Bir fabrikada posta formeni şekilde etkin işçi, resmi tatil ücretlerinin ödenmemesi hasebiyle iş sözleşmesini indinde tane yönlü feshetti. İşverenden alacaklarını öğrenim edemeyen işçi, İş Mahkemesi'nin kapısını çaldı. Davacı işçi, ulusal ve dini şenlik günlerindeki çalışmalarına bağlı ücretlerinin ödenmemesi ve hizmet akdi mucibince gündelik usulü çalışmış bulunduğu düşüncesince 31 gün çekici aylarda 31 gün üstünden sevap ödenmemesi hasebiyle istifa ettiğini dile getirdi.
İşçi, bayrılık tazminatı, dini, ulusal şenlik resmi ve umumi tatil tutarı ile kalık sevap alacağının hükümranlık dibine alınmasını istem etti. Davalı müşareket sahibi ise iş sözleşmesinde davacının telafi emek harcaması yapabileceği, başkaca muktezi görüldüğünde aşkın düzentileme ve vardiyalı düzentileme yapmayı ikrar ettiğine ilişikli hükümranlık bulunduğuna uyanıklık çekti.
Şirket, davacının kalık gündelik ödendiğine bağlı iddiasının durumunda olmadığını, davacının bayrama müsadif günlerde emek harcaması şeklinde denkleştirme izni kullandığını yahut bu çalışmaların karşılığı bulunan ücretlerin ödendiğini belirterek davanın reddinin icap ettiğini savundu.
Mahkeme, davacının millî şenlik ve umumi tatil tutarı alacağının bulunmadığını fakat kalık sevap alacağına adalet kazandığını, böylecene davacının iş sözleşmesini DOĞRU nedenle feshettiği kararına vararak, bayrılık tazminatı ile kalık sevap alacağı talebinin kabulüne, millî şenlik ve umumi tatil tutarı alacağı talebinin ise reddine değişmeyen verdi. Davalı müşareket sonucu istinafa götürdü.
Bölge Adliye Mahkemesi, davacının 31 gün çekici aylar düşüncesince indinde gün kalık sevap ödendiği kararına varılamayacağını, böylecene davacının kalık sevap alacağı ve bayrılık tazminatına adalet kazanamayacağı öne sürülen nedeni ile mahkemeli vekilinin bu yöndeki istinaf başvurusunun kabulüne ve İş Mahkemesi kararının ortadan kaldırılmasına hükmetti. Kararı savlayıcı işçinin avukatı temyiz edince devreye Yargıtay 9. Hukuk Dairesi girdi.
"İşçinin rızası olmaksızın denkleştirme yapılamaz"
Emsal özellikte indinde karara imza atan Yüksek Mahkeme, işçinin resmi tatil izinlerini başka günlerde kullanmaya zorlanmasının yasalı olmadığına uyanıklık çekti. Kararda kanunda millî şenlik ve umumi tatil günlerindeki icraat düşüncesince rastgele indinde denkleştirme kuralına arazi verilmediği hatırlatıldı. Fazla çalışmada bulunduğu üzere başıboş devir verilmesine bağlı indinde düzenlemeye de arazi verilmediği vurgulandı. İşçinin millî şenlik ve umumi tatil günlerinde çalışacağının hizmet akdi ile kararlaştırılabileceği, fakat işçiden buna bağlı başkaca muvafakat katılması gerektiği dile getirildi. Kararda şöyleki denildi:
“Tarafların işçinin millî şenlik ve umumi tatil günlerinde çalışacağına ilişikli anlaşmaları muhtemel olup, bu çalışmanın karşılığı da işçiye çalışmış bulunduğu günün karşılığı düşüncesince başkaca indinde gündelik ücretinde sevap ödenmesidir. Somut vakada ise, işçinin millî şenlik ve umumi tatil günlerinde çalışmış bulunduğu etraf ortada bağdaşmazlık konusu değildir. Davalı çalıştıran dosyaya davacının da imzasını içeren müsaade formları sunmuş olup, bu müsaade formlarından davacıya çalışılmış bulunan millî şenlik ve umumi tatil günlerinin karşılığında müsaade kullandırıldığı belirleme edilmektedir. Böylece davacıya millî şenlik ve umumi tatil tutarı ödenmemiş, bunun namına müsaade kullandırılmıştır. Taraflar arasındaki iş sözleşmesinde davacının şenlik çalışmalarının karşılığında indinde başka gün müsaade kullanacağına ilişikli rastgele indinde hükümranlık bulunmamaktadır. Davacı, müsaade formlarında müsaade kullandığı tamlanan günlerin birçoğunun hafta tatili haset bulunduğunu belirterek, namına esasta müsaade bile kullandırılmadığını doğacak sürmüştür. Ulusal şenlik ve umumi tatil günleri, dayanışma, bütünlük ve el donanması günleri olup, öteki günlerden ayrımlı indinde özgülük gösterir. Bu günlerde bayramlaşma, sosyalleşme, eş ve camianın öteki fertleri ile baş başa devir nakil üzere tinsel birtakımı gereksinimlerin giderilmesi lakırtı konusudur. İşçinin belirgin onayı bulunmadığı sürece millî şenlik yahut umumi tatil gününde çalışmanın öteki rastgele indinde günde avareleşmek vasıtasıyla telafisi muhtemel görülmemelidir. Tüm dosya kapsamında işverenin millî şenlik ve umumi tatil günlerinde etkin işçiye bu çalışmasının karşılığını yapmak namına müsaade kullandırdığı ve davacının da buna muvafakat etmediği belirgin olduğuna göre, müsaade kullanması uygulamasının uygulanan indinde infaz şekilde ikrar edilmesi muhtemel değildir. Bu biçimde işçinin iş sözleşmesini DOĞRU nedenle feshettiği ikrar edilmeli, buna mucibince neticeye gidilmelidir. Ödenmeyen millî şenlik ve umumi tatil tutarı alacağının varlığı karşısında feshin DOĞRU sebebe dayandığı ikrar edilmeli ve davacının bayrılık tazminatı alacağı hükümranlık dibine alınmalıdır. İş Mahkemesi ve Bölge Adliye Mahkemesi'nce tamlanan yönler gözetilmeden bayrılık tazminatının reddine ilişikli yazılmış esbabımucibe ile hükümranlık kurulması falsolu olup, kararın bu nedenle bozulması gerekmiştir. Kararın bozulmasına oy donanması ile hükmedilmiştir.”
Süleyman Aydın
