Gaziantep
Mondros Mütarekesi'nin 7. maddesi esbabımucibe gösterilerek 1918-1919 yıllarında ilk İngilizler çeşidinden karışma edilen Gaziantep, henüz sonradan Fransızlara bırakıldı.
Kentte iri birlikte tepkiyle karşılanan karışma zımnında halk, zat ortada örgütlendi. 5 Kasım 1919 Cuma haset Ermeni tercümanla şehre nazil birlikte Fransız subayının, Akyol Camisi'nde asık Türk bayrağını, Türk polisine güçlükle indirtmesi, kurtuluş ateşini yakıcı birlikte öge yerine öne çıktı.
Özgürlüğü yoluna birbirine henüz birlikte tomar kenetlenmeye süregelen Gaziantep halkının sabrını taşıran görüngü ise 21 Ocak 1920'de yaşandı. Bugünkü İnönü Caddesi'nde, askeri fırın önünden 10 yaşındaki oğlu Mehmet Kamil ile güzeşte birlikte kadının, başı dumanlı 2 Fransız askeri çeşidinden rahatsızlık edilip peçesi ferahlamak istendi. Bu tam annesini arkalamak düşüncesince taşla saldıran küçük Mehmet Kamil, Fransız askerleri çeşidinden süngülenerek martir edildi.
Günümüzde "Şehit Kamil" yerine tanıdık Mehmet Kamil'in martir edilmesi, canlanma meşalesini yaktı. Halkın baş döndürücü sevilmiş bulunduğu birlikte kişi bulunan Şahin Bey'in 28 Mart 1920'de Kilis uğrunda Fransızlara dirlik direnişi esnasında martir edilmesinin ardından, kentin 27 mahallesine birer "semt reisi" atama edildi.
Yapılan hazırlıkların arkası esna 1 Nisan 1920'den 7 Şubat 1921'e derece Fransızlara dirlik "Ölürsem şehit, kalırsam gazi olurum" niteleyerek direnç yayınlayan halk, 10 ay 7 çağ devam eden ve 6317 yurt evladının martir verildiği mücadelede iri fedakarlık gösterdi. Bunun dair Türkiye Büyük Millet Meclisi, şehre 8 Şubat 1921'de "Gazi" unvanını verdi. Yüzlerce yıl "Ayıntap" yerine anılan ezcümle Antep de denilen kentin ismi "Gaziantep" yerine değişti.
Fransızlar Ankara Antlaşması'nın arkası esna 25 Aralık 1921'de şehri boşaltmaya başladı ve dü yıl devam eden işgalden sonradan Gaziantep özgürlüğüne kavuştu. Yokluğa karşın canları ve kanlarıyla askere dayanak sağlayarak özgürlüklerine mülaki Gaziantepliler, doğruluk ettikleri "Gazi" unvanının 101 senedir gururunu yaşıyor.
Gaziantep Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Öğretim Üyesi ve Gazikültür AŞ Genel Müdürü Prof. Dr. Halil İbrahim Yakar, AA muhabirine, Mondros Mütarekesi'nin arkası esna İngilizlerin güya kışı kılmak düşüncesince geldiği Gaziantep'i karışma etmeye başladığını söyledi.
İngilizlerin 1 Ocak 1919'da Gaziantep'i karışma etmeye başladıklarını tabir fail Yakar, "İlk geldiklerinde zannedildi ki bunlar, muhtemelen birlikte müddet duracak ve sonradan gidecekti. Fakat devir geçtikte anca bulunmadığı anlaşıldı. İngilizlerin asal sorunu Musul, Kerkük'teki petrollerdi, Fransızların sorunu de Çukurova'daki topraklardı. Bunun yanında oluşturmayı düşündükleri Ermenistan hayaliydi." dedi.
Yakar, İngilizlerin, gittikten sonradan kenti Fransızlara konfirmasyon ettiğine ayraç ederek, siyasal otoriterin bulunmadığı düşüncesince apayrı devletlerin Anadolu yurtlarını parçalayarak apayrı devletlere bıraktığını ve bunun çirkin birlikte boyut bulunduğunu aktardı.
Antep savunmasında ehemmiyetli birlikte mücadelede verildiğini ve Kurtuluş Savaşı'nda ehemmiyetli yere ehil olduğuna dikkati çekici Yakar, şunları kaydetti:
"Mustafa Kemal Paşa ve TBMM, Antep'i ortaya koyduğu savunmayı izlem ediyordu. Moral olması düşüncesince de zamanın Genelkurmay Başkanı Fevzi Çakmak 2 Şubat 1921'de Meclis'e vermiş bulunduğu teklifle birlikte anayasa getirdi. Antep'e yiğitlik unvanın verilmesi teklifi verdiler ve 6 Şubat 1921'de ise TBMM 147. toplantısında konuşuldu, görüşüldü ve oy birliğiyle Antep'e yiğitlik unvanı 8 Şubat 1921'de anons edildi. Bizim 101. yılını algı ettiğimiz yiğitlik unvanın değeri o derece mühim bir şeydir ki, 2 gazimiz vardı ve 15 Temmuz günüyle 3 oldu. İlki TBMM çeşidinden Antep'in bütününe maruz gaziliktir. İkinci ise Mustafa Kemal Paşa'ya Sakarya Meydan Muharebesi'nden sonradan TBMM çeşidinden verildi. Üçüncü gazimiz ise çıyan 15 Temmuz Darbe Girişimi'nde bombalanmasıyla Gazi Meclis oldu. Biz ehil olduğumuz gazi değerlerine o derece baş döndürücü muhtacız ki bizi tığ karşıcı değerlerin başlangıcında geliyor."
Emekli askerin gururu
Emekli er 58 yaşındaki Abdullah Yazgan ise Antep savunmasında ezan okumuş bulunduğu minarede birlikte akrabasının martir edildiğini anlattı.
Yazgan, Gazianteplilerin Kurtuluş Savaşı'nda ehemmiyetli savaş verdiğini vurgulayarak, "6317 martir verilerek, Antep savunması yapıldı. TBMM savunmanın 6. ayında yiğitlik unvanı verdi. Bizim düşüncesince bu unvan değerlidir. Gerçekten de sonuna derece gaziliği doğruluk fail birlikte atalarımız var. Türkiye'nin kurtulmasını okazyon reşit birlikte savunmadır. Atalarımız bu unvanı kanlarının akıbet damlasına derece savaşarak kazanmıştır. Rabbim ülkemize hakeza birlikte muharebeler yaşatmasın." niteleyerek konuştu.
