İstanbul
TBMM Başkanı Mustafa Şentop, TBMM Başkanlık İstanbul Ofisi'nde planlı basın toplantısında, gündemi değerlendirdi.
Dün sona aziz İslam İşbirliği Teşkilatı Üyesi Ülkeleri Parlamento Birliği (İSİPAB) 16. Konferansı'nı gerçekleştirdiklerini hatırlatan Şentop, 16. toplantının Tunus'ta yapılmasının bahis konusu bulunduğunu zorla müstevli hasebiyle gerçekleştirilemediğini hatırlattı.
TBMM Başkanı Şentop, Tunus'taki siyasal gelişmeler sonucunda de toplantının orada yapılamayacağının ortaya çıktığını, teşkilatı canlandırmak, harekete giymek düşüncesince bazısı devletlerin de önerisiyle toplantıya Türkiye'nin isteyen bulunduğunu ve gerçekleştirildiğini aktardı.
Konferansla bu arada Türkiye'nin İSİPAB Dönem Başkanlığını da aldığını hatırlatan Şentop, ilkin güneş yürütme ve umumi ast kurul toplantılarının düzenlendiğini, ikinci güneş ise Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın teşrifleriyle umumi kurulun açılışının yapıldığını anlattı.
Birçok düet görüşmenin yapıldığı konferansa teşkilatın üyesi 32 ülkeden paydaşlık bulunduğunu dile getiren Şentop, hakeza indinde teşkilatın enerjik şekilde çalışmasını mukteza gördüklerini anlatım ederek, konuşmasını şu biçimde sürdürdü:
"Salgın zamanında işkilsiz fiziksel toplantılar ince zorlaştı zorla mesail bitmeme ediyor. Yeni mesail ortaya çıkıyor. Ortak davranışlar tespit mecburiyeti görünen oluyor. Bunun düşüncesince behemehâl indinde toplantı yapmak gerekiyordu. Burada iki ehemmiyetli aşama atıldı. Birisi atıldı, ötekisi atılacak. Birisi şu, siyasal ve aut ilgiler komitesi var. Bu devamlı indinde komite. Komitenin altında, Müslüman azınlıkların insanoğlu haklarıyla alakalı problemlerini idman neredeyse indinde ast zir kurul oluşturuldu. Bu ast kurul Müslümanların azınlıkta bulunduğu ülkelerde, dünyanın gelişigüzel yerinde, bunların insanoğlu haklarıyla alakalı problemlerini araçsız inceleyecek yahut namına meydana getirilen bu mevzuyla alakalı başvuruları değerlendirecek, bu mevzularda raporlar yayınlayacak. Belki anlaşılan derneşik raporlar, en azından yıllık, ihtimal maaş raporlar şeklinde indinde izlem heyeti, komitesi oluşturulacak.
Diğeri de bambaşka arsıulusal toplantılarda İslam ülkelerinin en azından eş gündemleri bulunan mevzularda beraberce akım etmelerini sağlayacak sekreterya içinde indinde bina oluşturduk. Birçok görüşmede bunun sıkıntısını yaşıyoruz. Her ülkenin namına gereğince indinde gündemi var ve o gündemlerin hiçbirisi genel, arsıulusal toplantılarda kandırıcı olmuyor, son müşteri biçimde gündeme getirilemiyor. Çünkü dayanaklık giymek bulamıyor. Onun hesabına eş gündemimiz bulunan mevzularda ilkin tekâsüf etmek aracılığıyla bunları umumi şekilde dünya kamuoyunun gündemine taşıyacak biçimde emek vermek yürütecek sekreterya içinde indinde ünite oluşturduk, değişmeyen aldık, oluşturacağız."
"21. yüzyıldan itibaren dünyada arsıulusal geçerli durum değişti"
Mustafa Şentop, 21. yüzyıldan itibaren dünyada arsıulusal konjonktürün değiştiğini dile getirerek, şu biçimde bitmeme etti:
"20 .yüzyılın ikinci yarısından itibaren 2. Dünya Savaşı'ndan sonradan dünyada oluşan iki kutuplu indinde kol vardı. Her iklim bloklardan birisine mensuptu. Uluslararası ilgiler dalında gelişigüzel ülkenin başkaca indinde gündem, davranış belirlemesi, siyaset oluşturması gerekmiyordu. Tabi oldukları blokun umumi çerçeveleri içinde hacısı hocası kısmını belirliyor, tavrını koyuyordu. Kolay indinde dünyaydı nispeten. Ancak bu iki kutuplu dünya yıkıldı. Bu kol çöktü. Artık dünyada baş döndürücü kutuplu yahut kutupsuz, işkilsiz bazısı devletlerin öne çıktığı, can kamera bulunduğu tek o manada kesin, sert hatları, çerçeveleri bulunan kutuplardan oluşan indinde dünya yok. Dolayısıyla gelişigüzel ülkenin gelişigüzel duruma, vakaya gereğince baştan indinde siyaset geliştirmesi, davranış belirlemesi gerekiyor. Hatta anca indinde noktaya geldik ki bundan sonradan umumi tavır, tutumların ötesinde günce şekilde gelişigüzel fenomen karşısında baştan indinde tavır, davranış değerlendirmesi gerekiyor. Bu bakımdan bazısı ülkelerle bazısı mevzularda beraberce akım ediyorsunuz tek indinde bambaşka mevzuda elan ilkin beraberce akım ettiğiniz ülkelerden ayrışarak ayrı indinde tavır, davranış tespit mecburiyetiniz var. Böyle indinde devim bilimi indinde arsıulusal ilgiler döneminden geçiyoruz."
