Daha eski depremde İzmir Bayındırlık İl Müdürlüğü'nden kurul geldi ve binadaki sorunlarla ait olarak, 'Sıva çatlağıdır, binada oturulabilir' dediler. Böyle birlikte sesletim verdiler. 25 yıl oturdum o binada. Benim birlikte sorumluluğum yoktur.
Kalfaya sert yapım şekilde verdik. Kalfanın işini akla yatkın yapmış olup yapmadığını fenni mesulü denetler. Kalfa 'demir döşendi' der, tığ fenni mesulü çağırırız. Kooperatif namına imza yetkisi bulunan birlikte tane kişi bendim" dedi.
Savunması tahsil edilen tutuklanmadan maznun H.B.S., hastalıkları dolayısıyla mahkemede bata çıka konuşabildi. H.B.S., "Ben binanın sürveyanı değilim, imzanın kesinlikle atıldığını hatırlamıyorum" dedi.
"Beton ufalanıyordu"
Sanıkların savunmalarının alınmasının arkası sıra müştekilerin beyanları dinlendi. Müşteki Ö.N.B., depremde ana babasını kaybettiğini anlatım ederek, bilmiş olduğu birlikte tane tadilatın mantolama ve pentür bulunduğunu söyledi. Sanıklardan şikayetçi bulunduğunu tamlayan Bayır, "Depremden sonraları gördüğüm birlikte tane bilinçlilik birlikte kum tepesiydi. Elimize aldığımızda beton ufalanıyordu" dedi.
Müşteki H.İ. ise depremde 10 yaşındaki kızını kaybettiğini belirterek, "Sanıklardan binayı fail Hayati U.'ya herhangi birlikte depremde binanın sağlamlığını sormuştum. 'Sen on paralık düşkünlük etme, bu binayı sert yaptık, ego de eskiden depremde torunumu kaybettim' dedi. 3,5 milyonluk kentte hoppadak 5 bina yıkılıyorsa ağır boşlama vardır. Bomba atsanız bina bu duruma gelmez. Geçmişte hoppadak zelzele çatlaklarını durdurmak düşüncesince epoksi yapıldığını biliyorum. Sanıklardan şikayetçiyim" dedi.
"Bana değil, Allah'a güvenin"
Depremde eşini kaybeden Recai Argüder ise şunları söyledi:
"Eşim depremden aşırı korkuyordu, en korkmuş olduğu ahiret yolculuğu şekliydi. Bir keresinde Hayati U.'ya 'Ağabey, bu bina sert değil mi, sana güveniyoruz' demişti ve Hayati U. da, 'Bana değil, Allah'a güvenin' demişti. O devir tığ onun alay yaptığını zannetmiştik, fakat olmadığını maatteessüf muahharen anladık" gibi beyanda bulundu.
Savunma ve beyanların alınmasının arkası sıra murafaa savcısı Hayati U.'nun tutuklanmasını, Turgay Akkoçlu'nun ise alıkonulma halinin devamını istem etti. Mahkeme heyeti, Akkoçlu'nun alıkonulma halinin devamına, Hayati U.'ya konutu bırakma etmemek gibi adli arama uygulanmasına değişmeyen vererek duruşmayı yarına erteledi.
Ali Gözeten
