Sakarya
SAÜ Afet Yönetim Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdür Yardımcısı da bulunan Utkucu, 6 Şubat'taki depremlerin arkası sıra Rektör Prof. Dr. Hamza Al'ın yardımıyla yapım mühendisliği bölümünden heyetle alana gitti.
Utkucu, İnşaat Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Sedat Sert ile fay hatlarını inceledi.
Fotoğraf: Uğur Subaşı/AA
"4,5 - 5 metreye vasıl arsa değiştirmeler gördük"
Prof. Dr. Utkucu, AA muhabirine, Hatay Kırıkhan'dan başlayarak Adıyaman Çelikhan'a derece fay hattı üstünde ölçümler aldıklarını ve gözlemler yaptıklarını söyledi.
Ulaştıkları neticeye yer veren Utkucu, "Bir sefer bu deprem kırığının tahminî kendisine 350 kilometre bulunduğunu gördük. Bu ehemmiyetli birlikte gözlem, depremin büyüklüğünün 7,8 - 7,9 bulunduğunu arsa gözlemleriyle doğrulamış oluyoruz. Fay hattı süresince 4,5 - 5 metreye vasıl sol yanal ötelemeler, arsa değiştirmeler gördük. Bunları adisyona kattığımızda depremin 7,8 ila 7,9 yöreleri büyüklüğe ehil bulunduğunu kestirim ediyoruz." diyerek konuştu.
Utkucu, Kahramanmaraş sismik boşluğunun 1513 yılından buyana deprem üretmediğini, bu depremde çabucak Kahramanmaraş sismik boşluğunun kırılmadığını aktararak, 1822 Antakya depremiyle hassas fay ile Erkenek fayının da kırıldığını gördüklerini kaydetti.
Geçmişte üç depremi değişik üreten bu fay segmentlerinin akıbet depremle ayrımsız anda kırıldığını, bu yüzden hakeza iri birlikte felaketle dirlik karşıya kalındığını vurgulayan Utkucu, "Bu depremin Anadolu coğrafyasının en iri depremlerinden birisi bulunduğunu arsa gözlemleriyle de ortaya koymuş olduk. Tarihte bu aralıklarla depremler olmuş, tığ buna deprem çifti diyoruz." dedi.
"Artçı depremler değişik faylar üstünde baş döndürücü uzakta da meydana gelebilir"
Utkucu, dü depremin art arda meydana gelmesinden baş döndürücü ikinci depremde hassas fayın şaşırtı olduğuna dikkati çekerek, birlikte numara şoku atlatmadan ikinci şokun da gelmesinin güç kendisine ayrımlılık oluşturduğunu anlattı.
Deprem alanında baş döndürücü sayıda artçının bulunduğunu ve bitmeme edeceğini dile getiren Utkucu, şu şekilde konuştu:
"20 Şubat'ta Hatay'da meydana mevrut 6,4'lük deprem de sismolojik kendisine alışılmış birlikte dümdar deprem. Üstelik tığ gerilmesini modelledik ve deyiş kendisine da yayımladık. Artçı depremin meydana geldiği faya birlikte numara deprem kabilinden tevettür yüklenmiş. Dolayısıyla dümdar deprem olmanın tamamı niteliklerini taşıyor. Artçı birlikte depremdir fakat değişik birlikte fay üstünde meydana gelmiştir. Artçı depremler değişik faylar üstünde baş döndürücü uzakta da meydana gelebilir. Ana şokla gerilmeleri ispatlanabilir, tığ de ispatladık."
Utkucu, Pazarcık merkezli önceki depremin, 1999'da Gölcük ve Düzce'de meydana mevrut dü depremin enerjisinin toplamından üç kıvrım birlikte tomar bulunduğunu söyledi.
Hatay'daki 6,4'lük depremin, önceki depremin yüzdelik 1'i başkalık olmadığını kaydeden Utkucu, "Bu da onun dümdar deprem kendisine nitelendirilmesi düşüncesince birlikte kanıt. İkinci bulunan Elbistan depremi 7,7 büyüklüğünde. Diğeriyle ½ si derece birlikte sismik momente sahip. Dolayısıyla ayrı birlikte anne beklenmeyen kendisine değerlendirebilir. Bu da birlikte deprem çiftidir." ifadelerini kullandı.
Murat Utkucu, iri depremin arkası sıra çevredeki fayların da etkilendiğin, İç Anadolu Bölgesi'nde Niğde ve Kayseri'de meydana mevrut depremlerin de "tetiklenmiş depremler" kendisine nitelendirilebileceğini aktardı.
"Doğu Anadolu ile Kuzey Anadolu fay zonları birbirleriyle etkileşimli"
Depremin etkilerinin onlarca sene bitmeme edeceğine ayraç fail Utkucu, "Doğu Anadolu Fay Zonu ile Kuzey Anadolu Fay Zonunun etkileşimi tabii vardır. Çalışmalarımız da bunu gösteriyor. Bu etkileşimin nite bulunduğu konusunu da çalışıyoruz. Doğu Anadolu Fay Zonu güzeşte yüzyılda kelimesiz birlikte çevrim geçirdi, bu yüzyılda ise neşeli birlikte çevrim sergiliyor. Geçen yüzyılda Kuzey Anadolu Fay Zonu baş döndürücü aktifti. 7'den iri 8 deprem üretti. Birbirleriyle birlikte alışveriş var. Birisi çalışırken başkası bekliyor. " değerlendirmesinde bulundu.
Utkucu, deprem alanında fay hattının ortasından geçmiş bulunduğu nice yerleşme gördüğünden bahsederek, şunları söyledi:
"Fay, Adıyaman Gölbaşı'nın site merkezini çaprazlamasına kesiyor. Fayın geçmiş bulunduğu yerde neymiş silgiyle oradaki binaları silmişsin üzere birlikte çözüm var. Bu da faylar ilişkin yerleşme yapmamanın önemini gösteriyor. Fay zonundan uzaklaştıkça yadımlama azalıyor. Fayın üstünden 100 m. ati gidiyorsun gözle görünür birlikte ayırt var, yadımlama çeşidi başkalık değişiyor. Fayın üstünde dört dörtlük birlikte yadımlama varken uzaklaştıkça yıkımın sertliği ve miktarı azalıyor. Nurdağı, Islahiye ve Kırıkhan'da da öyle. Faylar üstünde yerleşimden kaçınalım. Maraş'ın doğusunda Tevekkeli, Öksüzlü, Koyuncular köyleri de yerle birlikte olmuş. Fay üstünde yerleşme yapmamak lazım, en ehemmiyetli gözlemlerimizden birisi de bu."
