Dünya Bankası kabilinden gösterilen 2002-2020 yılları ortada dünyada kamudan en aşırı eksiltme düzlük 10 kuruluşa bağlı veride 5 Türk şirketinin toprak almış bulunduğu belirtilmişti. Konuya bağlı mütekellim Ekonomist Prof. Dr. Emre Alkin, listeyle ilişik ağırbaşlı hesaplama hataları bulunduğunu anlatım ederek bilim verirken, verinin toprak almış bulunduğu sayfanın Dünya Bankası'nın sitesinden kaldırıldığını aktardı.
Konuya bağlı değerlendirmelerde mevcut Prof. Dr. Emre Alkin, “İktisattan Çıkış niteleyerek müşterek kitabım var, kitabın başlangıcını İstanbul Havalimanı ile açtım hakeza müşterek projeye ister mevcut mıydı tarzı ile eleştirmiştim. En iri nedeni de konuşulan koskoca rakamlar. Biraz araştırınca kamudan tahsil edilen eksiltme miktarlarının tekrarlanmış adına hesaplandığını ve ihaleler sonucunda devlete ödenen kiraların da bahis konusu bulunduğu miktara eklendiği bilgisini aldım.
Böyle müşterek hesaplama yanlış, zımnında zat kitabıma bap ettiğim İstanbul Havalimanı kabilinden nice mega projeyle ilişik hesaplamalarda hata yapıyorsa Dünya Bankası kabilinden iri müşterek kurum, kılıç kime güveneceğiz? Şöyle müşterek iddiam mevcut benim; mega projelerle kalkınmayı elde etmiş on paralık diyar yok, hakeza müşterek tez da namevcut lakin gine de Dünya Bankası'nın kavisli müşterek söylem yazarak en azından rakamlar dair bizi kusur yönlendirmiş olmasını da esefle karşıladım. Müteahhitler şu denli iş almış diyeceğim lakin neyi referans alacağız.
Dünya Bankası tutanağının yayınlanıp sonradan linkinin giderilmiş bulunduğunu öğrenince bana az buçuk anlaşılmaz geldi. Türk üstencilik alanı dünyada bakılınca bundan hakeza rüştünü kanıtlama etmiş, dünyanın rastgele müşterek durumunda havalimanları, karayolları, köprüler, barajlar, tüneller yapıyor.
Yine de Dünya Bankası'nın matematik hatasından ötürü ego bu kuruluşların karalandığını veya dünyanın rastgele müşterek durumunda eksiltme alamadığını düşünmüyorum. Ancak söylenen rakamların aklık olması ulusal sağlık karşılaştırmaları açısından önemli. Bunları kılıç akıllıca hesaplayamazsak referans aldığımız kaynaklar akıllıca değilse o devir kılıç iktisatçılar, ekonomistler adına ortaya müspet müşterek tenkit koyamıyoruz” niteleyerek konuştu.
“Böyle biçimli olmayan rakamlar ortaya konduğu devir edilgi de oluşturuyor”
Yanlış gösterilen verilerin oluşturduğu etkilere müteveccih mütekellim Prof. Dr. Alkin, “Dünya Bankası kabilinden kurumların raporlarında hakeza biçimli olmayan rakamlar ortaya konduğu devir insanoğlu edilgi oluşturuyor. Müteahhitlik sektörüne çabucak tenkit okları yöneliyor. Ancak bölüm üyelerinden bazılarının kamuoyunu tasalı fail davranışları da toplumsal medyada tartışılıyor. Toplum vicdanını yaralayan yahut kusur mahsus işlerle ilgili bölüm duruluk getirmezse, o devir camianın tepkisi artarak bitmeme edecektir. Müteahhitlerin almış bulunduğu ihalelerle ilişik matematik hatası düzeltilir lakin önceki algıyı tashih etmek lazım. Bir de sağlık dağılımının bozukluğu, eksiltme rakamlarının yüksekliği taraf yana ulaşınca tepkiler de oluşuyor. Hele ki döviz cinsinden ödemeler bahis konusu olunca. Müteahhitler kılıç dört başı mamur bu ihaleleri hesabına getirebilmek düşüncesince döviz cinsinden istikraz etmek durumunda kaldık diyebilir. Sektörün kelimesiz kalması hal değil, onlar kelimesiz kaldıkça elan müşterek tomar tenkit oklarına sunulan kalacaklar ve sektörde aşırı dobra işler karşıcı nice şirket var, onlara da eyvah olacak. Dünya Bankası tutanağı kusur yayınlamış niteleyerek dü etap geriye istifa etmek bence makul müşterek enformasyon modeli değil" dedi.