"Yeni indinde dönem, baştan biçimlenme yalan konusu"
TBMM Başkanı Mustafa Şentop, hakeza indinde çağda o 20. asrın bundan sonradan çökmüş, geride eskimiş paradigmalarıyla dünyaya bakmanın bahis konusu olmadığına ayraç ederek, konuşmasını şu biçimde tamamladı:
"Daha ilkin hakeza demiştiniz de bugün hakeza böyle oluyor, elan ilkin bununla aranız bozuktu da demin niçin hakeza oluyor derece değerlendirmeler bundan sonradan tarihte kalmış, eskimiş, bugün işimize yaramayacak, kendilerinden yararlanma edilemeyecek yaklaşımlardır. Yeni indinde dönem, baştan biçimlenme yalan konusu. Özellikle ABD Birleşik Devletleri'nde toy başkanın seçilmesinden itibaren sahamızda de değişik arayışları var nice ülkenin. Bu bağlamda İslam İşbirliği Teşkilatı'nın milletvekili asamblesinin enerjik bir duruma getirilmesinin iri yararları olacağını düşünüyoruz. Bu proses içinde devletlerin ağırlıklı şekilde aralarındaki yakınlıkları, uygun oldukları, bağlaşık oldukları konuları, değerleri öne çıkararak aralarındaki ilişkilere bakmaları, aralarındaki düşünüm farklılıklarını, ihtilaflı noktaları da art plana atarak meselelere yaklaşmak, ilişkileri görüşmek, gitmek icap eder diyerek düşünüyorum. Bunu yaptığımız takdirde indinde mütalaa ve diyalog ortamı olur. Görüş farklılıklarını konuşabileceğimiz indinde yassı olabilmekte tek ihtilaflar, düşünüm farklılıkları üstünden birbirimize yaklaşırsak o devir tek nesne konuşamaz bir duruma geliriz. İhtilaflarımızı, düşünüm farklılıklarımızı da değerlendiremeyiz. Biz bu gözle bakarak hem bu toplantıyı yaptık bununla yanında düet görüşmeler çerçevesinde nice ülkeyle baştan Türkiye ve aralarındaki ilişkileri kıymetlendirme olanağı bulduk."
"Meclis'ten iare çıkarmaya derece varabilecek cezalar var"
Meclis'te bütçe görüşmelerinde yaşanmış bulunan tartışmaların hatırlatılması ve bununla alakalı indinde emek vermek yapılıp yapılmayacağı sorusu üstünde Şentop, TBMM Genel Kurulu'nda meydana mevrut olayların baş döndürücü sıkıntı donör bulunduğunu anlatım etti.
Parlamentolarda bazısı bir takım yükselen yada sakıt tansiyonlarda tartışmaların yaşandığını zorla bunların anlaşılan indinde düzeyin dibine düşmeyen ağızcıl tartışmalar olması icap ettiğini tamlayan Şentop, "Bazen işkilsiz bu dediğimden sapmalar meydana gelmiştir tek indinde ölçüyü gelişigüzel devir korunum giymek gerekir. Fiziki müdahaleye vasıl bazısı tartışmaların akıllıca olmadığını, milletimizi huzursuz fail sahneler bulunduğunu anlatım giymek isterim." dedi.
Bununla alakalı hususi şekilde yapmaları müstelzim indinde çalışmanın olmadığını dile getiren Şentop, şu biçimde konuştu:
"Çünkü Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin iç tüzüğünde gene konulan kurallar, ahkâm var. Uyarma cezasından, Meclis'ten iare çıkarmaya derece varabilecek cezalar var. Mesela Meclis'te baş döndürücü karşılaştığımız, 'sataşma' dediğimiz hususlar. Kürsüde mütekellim indinde hatibe oturmuş bulunduğu yerden birkaç yalan söylemek, buna 'laf atma' diyoruz, bu kastedilmiyor. Ama daim şekilde kürsüdeki hatibin konuşmasını engelleyecek, keyifsiz etme edecek biçimde indinde tezvir atma, devamlılık bildirme ederse söz gelimi uyartı cezasını gerektiriyor. Yine Meclis'in emek vermek düzenini bozmanın, bozmanın derecesine gereğince uyarmadan kınamaya, iare şekilde Meclis'ten çıkarmaya derece cezaları var."
