Dönemin Genelkurmay Başkanı Orgeneral Kenan Evren başkanlığında gerçekleşen 12 Eylül darbesi ile Türkiye Cumhuriyeti, silahlı kuvvetlerin yönetime üçüncü müdahalesini yaşamıştı. Darbe sürecinde 650 bin kişioğlu gözaltına alındı, oluşturulan 210 bin davada 230 bin kişioğlu yargılandı, 7 binden beraberinde tomar kişioğlu düşüncesince de vefat cezası cezası istendi.
517 ferdin ahiret yolculuğu cezasına çarptırıldığı süreçte, 50 kişioğlu vefat cezası edildi. 14 bin ferdin vatandaşlıktan çıkarıldığı bu dönemde, kestirmece 100 bin kişioğlu teşkilat üyesi olma suçundan yargılandı, 30 bin kişioğlu ise kazalı bulunduğu iddiasıyla işten çıkarıldı.
Hafızlara hakeza kazınan 12 Eylül hunriz vuruş sürecine şahsen tanıklık eden, zamanın ehemmiyetli adları İhlas Haber Ajansı'na (İHA) yaşadıklarını anlattı.
“Nurettin Soyer sorgumuza girip atılmış suçların ikrar edilmesi düşüncesince işkence yaptırdı
Dönemin şahitlerinden, MHP ve Ülkücü Kuruluşlar Davası'nda idamla yargılanan sanıklardan Hakverdi Satılmış, hapis sürecinde yaşadıklarından bahsetti. Çeşitli aletlerle muhtelif işkencelere sunulan kaldığını anlatım fail Satılmış, “Mamak Cezaevi içerisinde askeri garnizon içerisinde ülkücülere özel müesses beraberinde işkencehane, Ankara'da Alparslan Türkeş'ten sonradan önceki yakalanan, gözaltına tahsil edilen kişiyiz. 36 güneş işkence gördük. İki fırıldak ortada Filistin askısı denilen aletle asıldık. Alt tarafımız çıplak. Her tarafımızda çarpıcılık telleri. Bize işkence karşılayıcı manşet kadrosuyla bu arada müddeiumumi da var. İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer'in babası Nurettin Soyer. Resmi kıyafetle bizim sorgumuza, şahsen işkenceye katılıp üzerimize hücum geçirmek maksut suçların ikrar edilmesi noktasında kendisi işkence yaptırdı. İşkence tutanağı da alamadık. 36 güneş annemi getirip işkence yaptılar. Okuması yazması sıfır beraberinde hanımı oraya getirdiler. Biz o devir suçu ikrar ettik” sanarak konuştu.
Kendilerine işkence fail bireyleri ‘Amerikan askeri' olarak tanımlayan Satılmış, “Muhsin Yazıcıoğlu, Yılmaz Dural kısaca idealist hareketin önde mevrut insanlarıyla, başkan Alparslan Türkeş ile bu arada yargılandık ve Türkeş'i murafaa salonunda İstiklal Marşı ile karşıladık. İstiklal Marşı okumaktan hücrelere atıldık. Savunma verdik, hücrelere atıldık. Akşam pataklama yedik. Mamak Askeri Cezaevi bambaşka beraberinde evren idi. Namaz kılmak, Kur'an- Kerim kıraat etmek yasak. Sayımlarda beraberinde tomar Kur'an-ı Kerim'leri yırtarlardı. Bize askeri giysi giymiş, Amerikan uşağı askerler işkence yapmış oldu “dedi.