“Sektörün enformasyon stratejisini akıllıca kurgulaması gerekir”
İhaleyi ilkokul şirket baş başa alırken bedelin rastgele müşterek şirket düşüncesince ayrı adına hesaplanması ve icar ücretinin eklenmesi sonrası verilerde hakeza müşterek neticeye ulaşıldığını özetleyen Alkin, “Gerçek rakamı bilemediğimiz düşüncesince tamamı zamanların en fiyatlı hava meydanı niteleyerek yazıyoruz sürekli. Açıkçası bu piyasanın kendisini bildirmek düşüncesince müşterek enformasyon stratejisi gerekiyor. Kamuoyunda şu biçimde müşterek idrak var; mega planlar apaçık adlara gidiyor. Eleştiri bulunan bu Türkiye'de bununla ilgili da müşterek veri bulamadım. Çeşitli bakanlıklar türlü amme projeleri meydana getirdiği düşüncesince hepsini şişman müşterek biçimde göremiyoruz lakin baktığınız devir söz gelimi mecmu karayolu ihalelerinden on paralık başına yüzdelik 4'ten elan müşterek tomar almış müşterek firmayı bulamadım" halinde konuştu.
“Verilerden işkil duymaya başlarsak neyi referans alacağız”
“Sektörün ehemmiyetli müşterek bölümü emlak haricinde da ağırbaşlı işlere imza atıyor” diyen Alkin laflarını şu biçimde sürdürdü: “Buralarda binlerce isim çalışıyor. Dünya Bankası, OECD, IMF, Dünya Ticaret Örgütü bunlar aşırı kırkyıllık firmalar bu arsıulusal firmalar nicelik açıklarken apaçık müşterek veri setlerine isnaden bunu açıklıyorlar. Mesela Türkiye Cumhuriyeti'nin nema hızıyla ilişik daim rötuşlu edilen müşterek durumla erinç karşıyayız. Bu kabilinden kırkyıllık kuruluşların veri setlerini eskisine gereğince elan çoğunlukla gözden geçirmesi gerekiyor. Mesela bu sonuç linki kaldırılan sonuç 18 salname üstencilik sayıları mesleğinde anlaşılıyor ki matematik hatası yapılıyor. Eğer rakamlar daim rötuşlu ediliyorsa eyitmek ki formüllemede müşterek hata var. Uluslararası bildirme görmüş istatistiklere makul biçimde imal edilen rakamlarla ilgili işkil duymaya başlarsak neyi referans alacağız”
“Yap-işlet-devret modelleri akıllıca kullanıldığında faydalıdır”
Dünyanın rastgele müşterek durumunda amme hususi teşrikimesai modellerinin kullandığına nazarıitibar çekici Alkin, “Yap-işlet-devret veya yap-işlet modelleri bundan hakeza bugün müşterek zorunluluk, zira dünyanın göz boncuğu durumunda amme inşaat, güreşçi köprüsü yapmıyor. Bu modellerin en iri niteliği kamunun ciddiyeti, amme faydası ve pres mantığıyla üretmek. İşletmecilik mantığı eğer olmazsa planlar filhakika batar. Bu planlar kendisince tatminkâr bilgilendirmeler yapılması icap eder huysuz hâlde rastgele müşterek şeye erinç çıkabiliriz rastgele müşterek şeye DOĞRU da diyebiliriz. Yap-işlet-devret veya yap-işlet modeli dört başı mamur dünyada yapılıyor. İngiltere, Afrika, Latin Amerika, Amerika bu devletlerin hepsinde var, elbette Türkiye'de de var. Bu modellerin en ehemmiyetli faydası kamunun hakkıyla odaklanması müstelzim düzlük her neyse ona odaklanmasını sağlıyor. Bu modeller amme yararını ve işletmecilik mantığının birleştiği projelerdir. O sebepten dolayı hoppadak büyüklük değil, ulus açısından da faydalı. Ayrıca şurası da söylemem gerekiyor; dünyanın çağcıl şirketleri ticari faaliyetlerinin indinde da zat algılarını komuta etmek zorundalar. Kamunun da maşer yararına bulunan işi akıllıca anlatması gerekir. Bu planlar kamu-özel teşrikimesai olduğuna gereğince hem devletin bununla ortak bu piyasanın meydana getirilen işlerle ilişik saydam bilgilendirmeler yapması gerekiyor” ifadelerini kullandı.
Alkin, “İşin ilmî bölümüne gelince; ekonomide müşterek sükûnet bulunduğu devir devletin hazinesi hür masraflar yaparak ekonomiyi canlandırmaya çalışır. Bu çarpan etkisi, bunun indinde hususi sektörde kamunun bu çabasından cesurluk alarak zat bulmuş bulunduğu kaynaklarla yatırıma başlarsa çarpan ve hızlandıran etkisiyle iktisat çabucak durgunluktan çıkıyor ve büyümeye başlıyor. ABD'de bu aşırı derinlemesine zamandır yapılıyor" dedi.