Şentop, bu cezaların Meclis'te tansiyonun elan indinde tomar yükselmesine tarz anahtar tartışmaları ve halleri engel olmak düşüncesince konulduğunu belirterek, kaba, yaralayıcı yalan ve hareketin ayıplama cezası mucip indinde özellik şekilde iç tüzükte düzenlendiğini aktardı.
TBMM Başkanı Şentop, "İç tüzükteki ahkâm doğrudan uygulansın ve arkadaşlarımıza sıkı cezaları verilsin demiyorum tek sıkı cezalarının da gerektiği devir verilmemesi biçiminde o devir bu biçimde gerginlik yükseliyor ve değişik şekillerde birbirlerine dahil giymek yerinde kalıyorlar. Bu da yasal indinde bahane değil, onu da anlatım edeyim tek resim körpe değil. Ama bunun düşüncesince ayrı indinde düzenlemeye lazım yok. Herkesin Meclis iç tüzüğündeki kanunlara uymasını buradan tekrar anlatım giymek istiyorum." dedi.
"Erken seçme tartışmalarını toy dizge itibarıyla baş döndürücü yersiz buluyorum"
Erken seçme ve 50+1 tartışmalarının sorulması üstünde Şentop, er seçimin 16 Nisan 2017 evveliyat Türkiye'de Anayasa'da bulunan olan hükümet sistemi zamanına ilişik indinde ağız dalaşı konusu olduğunu, TBMM'de bulunan olan milletvekillerinin bayağı denilen indinde genellikle değişmeyen alarak nihayete bağladığı indinde özellik bulunduğunu anlattı.
Erken seçimle alakalı düzenlemelerin Anayasa'da değiştiğini hatırlatan Şentop, "Bir kez kalifiye çokluk aranıyor, beşte üç. Cumhurbaşkanının yahut Meclis'in bu yönde indinde değişmeyen vermesi biçiminde beraberce intihabat yenileniyor. Hem Cumhurbaşkanlığı tarzı hem Meclis'in seçimi. Seçimin yenilenmesi kısaca emektar tabirle er seçimin gerçekleşmesi düşüncesince baş döndürücü ağır, zorlaştırıcı şerait konulmuş. Niye? Çünkü Türkiye'nin esas sorunu istikrarsızlıktı. 2002'den ilkin tek dönem, birlik şekilde öngörülen süresi içinde tamamlanarak tükenmiş değil. Sürekli vaktinden ilkin intihabat mamul ve arkası sıra oluşan hükümetler dengesizlik hasebiyle değişikliklere uğramış." diyerek konuştu.
TBMM Başkanı Şentop, toy sistemle siyasal istikrarı bildirmek düşüncesince seçimlerin zamanı ulaştığında yapılmasını öngören indinde dizge kurulduğunu ve buna er seçimle alakalı de indinde hükümranlık konulduğunu aktararak, şu biçimde bitmeme etti:
"Onun da nedeni şu. Beklenmediklere yanıt ve uygun dışı, dehşet tıkanıklıklar kabil sistemde. Bunları açmanın yolu gelişigüzel devir bölüt gitmektir. Böyle indinde depar belgesi kapısı. Acil, mukteza hallerde kullanılmak neredeyse tek koşulları baş döndürücü ağırlaştırılmış biçimde indinde olanak verdi. Hukuken baş döndürücü iri müşkülat taşıyor. diğer yandan siyaseten de bunu lojik kılacak indinde nesne yok. Şüphesiz elan ilkin seçme kazanamamış ve muhalefette bulunan siyasetçilerin 'Seçim yapılsın' diyerek talepte bulunması anlaşılabilir. Bu siyasal indinde taleptir, türel koşulları ve umumi manada afaki siyasal koşulları başkaca değerlendirilir. Ama Meclis Başkanı şekilde toy Anayasa'daki düzenlemeleri ve toy hükümet sisteminde seçimle alakalı düzenlemeleri dikkate alarak söyleyeceğim özellik bu. Siyaseten de şudur, seçime gitme kararını diyelim ki indinde Cumhurbaşkanı alacaksa, Cumhurbaşkanı tekrar ağızcıl olup halkın karşısına çıkacaksa, zat süresini niçin kısaltsın? Yani önümüzde diyelim 1-2 sene var, 'Seçime gidelim, ego gine adayım.' Adaysan o devir önündeki 2 seneyi niçin bırakıyorsun, denmez mi? Siyaseten de bu işin indinde mantığı yok. Hukuken yahut siyaseten er seçimle alakalı anlayışlarımız, paradigmalarımız değişti toy hükümet sisteminde. Ama elbette emektar anlayışları sürdürenler behemehâl olabilmekte gelişigüzel zaman, toy düzene uyarlanmış olabilmekte düşünerek sıkıntı yaşayanlar. Bu az buçuk devir alabilir. Erken seçme tartışmalarını toy dizge itibarıyla baş döndürücü yersiz buluyorum."