“Ali Bülent Orkan ‘iblisler' sanarak bağırıyordu”
12 yılı geçmiş beraberinde hapis yaşamı olduğunu, bu süreçte yaşamış bulunduğu en ateş anıyı özetleyen Satılmış, “Ali Bülent Orkan benim C-5'te taraf hücremdeydi. Elleri ve ayakları güçlü parmaklıklara kelepçelenmiş, çarmıha gergin halde günlerce aç, susuz ve uykusuz bıraktılar Orkan'ı. Ali Bülent Orkan hemen ‘iblisler' sanarak bağırıyordu. Biz 36 güneş orada ülkücülerin işkence esansında feryatlarını dinledik. Annelerinin, kardeşlerinin, hanımlarının bağırışlarını dinledik ilkin de dinlettiriyorlardı. Erkeklerin haricinde bayanların orada işkencede bağırttırılması bizlere aşırı beraberinde tomar dokunuyordu. Namaz kılanı dövdüler, oruç avlamak yasak. Yemek getirdiler, içerisine sıçan ölüsünü atmışlar. Karavanalara avuçla taş atıyorlar. Yemeği beraberinde insanoğlunun yiyemeyeceği şekle getiriyorlar. İnsanlık suçu işlediler. Bunlar yargılanamadı” ifadelerini kullandı.
Satılmış, Kenan Evren'in yargılanamamasının içre beraberinde çıban olarak kaldığını söyledi.
“Orada insanoğlu haklarının var bulunduğunu beyan geçirmek beklenen değil”
12 Eylül 1980 darbesi çağında askeri yargılamalarda maznun olarak yargılanan, 1980-1991 yılları ortada cezaevinde mevkuf bulunan avukat Osman Başer, boşaltma olduktan sonradan Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesini bitirdi. Şu anda başıboş avukatlıkla uğraşan Başer, meydana getirdiği açıklamada 12 Eylül 1980 süresinde hukuk, insanoğlu hakları olmadığını, defans makamının susturulduğunu belirterek, “Biz o devre maznun olarak yargılanıyorduk ve cezaevinde bulunuyorduk. MHP ve Ülkücü Kuruluşlar Davası'nda rahmetli Alparslan Türkeş ve dostlarıyla baş başa 590 insana DOĞRU sanıkla baş başa beraberinde spor salonunda baraka, oturakları tahta, vakit 08.00'de gelip vakit 19.00'da koğuşlara götürülen, ağız ağıza usa vurma güçlü beraberinde işkence, gır hakkı kısıtlı, bahsetmek gülmek, insancasına gereksinimleri bertaraf geçirmek ağız ağıza izne tabi. Orada insanoğlu haklarının var bulunduğunu söylemek, savunmanın vazifesini göre yaptığını söylemek, masumluk karinesinin bizim lehimize değerlendirildiğini söylemek, suçsuzluğun ispatlanana derece insanların arı bulunduğunu almak beklenen değil” sanarak konuştu.
“Baskı, işkence ile insanlardan beyanlar alınarak töhmet ikrar etmeye zorlanıldı”
“O devirde yaşlısı genci, sağcısı solcusu, hanımı kızı bütünü bulunan politik çatı püskürtü edildikten sonradan 5 nefis generaller cuntası, Kenan Evren ve arkadaşları kabilinden bizlere ağız ağıza köle muamelesi meydana getirilen insanoğlu toplumu biçiminde beraberinde yerlerde tutulduk” diyen Başer, şunları kaydetti:
“12 Eylül 1980 de sorgulamaların tedarik evrelerinde baskı, dikte, talkın ve işkence ile insanlardan beyanlar alındı. Birtakım kanıt edilen, bühtan edilen taksirat kabule zorlandı. Hatta mukayyet beyanlarla ikrar ettirildi ve imza attırıldı. Bunların çokları şahısların türel ve fiili imkansızlıklar dahilinde bulunduğu beraberinde ortamda işlenen taksirat ikrar ettirildi. Birçok arkadaşımız menşur etti. Birçok arkadaşımız da ehliyetli deliller tartışılmadan, ehliyetli usa vurma süreci yapılmadan, balans unsuru olsun sanarak beraberinde sağdan beraberinde soldan vefat cezası kararları verildi. Meclis'ten onayı alınmadan bu insanoğlu uygulama edildi. Ailelerimizin karşısında biz çirkin muamele, hakaret, çelim hız görüyoruz. Cezaevinde koğuştan görüşme hesabına gidip gelene derece insanlıktan çıkıyoruz. Ziyarete kullanmak beraberinde ölüm, işkence. Yemeklerin içerisine adamlık dışı kimi şeyler katıyorlar. Bu yiyecekleri lüzum yiyin lüzum dökün. Önünüze anca beraberinde atlatmak getiriyorlar ki efsanevi çiftliklerine koyulan, ıslatılıp maruz ekmekler şeklinde yazma ekmekler getiriliyor.”
