Savaş esnasında ebeveyn kaybı, anne babadan ayrılık, daima arama altında tutulma, derin korku, harp sebepli mecburi göç, hicret sürecindeki zayiat ve şiddet, bu kâffesi vakalara şehadet ve savaşın sonuna ilişkin bilinmezliğin çocuklarda anksiyete kabilinden ruhsal hasarlar bıraktığını tamlayan Çocuk ve Ergen Psikiyatristi Doç. Dr. Sevcan Karakoç, savaşların çabucak politik boyutta değil küresel ortak el sağlığı problemi namına ele katılması icap ettiğini tabir ederek, “Dünyada rastgele ortak ülkede gerçekleşen harp ilk önce o ülkeyi de içeren ortak alandan başlayıp komşulara yayılarak ve tek coğrafi yahut kültürel bağlantısı sıfır devletleri de havi genişlikte zararlı etkilere bozukluk oluyor” dedi.
Ruh sağlığı itibarıyla savaşın travmatik sonuçlarının olmaması düşüncesince ilk önce asli (primer) korumanın olmasını iletmek mukteza diyen Doç. Dr. Karakoç, “Aslında harp ortamı oluşturulmaması denyo sağlığı açısından en mukteza ve en esirgeyici aşamadır. Ancak şayet ortak harp kûhi var ise bu vaziyette tali (sekonder) himaye gündeme gelir. Bu da harp esnasında olabilecek yıkmacı etkilerini en örgen indirmektir. Üçüncül himaye ise tükenmiş ortak savaşın peşi sıra geride kalanların rehabilitasyonu içerir. Mevcut ilmî edebiyat savaştan etkilenenleri içeren tali ve tersiyer korumaya müteveccih yayınları içermektedir, meğer asli korumaya müteveccih hem ilmî bununla beraber maşer kalıcı icraat kısıtlıdır. Savaşların durdurulması kez açmış bulunduğu zararlar cezaevi uğrunda bulundurulduğunda Şayet olmazsa olmazdır fakat savaşların tek oluşmamasını iletmek düşüncesince nelerin yapılmalı mukteza bu bap eksiktir” ifadelerini kullandı.
Doç. Dr. Karakoç konuşmasını şöyleki sürdürdü:
“Psikotravmatolojik anlamda savaştan büyük-küçük hepsi aksi yönde etkilenirken; çocuklar hem büyüme-gelişme çağlarında oldukları, bununla beraber daima uyanıklık ve nezaret gereksinimi taşıdıkları ve çıkarlarını savunamayacak yaşta oldukları düşüncesince erişkinlere mucibince elan ortak tomar ve ayrımlı biçimde dokunca görürler. Savaş esnasında ebeveyn kaybı, anne babadan ayrılık, daima arama altında tutulma, derin korku, harp sebepli mecburi göç, hicret sürecindeki zayiat ve şiddet, bu kâffesi vakalara şehadet ve savaşın sonuna ilişkin bilinmezlik ve derin anksiyete evlatların en kalın deneyimledikleridir. Çocuk er olmaları ve harp esiri olmaları kabilinden bağlam ise ayrı ortak başlıkta değerlendirilebilir. Savaş esnasında gözetimsiz kaldıklarında mecburi namına sığınmacı kamplarına yerleştirilme, büyüklük yetimhanelerine geçiş, tehlikesiz bulunduğu melhuz akrabalarına gönderilme kabilinden bağlam ise çocuğun asliye girme figüründen ayrılmasına ve bulunan itimatsız ortamda elan da tasalı bulunmasına kez açar.”
“En hassas grup güçlükle apayrı bölgelere yerleştirilen ebeveynsiz çocuklar”
Savaş canlı anne babaya ehil olmanın fark çocuklarda birey ve davranışsal sorunları artırdığını tamlayan Doğuş Üniversitesi Öğr. Üyesi Çocuk ve Ergen Psikiyaristi Doç. Dr. Sevcan Karakoç, “Özellikle sarsıntı sonrası ruhsal gerilim bozukluğu canlı veteranların koca çocuklarında elan ortak tomar yıkmacı tutum bozukları bildirilmiştir. Savaşın derinlemesine dönemdeki zararlı tesirleri içinde de en hassas grubun çocuk askerler, muharebede tecavüze tutulmuş çocuklar ve güçlükle apayrı bölgelere yerleştirilen ebeveynsiz çocuklar bulunduğu bildirilmiştir.
Doğal afetlere mucibince harp ve yıldırıcılık kabilinden kitlesel hüküm muammer evlatların kâmil yaşta elan ortak tomar topluma müteveccih hüküm içeren tavırlar sergilediklerini kail Karakoç, “Dissosiyatif bozukluklara ehil oldukları, alkol-madde bağımlılıkları geliştirdikleri gösterilmiştir. Savaş esnasında “savaş-kaç” refleksi hesabına “donakalma” tepkisi gösterenlerin (peritravmatik disosiyasyon); kaybolma yaşantılarına tanık olmanın, görüngü esnasında “koku-görüntü-ses” kabilinden duyusal uyaranlara derin biçimde verilen kalmanın elan aşırı sarsıntı sonrası ruhsal gerilim bozukluğu gelişimi ile münasebetli bulunduğu bildirilmiştir” dedi.