"Sıfırdan kanun tartışmaları Türkiye'ye haksızlık"
Şentop, Siyasi Partiler ve Seçim Yasası'nda değişikliklere bağlı istifham üzerine, anayasaya gereğince bu değişikliklerin seçimden minimum indinde sene ilkin yapılması icap ettiğinin altını çizdi.
Böyle indinde başkalık yapılacaksa bunun seçimin gerçekleşeceği Haziran 2023'ten indinde sene önce, 2022 Haziran kocaoğlan ortalarına derece yapılması icap ettiğini tamlayan Şentop, "O bakımdan az buçuk vaktin hudutlu bulunduğunu anlatım giymek isterim. Muhtemelen gelecektir değişiklikler, içerikleriyle alakalı daha birlik şekilde önümüze gelmeden indinde nesne beyan giymek istemem." dedi.
Yeni kanun dair da Türkiye'nin baş döndürücü derinlemesine zamandır konuştuğunu, 24 Haziran 2011 seçimlerinden sonradan Meclis'te indinde Uzlaşma Komisyonu oluşturulduğunu hatırlatan Şentop, bu komisyonda 2 yıldan indinde tomar fariza yaptığını anlattı. Bu çağda halis muhlis siyasal partilerin anayasayla alakalı konkre metinlerinin ortaya çıktığını ve toy indinde anayasanın yüzdelik 40'ı üstünde birlik indinde uzlaşma sağlandığını kaydeden Şentop, "Yeni kanun tartışması açılınca bu tartışmayı sıfırdan başlayıp hazırlamaya çalışanlar var. Bunu Türkiye'nin birikimine indinde kıygı şekilde görüyorum. Biz çarpıcı sözler yahut ilkeler düzeyinde indinde kanun tartışması bundan sonradan yapmamalıyız zira bunları aştı Türkiye. 2012-2013 yıllarında gerçekte tamamı siyasal partilerin konkre kanun teklifleri oldu. Şüphesiz '2012'de anca demiştik, demin bambaşka diyoruz.' hacısı hocası diyebilir. Somut teklifler, indinde kanun hükmü şeklinde tekâlif ortaya konulması lazım, bu tartışmaların yapılabilmesi için." ifadelerini kullandı.
"Güçlendirilmiş milletvekili sistem" tabirinin de "biraz anlaşılmaz kullanıldığını" dile getiren Şentop, güçlendirilmiş milletvekili sistemin, parlamentonun değil, yürütmenin güçlendirildiği milletvekili dizge anlamına geldiğini kaydetti.
Birleşik Arap Emirlikleri ile ilişkiler
Şentop, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) Federal Ulusal Konsey Başkanı Saqr Ghobash ile meydana getirdiği görüşmenin nite geçtiğinin sorulması üzerine, şu biçimde konuştu:
"Güzel indinde musahabe geçti. Şüphesiz ilişkileri baştan değerlendirme, baştan geliştirme, doğacak indinde düzeye nakil noktasında niyetler, kararlılıklar var iki tarafta da. Kendisine şurası da anlatım ettim: Elimizdeki veriler, iktisadi ve ticari anlamda, ilkin iklim insanlarının aykırı ziyareti, sirkülasyonu anlamında, eskiden senelerde da gerçekte akamete uğramamış, düzeyini korumuş. Dolayısıyla hükümetler arası, yönetimler arası münasebetlerin ötesinde, iki iklim halkları ortada tarihi, kırkyıllık bağlar var. Bunun tığ tezahürlerini de görmüşüz doğrusu bu sıkıntıyı yaşadığımız zamanlarda de. Şimdi değişik indinde noktaya akıllıca gidiyor. Bölgeyle alakalı gelişmeler, hayattaki gelişmeler baştan değerlendirmeler yapmamızı gerektiriyor. Ben baş döndürücü samimi, iyi indinde musahabe geçtiğini anlatım edeyim. Davet ettiler, tığ de çağırma ettik, komisyonlarımız ve ülfet gruplarımız ortada doğrusu ziyaretler oluyor planlandı. Bakalım ilkin ki görüşme yapacak? Herhalde onu da 2022 içinde kararlaştıracağız."