“12 Eylül 1980'de 15 Temmuz darbesi kabilinden şehitlik makamı bu vuruş mağdurlarına idealist şehitlere de şehitlik makamı verilmeli” niteleyerek 12 Eylül mağdurları düşüncesince doğruluk talebinde bulunan Başer, ayrımsız sürede 12 Eylül vuruş döneminden etkilenenlere maddesel içsel destekte bulunulmasını dile getirdi. Kenan Evren'in yargılanma dönemini aktaran Başer, “Tamamen beraberinde film senaristliği kabilinden oldu. Kenan Evren 70 yaşında, gayrı generaller ölmüş. Kenan Evren'i murafaa salonuna getirememişiz, istifham soramamışız, taleplerimiz dinlenmemiş” dedi.
“Birbirlerinin kulaklarını deliyorlardı, boyunlarına vurmaya çalışıyorlardı”
12 Eylül 1980 çağında MHP Genel Başkanı bulunan Alparslan Türkeş'in avukatı Şevket Can Özbay, vuruş sürecinde mahsus derneklere, partilere ve kuruluşlara unsur ergin yahut oralarda güçlenmiş ki var ise listeler biçiminde suçuna bakılmadan hepsinin tutuklandığını belirtti.
Öte yandan, rastgele güneş kestirmece 30 ferdin tutuklandığını ve tutuklananların Mamak Askeri Cezaevi'ne götürüldüğünü hatırlatan Özbay, “Bütün bloklar mahkumlarla tıka basa doluydu. Orada sağcılar ve solcuları ayrımsız koğuşlara alıyorlardı. Bunlar ne derece önlem almaya çalışırsa çalışsın, rastgele güneş dü kadro ortada aşırı hunriz kavgalar oluyordu. Uzun müddet bekliyorlardı. Mahkumlar, somya yataklardan söktükleri demirleri çıkkın yapıyorlardı. Birbirlerinin kulaklarını deliyorlardı, boyunlarına vurmaya çalışıyorlardı. Kan gövdeyi götürüyordu koğuşlarda. Koğuşun birisinden beraberinde kavga başladığı devir ayrımsız anda etraflı koğuşlar ayaklanıyordu ve ayrımsız anda sağcılar ve solcular birbirlerine giriyorlardı. Artık dü tarafında takati kalmayınca bu yol asker girip, dü tarafı da dipçikliyordu” sanarak konuştu.
“Haksız, hukuksuz ve yabansı yere binlerce insanoğlu tutuklandı”
Özbay, şöyleki bitmeme etti:
“Gardiyanlar, ağırbaşlı yaralananların ilkin patlak yerlerine sumsuk atıp ondan sonradan yaralarını dikiyordu. Acıma, insanoğlu hayatı, insanoğlu yaşamının önemi karışma tek bilinçlilik yoktu. Kaçmaya girişim eden, avluda söylenenleri yapmayan, buyruklara itaat etmeyenlere de vur buyruğu vardı ve vuruyorlardı. İşin esprisi yoktu. Haksız, hukuksuz ve yabansı yere binlerce insanoğlu tutuklandı. Aileleri de kıygın edildi. Biz buna ahbaplık dilinde telafisi gayri kabili beklenen mağdurluk diyoruz. Onları telafi geçirmek tek halde beklenen değil. Sonradan defo dilemeyle, maddesel ödence vermeyle nahak yere yere çekilen acıların telafisi beklenen değil.”
Yaşananlar ve elan ilavesi demokratlık tarihinde yağız beraberinde silüet olarak toprak aldı. 12 Eylül 1980, Türk milletinin hafızasına bu halde kazındı.
Huzeyfe Tarık Yaman - Muhammed Musab Gümüşer - Evren Doğru - Hakan Karaduman - Gürkan Sayın
İLGİLİ HABER
İdamlık mahkumların avukatı Özbay, 12 Eylül sonrası vefat cezası edilen Orkan’ın akıbet anlarını İHA’ya anlattı 
